جشنواره موسیقی نواحی چگونه برگزار می‌شود

آفتاب‌‌نیوز :

محمدعلی مراتی دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، درباره جزئیات این رویداد موسیقایی که برای نخستین بار در پنج منطقه و ۲ بخش برگزار می‌شود، توضیحاتی ارائه کرد.

وی گفت: امسال مقرر شد که جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی با هدف تعالی و بهینه‌تر شدن و همچنین استفاده از ظرفیت سایر استان‌ها و فراگیری آن در پنج منطقه برگزار شود. این در حالی است که روند انتخاب استان‌ها برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی تقریبا یک سال به طول انجامیده است. برهمین اساس ماسعی کرده‌ایم که انتخاب محل برگزاری جشنواره با طرح «ساتراپی» وزارت کشور که ایران را به پنج منطقه اجتماعی تقسیم کرده است، هماهنگ باشیم.

مرآتی بیان کرد: جزئیات این پنج‌منطقه فرهنگی در رسانه‌ها اعلام شده، اما اگر بخواهم بیشتر توضیح دهم، اینکه جشنواره با حضور استان‌های تهران، قزوین، مازندران، خراسان شمالی، سمنان، گلستان، البرز، و قم با برگزاری در استان گلستان به عنوان منطقه اول، استان‌های اصفهان، فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان با برگزاری در استان چهارمحال و بختیاری به عنوان منطقه دوم، استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و گیلان با برگزاری در استان آذربایجان شرقی به عنوان منطقه سوم، استان‌های کرمانشاه، ایلام، لرستان، همدان، مرکزی و کردستان با برگزاری در استان کرمانشاه به عنوان منطقه چهارم، استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان و هرمزگان با برگزاری در استان کرمان به عنوان منطقه پنجم صورت خواهد پذیرفت.

طرح «ایران فرهنگی» و برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در چند استان

دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران ادامه داد: در این طرح که در یک گسترۀ ملی به همت دفترموسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد استان‌های سراسر کشور به‌صورت غیررقابتی برگزار خواهد شد، دیگر قرار نیست جشنواره صرفا در یک استان برگزار شود و برگزاری آن با توجه به هزینه‌هایی که اداره کل‌ها برای تقویت موسیقی منطقه‌شان تخصیص می‌دهند، به صورت گردشی صورت می‌گیرد و یک منطقه به عنوان نماینده انتخاب و از کمک استان‌های دیگر هم استفاده می‌شود. در این طرح همان طور که در بالا گفته شد، مسئول برگزاری منطقه جشنواره امسال که با پوست‌اندازی‌های مختلفی طراحی شده، از ۲ قسمت «جشنواره منطقه‌ای نواحی ایران» و «جشنواره ملی- بین‌المللی» تشکیل شده استیک استان گلستان، منطقه دو استان چهارمحال و بختیاری، منطقه سه استان آذربایجان شرقی، منطقه چهار استان کرمانشاه و منطقه پنجم استان کرمان است.

این پژوهشگر و مدرس دانشگاه درباره محور اصلی و تمرکز موضوعی جشنواره شانزدهم نیز توضیح داد: بنده از دوره چهاردهم که به عنوان دبیر حضور داشته ام، سعی کرده‌ام تا یک محتوای فرهنگی-موسیقایی را هرساله به تصویب شورای سیاست‌گذاری جشنواره برسانم و با همراهی و پشتیبانی مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و رئیس جشنواره که همیشه حامی من بوده، طرح «ایران فرهنگی» را با هدف وحدت در کثرت موسیقایی در نظر بگیریم. در این چارچوب، واژه «وحدت در کثرت» معادل unity diversity است و کلیدواژه‌ای در موسیقی‌شناسی اقوام در دنیا به شمار می‌رود.

"این در حالی است که روند انتخاب استان‌ها برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی تقریبا یک سال به طول انجامیده است"در کشور‌های چندقومیتی مانند ایران هم که اقوام مختلف، جامعه ملی آن را تشکیل داده‌اند این وحدت در کثرت معنا پیدا می‌کند. پس هدف ما در این جشنواره این است که در مناطق مختلف ایران، به تنوع و کثرت موسیقایی در عین وحدتی که ما به آن «ایران» می‌گوییم توجه کنیم.

مرآتی در بخش دیگری از سخنانش درباره دیگر جزئیات جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی گفت: جشنواره امسال که با پوست‌اندازی‌های مختلفی طراحی شده، از ۲ قسمت «جشنواره منطقه‌ای نواحی ایران» و «جشنواره ملی- بین‌المللی» تشکیل شده است. ما در بخش منطقه‌ای نواحی ایران، به تمام ظرفیت‌های موسیقی مناطق مختلف کشور توجه داریم و در بخش ملی - بین‌المللی به موسیقی یک منطقه‌ی واحد به نام ایران و تقابل آن با اقوام مختلف دنیا توجه کرده‌ایم. در قسمت ملی بین‌المللی که احتمالا طبق پیش‌بینی ما در هفته وحدت در مهر برگزار می‌شود، ما به کشور‌های مختلفی نامه زده‌ایم و از آن‌ها دعوت کرده‌ایم تا گروه‌های موسیقی و نمایندگان‌شان را به جشنواره معرفی کنند.

بخش بین الملل جشتواره شانزدهم در تهران برگزار می‌شود

وی در پاسخ به این پرسش که امسال بخش پژوهش موسیقی در جشنواره داریم وجود دارد؟ تصریح کرد: قطعا ما هرساله بخش پژوهش را داریم و آن را بخش موثر و مفیدی می‌دانیم. تابه‌حال هم مقاله‌های خوبی دریافت کرده‌ایم.

در سال جاری هم در این پنج استانی که در جشنواره موسیقی نواحی شرکت دارند، بخش پژوهشی وجود دارد. درخصوص ادامه داشتن بخش پژوهش در جشنواره امسال، برای اولین بار سراغ استان قم و محقق قمی ارزشمندی که در موضوع نقاره‌نوازی مذهبی فعالیت می‌کند، رفته‌ایم. در مورد موسیقی تعزیه هم برای اولین بار امسال از استان قزوین گروه‌های تعزیه شرکت خواهند کرد و یک محقق هم در گروه تعزیه استان قزوین وجود دارد؛ بنابراین سعی کرده‌ایم که امسال آن بخش پژوهشی را که در سه روز جشنواره، صبح‌ها در هر منطقه برگزار می‌شود را مورد توجه قرار بدهیم.

مرآتی درباره میزبانی تهران از جشنواره شانزدهم نیز در توضیحاتی گفت: همانطور که پیش‌تر گفتم، جشنواره امسال به ۲ بخش منطقه‌ای و ملی – بین‌المللی تقسیم شده است. بخش منطقه‌ای جشنواره موسیقی نواحی که به نظرم بخش اساسی هویت ملی و هویت زبانی ایران است در تیرماه برگزار می‌شود که جزئیات زمانبندی و جدول اجرا‌ها هفته آینده از سوی ستاد خبری جشنواره اعلام خواهد شد و همچمین بخش ملی – بین‌المللی آن در تهران برگزار خواهد شد. انتخاب تهران برای برگزاری جشنواره موسیقی ملی – بین‌المللی این بوده که پایتخت از شرایط میزبانی و ظرفیت بالاتری برای برگزاری بخش دوم جشنواره برخوردار است.

مخالف برگزاری جشنواره در فضای باز هستم

دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران بیان کرد: یکی از اهداف برگزاری این جشنواره بحث اسطوره سازی در این رویداد است.

"در این چارچوب، واژه «وحدت در کثرت» معادل unity diversity است و کلیدواژه‌ای در موسیقی‌شناسی اقوام در دنیا به شمار می‌رود"در موسیقی نواحی پیشکسوتان و بزرگان فراوانی داریم که از لحاظ خصوصیات انسانی و موسیقایی اسطوره محسوب می‌شوند. با این اسطوره‌سازی امیدواریم بتوانیم قدمی در تغییر ذائقه موسیقایی نسل جوان برداریم. جشنواره‌امسال، اما به این موضوعات توجه دارد و امیدواریم بتوانیم بزرگان موسیقی نواحی که شریف‌ترین و باکرامت‌ترین و در عین حال متواضع‌ترین شخصیت‌های فرهنگی کشور هستند را به نسل جوان معرفی کنیم.

وی در پاسخ به این پرسش که اجرا‌ها در سالن و یا در فضای باز برگزار می‌شوند نیز گفت: بر اساس تجربه بنده که در جشنواره‌های مختلف موسیقی در ایران و اروپا و آفریقا حضور داشته‌ام، جشنواره‌های موسیقی که در فضا‌های باز برگزار می‌شوند از کیفیت صوتی مناسبی برخوردار نیستند و بنده موافق برگزاری جشنواره در فضای باز نیستم. با توجه به سالن‌های مناسبی که در نقاط مختلف کشور وجود دارد، انتخاب برگزاری جشنواره در سالن‌های سرپوشیده قطعا کیفیت بهتری را به شنونده ارائه می‌دهد. حتی ساز‌های ایرانی مانند دوتار و کمانچه که از سیم‌های ظریفی برخوردارند و با توجه به آکوستیک این سازها، فضای باز شرایط مناسبی را برای شنید صوت این ساز‌ها فراهم نمی‌کند.

مسئولان برگزاری جشنواره هم به مقوله کیفیت صدا توجه ویژه‌ای دارند.

وحدت در کثرت جشنواره، هیات انتخاب و چند داستان دیگر

این اتنوموزیکولوگ اضافه کرد: با توجه به شعار وحدت در کثرت جشنواره، گروه‌های قومیتی مختلفی در جشنواره موسیقی نواحی شرکت می‌کنند. برای مثال قوم‌های کتولی، قزلباش، ترکمن، قزاق و دیگر قومیت‌ها در این جشنواره حضور خواهند داشت. در چیدمان هیات انتخاب از افراد استان‌های مختلف استفاده شده و موسیقیدان‌های استان‌های مختلف به این امر کمک کرده‌اند. هدف ما این است که تمام اقوام با توجه به ظرفیت اجرای موسیقی‌شان در این جشنواره شرکت کنند. در عین حال که امسال جشنواره موسیقی نواحی به صورت منطقه‌ای برگزار می‌شود، اما همچنان مسئله‌ی پررنگ بودن هر قومیت را در نظر گرفته‌ایم و می‌خواهیم هر قومی نماینده خودش را در جشنواره امسال داشته باشند و حضور اقوام مختلف فراتر از حضور اقوام در جشنواره سال گذشته باشد.

وی افزود: در جشنواره موسیقی نواحی امسال به ویژگی‌هایی مثل اجرا، اصالت، نخبه بودن و ویژگی‌های هنری هر منطقه هم توجه کرده‌ایم و این موارد مطمئنا برای مخاطب رنگ آمیزی خیلی زیبایی را دارد.

در چیدمان مناطق ممکن است تفاوت‌ها دیدگاه‌های متفاوتی وجود داشته باشد و برخی می‌گویند قوم‌هایی که خیلی به هم نزدیک‌تر هستند که باید در یک گروه باشند، اما باید گفت خود اقوام در طول سال‌های متمادی تصمیم گرفتند که بدون توجه به زبان ها، موسیقی مشترک ایجاد کنند.