ادامه اختصاص دلار ۴۲۰۰ تومانی، بی‌خبری و سردرگمی دولت رئیسی

با وجود تصمیم دولت برای حذف ارز ترجیحی (دلار به قیمت ۴۲۰۰ تومان) محمدرضا پورابراهیمی پیش‌بینی می‌کند روند اختصاص این ارز دست‌کم تا پایان سال ادامه می‌یابد و هیچ تغییری در آن رخ نخواهد داد.

دولت ابراهیم رئیسی برای حذف ارز ترجیحی یک هفته پیش لایحه‌ای با قید دو فوریت به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد که  اکثریت نمایندگان حاضر با فوریت آن موافقت نکردند.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ۲۹ آبان به خبرگزاری ایسنا می‌گوید بررسی لایحه بدون فوریت چند ماهی طول می‌کشد که با نظر دولت مبنی بر تسریع در تصویب و ابلاغ آن همخوانی ندارد.

او در این باره گفت: «به نظر من تا این لایحه تبدیل به قانون شود و ابلاغ شود دیگر شاید خیلی به درد دولت نخورد که بخواهد برای سال ۱۴۰۰ تصمیمی بگیرد. لذا پیش‌بینی من این است که این لایحه اجرایی نمی‌شود.»

دولت حسن روحانی فروردین ۹۷ در آستانه خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برای جلوگیری از تلاطم بازار ارز بهای دلار را تک‌نرخی و ۴۲۰۰ تومان اعلام کرد.

دلار جهانگیری در خدمت رانت و فساد

این تصمیم به وسیله اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی اعلام شد و به همین دلیل ارز ترجیحی که قرار بود به واردات کالاهای اساسی اختصاص یابد به "دلار جهانگیری" معروف شد.

مهم‌ترین هدف اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی کنترل بهای آنها و جلوگیری از افزایش شدید قیمت برای مصرف‌کننده نهایی است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در عمل اختصاص میلیاردها دلار به عنوان ارز ترجیحی جلوی افزایش تورم و گرانی کالاهای ضروری را نگرفته و تنها بازار فساد و رانت‌خواری را داغ‌تر کرده است. این واقعیتی است که برخی مسئولان و کارگزاران حکومتی هم به آن اعتراف می‌کنند.

نهاده‌های دامی یکی از کالاهایی است که با دلار ۴۲۰۰ تومانی وارد ایران می‌شود اما بهای مواد پروتئینی در بازار با قیمت دلار آزاد به فروش می‌رسد که در حال حاضر شش تا هفت برابر دلار جهانگیری است.

افزایش قیمت کالاهای اساسی بیش از میزان تورم

بر همین اساس اختصاص میلیاردها دلار ارز ترجیحی به واردکنندگان تاثیری در کنترل قیمت برخی کالاهای اساسی نداشته است. این موضوعی است که رسانه‌های اصولگرای حامی دولت رئیسی هم به آن اشاره می‌کنند.

روزنامه "وطن امروز" به تازگی در مطلبی به بررسی وضعیت "دلارهای ناکام در مبارزه با گرانی" پرداخت و با استناد به داده‌های مرکز آمار نوشت افزایش بهای کالاهای مشمول دلار ۴۲۰۰ تومانی از میزان تورم عمومی سبقت گرفته است.

بنابر این گزارش، میزان تورم در شهریور ماه نسبت به ماه مشابه سال پیش به طور رسمی اندکی کمتر از ۴۶ درصد اعلام شد در حالی که بهای مرغ در همین مدت ۶۳ درصد و قیمت روغن مایع حدود ۷۸ درصد گران‌تر شده است.

روزنامه "تجارت نیوز" چند روز پیش به نقل از امیرحسین نام‌آور، کارشناس بازارهای مالی میزان ارز اختصاص داده شده از ابتدای امسال تا کنون را بیش از ۱۲ میلیارد دلار برآورد کرد.

۴۳۰ هزار میلیارد تومان رانت دلار ترجیحی

این روزنامه در ادامه نوشت: «با احتساب حداقل ۲۰ هزار تومان اختلاف قیمت هر دلار با بازار، رانت این اقدام به بیش از ۲۴۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. ۲۴ برابر کل درآمدهای نفتی پارسال!»

بهای هر دلار آمریکا در بازار آزاد در پایان معاملات روز شنبه، ۲۹ آبان ۲۸ هزار و ۱۸۰ تومان بوده که به نسبت دو روز قبل حدود ۲۰۰ تومان کاهش داشته است.

اگر قیمت امروز دلار مبنا باشد اختلاف آن با ارز ترجیحی حدود ۲۴ هزار تومان می‌شود و رانت حاصل از توزیع ۱۲ میلیارد دلار به ۲۸۸ هزار میلیارد تومان می‌رسد.

اگر این رقم واقعا فقط مربوط به هشت ماه سال باشد و با توجه به اظهارات رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در مورد ادامه این روند تا پایان سال، رانتی که از طریق اختصاص ارز ترجیحی ایجاد می‌شود می‌تواند به بیش از ۴۳۰ هزار میلیارد تومان برسد.

نمونه‌ای از تشتت و سردرگمی دولت رئیسی

ماجرای ناکامی دولت برای حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی یکی از تازه‌ترین جلوه‌های تشتت و سردرگمی در دولت ابراهیم رئیسی و نمونه‌ای از ناکارآمدی و عدم هماهنگی میان کارگزاران و مراکز تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی است.

رئیسی یک شب پیش از ارائه لایحه دولت به مجلس با شماری از اقتصاددانان یک نشست مشورتی داشت که اغلب شرکت‌کنندگان در آن حذف ارز برای تامین کالاهای اساسی را نادرست و باعث افزایش تورم می‌دانند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

پس از رای نیاوردن فوریت لایحه حذف ارز ترجیحی، احسان ارکانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به خبرگزاری مهر گفت با توجه به تصمیم دولت برای پس گرفتن لایحه پیشنهادی خود "این لایحه از چرخه بارگذاری در سامانه قوانین خارج شد".

تقریبا همزمان با این اظهارات، محمد حسینی، معاون پارلمانی ابراهیم رئیسی از پس گرفتن لایحه ابراز بی‌اطلاعی کرد اما با گذشت حدود یک هفته شواهد حاکی است دولت فعلا تصمیمی برای پیگیری این موضوع ندارد.

بی‌خبری دولت رئیسی از قانون بودجه

جنبه تعجب‌برانگیزتر این ماجرا سخنان محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس است که شامگاه ۲۵ آبان در یک برنامه تلویزیونی گفت: «دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیاز به لایحه و اجازه گرفتن از مجلس ندارد.»

این کار در دولت حسن روحانی نیز سابقه داشته و در دو سال گذشته ۲۰ قلم از کالاهای مشمول دریافت ارز ترجیحی حذف شد و تعداد آنها به پنج کالا تقلیل یافت که شامل اقلامی مانند دارو، نهاده‌های دامی و گندم می‌شوند.

مهدی طغیانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس این مسئله را به شکل دیگری تائید می‌کند و می‌گوید قانون بودجه سال ۱۴۰۰ به دولت امکان داده که ارز ترجیحی را فقط برای واردات دارو حفظ کند.

او به خبرگزاری تسنیم گفته است: «قانون بودجه به دولت اجازه داد که در طول سال ۱۴۰۰، ارز ترجیحی را برای سایر کالا‌ها به غیر از دارو حذف کند، یعنی ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو باقی می‌ماند و مابقی ارز ترجیحی که برای نهاده‌های دامی و آنچه در زنجیره تولید محصولات دامی به آن ارز تعلق می‌گیرد، حذف می‌شود.»

به این ترتیب ظاهرا ابراهیم رئیسی، اعضای تیم اقتصادی او و مشاوران و معاونانش با قانون بودجه به اندازه لازم آشنا نیستند.

"طغیانی می‌گوید اگر دولت تا پایان سال ارز ترجیحی را به جز برای واردات دارو حذف نکند "عملا از قانون بودجه تخلف شده است""طغیانی می‌گوید اگر دولت تا پایان سال ارز ترجیحی را به جز برای واردات دارو حذف نکند "عملا از قانون بودجه تخلف شده است".

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  ابراهیم رئیسی پس از سخنرانی محمدباقر قالیباف و غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، روسای مقننه و قضاییه، سوگند یاد کرد. او طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی قسم خورد که خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین و اخلاق، پشتیبانی از حق و عدالت و گسترش عدالت کند و افزود که از هر طرح دیپلماتیک که به لغو تحریم‌ها منجر شود استقبال می‌کند. قالیباف تاکید کرد که کشور در هنگامه یک تحول اساسی قرار دارد.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  رئیسی در تشریح برنامه‌های خود به مدیریت اقتصادی، معیشت مردم، تغییرات اقلیمی و پرهیز از دسته‌ بندی‌های قومی و نژادی پرداخت اما کمترین اشاره‌ای به بحران واکسیناسیون، همه‌گیری کرونا و کمبودهای پزشکی و دارویی نکرد. در مراسم تنفیذ هم خامنه‌ای و او چیزی در باره مرگ و میر مردم و تنگناها نگفتند.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  در مجموع ۲۶۵ نفر در مراسم سوگند حضور یافتند.

  اتفاق بی‌سابقه آن که تعداد مدعوین داخلی تحت عنوان شرایط کرونایی با مقامات و مهمانان خارجی برابری می‌کرد. صادق و علی آملی لاریجانی، روسای پیشین قوه قضاییه و مقننه در این مراسم حضور نداشتند. جای محمود احمدی‌نژاد و محمد خاتمی، روسای جمهور پیشین و چهره‌های معضوب نظام نیز خالی بود.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشر هستیم و افزود: «ملت ایران با وجود تبلیغات سهمگین دشمن و انتشار ویروس کرونا، جلوه‌ای رشک‌برانگیز از مردم سالاری دینی را در انتخابات پدید آورد.» بعد از مراسم تنفیذ شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی نوشته بودند که رئیسی با وجود آن که منبری بوده، سخنوری نمی‌داند.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  رئیسی در حلقه وثوق یاران. عدم رعایت فاصله لازم در جریان خوش و بش‌های قبل و بعد مراسم از نگاه مردم دور نماند. نفر دوم از سمت راست: علیرضا زاکانی، نامزد انصرافی انتخابات که گفته می‌شود در آستانه نیل به مقام شهرداری تهران است.

  " ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم ابراهیم رئیسی پس از سخنرانی محمدباقر قالیباف و غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، روسای مقننه و قضاییه، سوگند یاد کرد"

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  رسانه‌های داخلی گفته بودند که کابینه پیشنهادی روز یکشنبه ۱۷ مرداد معرفی می‌شود اما رئیسی این تاریخ را هفته آینده اعلام کرد. رسانه‌های داخلی گمانه‌زنی کرده‌اند که کابینه رئیسی جناحی نخواهد بود و وزیران نیرو، دفاع و دبیر شورای عالی امنیت ملی در آن ابقا می‌شوند. حسین امیرعبدالهیان، معاون سابق کشورهای عربی وزارت خارجه گزینه اصلی برای تصدی این وزارت عنوان می‌شود.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  ابراهیم رئیسی ملاقات با مقامات خارجی را از روز بعد تنفیذ شروع کرد، از جمله دیدار با نخست وزیران ارمنستان و الجزایر، وزیران خارجه بوسنی و عمان و روسای جمهور عراق و افغانستان. اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی سازمان حماس و شیخ نعیم قاسم، نایب‌ رئیس گروه حزب‌الله لبنان در میان مدعوین مراسم تحلیف بودند.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  حضور روحانی در این مراسم در رسانه‌ها با حساسیت ویژه‌ای پوشش داده شد. گویی انتظار می‌رفت او هم در میان غایبین باشد. بحث بر سر جایگاه بعدی روحانی پس از ترک پاستور و نقش‌افرینی‌های احتمالی در سیاست کلان ادامه دارد.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  از هیات سعودی که رسانه‌ها نوشته بودند، خبری نشد. از کشورهای حاشیه خلیج فارس، وزیر خارجه کویت و وزیر صنعت و تجارت قطر به تهران آمدند. رئیسی گفت: «من دست دوستی و برادری به سوی همه کشورهای منطقه و به ویژه همسایگان دراز می‌کنم.»

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  شرکت انریکه مورا در مراسم سوگند رئیسی موجی از اعتراض ایجاد کرد.

  " ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم در مجموع ۲۶۵ نفر در مراسم سوگند حضور یافتند"۱۳ حزب مخالف جمهوری اسلامی در بیانیه مشترکی با اشاره به عدم شرکت اروپا در تحلیف لوکاشنکو به دلیل سرکوب و تقلب نوشتند: «آیا مردم ایران از مردم بلاروس ارزش کمتری دارند؟» نرگس محمدی نیز به مورا نوشت: «ایران با سفر او موافقت می‌کند اما حاضر به قبول واکسن‌های اتحادیه اروپا نیست، چون اولی برای بقای حکومت و دومی برای بقای مردم است.»

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  در مراسم تحلیف روحانی، ۱۲۰۰ نفر دعوت داشتند که حدود ۵۰۰ نفرشان شخصیت‌های خارجی بودند. فدریکا موگرینی، مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نماینده اروپا در این مراسم بود. تشکل‌های حقوق بشری از موگرینی خواسته بود که مقامات ایران را به آزادی فعالان مدنی و زندانیان بهایی ترغیب کند.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  ذوق زدگی نمایندگان مجلس از حضور موگرینی و تلاش آنها برای سلفی گرفتن با او روی دیگر ماجرا بود. مسئله‌ای که بعدا برای نمایندگان دردسر ساز شد.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  جایگاه ویژه میهمانان خارجی و محل رعایت دقیق‌تر پروتکل‌های بهداشتی. با وجود تبلیغات وسیع هیات رئیسه مجلس و رسانه‌های داخلی، تعداد مقامات ارشد خارجی به اندازه اعلام شده نبود و مدعوین اکثر در رده‌های میانی مسئولیت بودند.

• ت مثل تحلیف؛ رئیسی گفت ما مدافع واقعی حقوق بشریم

  فرش قرمز، گروه موزیک ارتش، گروه سرود نوجوانان، میزبانی محمدباقر قالیباف و خوشامدگویی به مدعوین در ‌آستانه صحن... حسن اسدی زیدآبادی، پژوهشگر حقوق بشر و ‌بین‌الملل در توییتی پرسیده است: ترکیب و ترتیب مراسم تنفیذ و تحلیف یادآور عقد و عروسی نیست؟
  
  نویسنده: مهیندخت مصباح