شب یلدا؛ بهانه‌ای برای انسجام خانواده نه لاکچری بازی

خبرگزاری مهر؛

گروه جامعه_ فاطمه میرزاجعفری: کمتر از ۱۵ ساعت دیگر به شمارش جوجه‌های آخر فصل هزار رنگ مانده است؛ و در چنین شبی که به بلندترین و تاریک‌ترین شب سال معروف است مردم ما آخرین شب پائیز و ورود به فصل زمستان را جشن می‌گیرند.

البته یلدای قدیمی‌ترها فارغ از این رنگ و بوی لاکچری بازی‌های امروزی بوده است، روزگار نه چندان دوری بود که قدیمی‌ها یک مشت تخمه و دو انار می‌خریدند، با یک قاشق شکر سوهان عسلی درست می‌کردند، یک پیاله گندم برشته می‌کردند و چراغ سه فتیله‌ای را روشن می‌کردند و رویش پوست پرتقال می‌گذاشتند و یلدا را جشن می‌گرفتند.

اما متاسفانه امروز شب یلدا درگیر تجملات و گرفتن لایک های زهرآلود اینستاگرامی شده است؛ شاید اگر شرایط اقتصادی متفاوت‌تری داشتیم مخارج شب یلدا تا این اندازه به چشم نمی‌آمد اما در شرایطی که انار کیلویی ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان است و پسته کیلویی ۳۴۰ هزار تومان حتی امکان برگزاری جشن شب یلدا در حد و اندازه ساده برای بسیاری امکان پذیر نیست.

اهمیت برگزاری تجملات پر زرق و برق شب یلدا در فضای عمومی جامعه شیرینی یلدا را برای خانواده‌هایی با شرایط اقتصادی متوسط و رو به پایین تلخ کرده است، تبلیغات و دکورهای بلندترین شب سال و تدارک ویژه و گران قیمت آنها، طبخ و دستور پخت غذاهایی مانند آجیل پلو، دسته گل‌های متعدد، ظرف‌های بزرگ آجیل همه و همه سبب شده که خانواده‌ها به ویژه زوج‌های جوان به تکاپو برای استفاده از این تدارکات بیفتند و به این ترتیب این مناسبت‌ها از شکل و شمایل قدیمی خود خارج شوند و به محلی برای چشم و هم چشمی تبدیل شوند.

متاسفانه هزینه‌های گزافی پای خود را وسط برگزاری این سنت دیرینه گذاشتند و هدف اصلی این شب را که دورهمی کنار خانواده و اهمیت به آن است را به حاشیه برده‌اند؛ تزئین میوه و سفره آرایی اگرچه سنتی زیبا در این شب است اما مشکل اصلی اینجاست که این سفره آرایی‌ها و تزئین‌ها منجر به اسراف شده و نباید فراموش کنیم که افراد زیادی هستند که این شب را مانند شب‌های دیگر سپری می‌کنند.

در این میان فضای مجازی هم هیزم آتش برگزاری تجملات شب یلدا را بیشتر می‌کند و سبب بروز نارضایتی اعضای خانه از یکدیگر شده است و در نهایت بلندترین شب سال را به تلخ‌ترین شب تبدیل می‌کند؛ متاسفانه در روزهای پایانی پائیز شاهد انتشار عکس‌ها، سفره آرایی و ویدئوهای بلاگرهای اتوکشیده‌ای هستیم که خود را حامیان فرهنگ و تمدن ایرانی می‌دانند غافل از اینکه حتی نمی‌دانند فلسفه برگزاری جشن شب یلدا چیست؛ آنها عادت کرده‌اند که لباس‌های اجاره‌ای بپوشند و در دکورهای عاریه‌ای عکس و فیلم شب یلدا بگیرند و یا یک دورهمی تدارک ببینند که کشک آش سر سفره یا آجیل و خشکبار یلدا را معرفی کنند.

فضای مجازی؛ هیزم آتش تجملات شب یلدا

این طرف هم من و شمای مخاطب حسرت عدم بهره‌مندی چنین سفره‌ای را بخوریم غافل از اینکه تمام این سفره برای بلاگرها رایگان تمام شده و حتی بابت آن هزینه چند میلیونی را دریافت کرده‌اند؛ به بیان دیگر بلاگرها حامیان معرفی فرهنگ پر زرق و برق برگزاری جشن یلدا به مخاطبان خود هستند! پس چه بهتر است که شبکه‌های اجتماعی را نه تنها در این شب بلکه در سایر مناسبت‌ها هم جدی نگیریم.

یلدا؛ بهانه‌ای برای انسجام خانوادگی نه لاکچری بازی

در حال حاضر ما در روزگاری به سر می‌بریم که احساس می‌کنیم اگر در مناسبت‌های خاصی مانند شب یلدا عکسی از سفره یلدایی خود نگذاریم دیگران فکر می‌کنند که ما از چنین امکانی بی بهره بوده‌ایم و یا خوشبخت نیستیم اما سوال اینجاست که مگر دیگران تائید کننده خوشبخت بودن یا نبودن شما هستند؟

علیرضا شریفی یزدی، روانشناس اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص اهمیت برگزاری شب یلدا گفت: مهمترین اثر برگزاری این دورهمی ها انسجام خانوادگی است و اصولاً این مسائل کمک می‌کند که افراد به یکدیگر نزدیک تر می‌شوند.

این روانشناس اجتماعی افزود: همانطور که می‌دانید ما در عصری زندگی می‌کنیم که بهانه برای دور شدن افراد از یکدیگر بسیار زیاد است و ارتباطات به معنی عمیق و عاطفی ضعیف شده است و افراد به راحتی تنها می‌مانند، در چنین فضایی استفاده از هر فضا و شیوه‌ای برای اینکه بتوانیم وابستگان و آشنایان را به همدیگر نزدیک کنیم امری پسندیده است و این نقش همه جشن‌های ماست.

وی در خصوص رفتار بلاگرها برای پر زرق و برق کردن این مراسم‌ها اظهار کرد: اینکه گروهی هستند که تلاش می‌کنند این مراسم را پر زرق و برق جلوه دهند با فلسفه برگزاری این جشن‌ها در تناقض است آن هم به این دلیل که زمانی که مراسمی به سمت زرق و برق دار شدن می‌رود بعد از مدتی خسته کننده می‌شود و از آن جایی که افراد توان انجام آن را ندارند سبب می‌شود که بعد از مدتی این مراسم کوچک‌تر شده و به طور کامل از بین بروند؛ یعنی افراد ترجیح می‌دهند به دلیل اینکه از پس هزینه برگزاری این مراسم بر نمی‌آیند آن را حذف کنند.

پای اختلالات شخصیتی در برگزاری جشن یلدا محسوس است

شریفی یزدی عنوان کرد: اینکه چرا گروهی از افراد مانند بلاگرها سعی می‌کنند این فضا را پر زرق و برق کنند و یا در این ذهنیت هستند که باید عکس یا فیلمی را از برگزاری این مراسم منتشر کنند به اختلالات شخصیتی این افراد باز می‌گردد.

وی تصریح کرد: کسانی که اختلال شخصیتی دارند و به اصطلاح شخصیت نمایشی دارند بیشتر سعی می‌کنند به جای اینکه از این شب لذت ببرند چند عکس مهم و خاص بگیرند که در فضای مجازی منتشر کنند تا دیگران برای آنان کف بزنند.

این روانشناس اجتماعی بیان کرد: دسته دوم افرادی هستند که اعتماد به نفس پائینی دارند و معمولاً برای افزایش اعتماد به نفس نیاز به محرک‌های بیرونی دارند، یعنی هستند افرادی که از بیرون به اینها تائیدیه می‌دهند و این افراد با تائید بیرونی حس بهتری می‌گیرند که این مسئله سبب می‌شود که بلاگرها به دامنه این زرق و برق‌ها اضافه کنند تا تائید بیشتری بگیرند.

وی خاطرنشان کرد: دسته بعدی افرادی هستند که به دنبال تفاخر اجتماعی هستند؛ تفاخر اجتماعی سابق بر این در شهرها و روستاها به این گونه بود که همه افراد یکدیگر را می‌شناختند و از توانمندی‌های یکدیگر اطلاع داشتند اما در دوران معاصر به دلیل اینکه مردم همدیگر را نمی‌شناسند.

به گفته این روانشناس افراد سعی می‌کنند از ابزارهای دیجیتال استفاده کنند و با برندی که می‌پوشند و شیوه تفریح و نوع مراسمی که دارند خود را به رخ دیگران بکشند، به بیان دیگر این افراد نیاز به این دارند که در درون احساس کنند از دیگران جلوتر هستند و در کانون مسابقه‌اند؛ عمدتاً اینها افرادی با افسردگی و اضطراب بالا هستند که به این شکل سعی می‌کنند که این مسئله را بپوشانند.

شریفی یزدی گفت: گروهی هم هستند که این مشکلات را ندارند و تنها از این فضا استفاده می‌کنند و فقط به دنبال تقسیم شادی خود با دیگران هستند که این گروه معمولاً تلاشی برای زرق و برق و پیچیدگی برگزاری این مراسم ندارند و مانند یک آلبوم عکس به صفحه اینستاگرام خود نگاه می‌کنند.

این روانشناس اجتماعی اظهار کرد: پیشنهاد مشخص من برای برگزاری این مناسبت‌ها این است که حتماً این مراسم برگزار شوند و جشن‌هایی مثل شب یلدا گرفته شود اما به جای اینکه مراسم را پر زرق و برق و گران قیمت کنیم با کنار هم بودن و ایجاد همدلی و آرامش شب خوبی را برای خود بسازیم و از این شب‌ها به عنوان بهانه در دو جهت استفاده کنیم.

وی ادامه داد: ابتدا اینکه صله رحم را با وابستگان و نزدیکان خود با رعایت پروتکل‌های بهداشتی کرونایی به جا آوریم و در صورت توان به افرادی که توانایی برگزاری این شب را حتی به شکل ساده ندارند کمک کنیم چراکه علاوه بر خوشحال کردن آنها احساس بهتری را خواهیم داشت.

شب‌های طولانی زمستان فرصتی برای تقرب به درگاه الهی است و بسیار زیباست که شب یلدا را که طولانی‌ترین شب سال است از اسراف دوری کنیم و به جای آن به دنبال صله رحم باشیم تا رسوم قدیم شب یلدا را زنده نگه داریم در آخر هم این حدیث از امام صادق را برای خاتمه گزارش انتخاب کردیم:
«زمستان، بهار مومن است. شب‌هایش طولانی است که برای عبادت نیمه شب از آن کمک می‌گیرد و روزهایش کوتاه است که برای روزه گرفتن از آن مدد می‌جوید.»