بررسی دو محوطه دیگر سد چم‌شیر/ کشف قیچی و النگو در استقرارگاه

به گزارش خبرنگار مهر، محوطه‌های تاریخی دیگری در محدوده سد چم‌شیر مورد کاوش باستان شناسان مختلف قرار گرفته است. دو محوطه دیگر نیز از ۱۴۹ محوطه موجودی که باستان شناسان در بررسی‌های اولیه به وجود آن پی برده بودند مورد کاوش قرار گرفت.

لیلا گرگری سرپرست هیئت باستان‌شناسی محوطه ۱۴۳ است که پس از بررسی‌ها معتقد است این محوطه به صورت یک زمین صاف و هموار با شیب ملایم شرق به غرب در مجاورت رودخانه زهره و در حوضه آبگیر دریاچه سد چم‌شیر قرار گرفته که در بررسی سطحی شواهد پراکنش سفال در آن دیده نشده است ولی در مرکز محوطه، بقایای دیوار سنگی در جهت شرقی غربی قرار گرفته است، بنابراین به منظور روشن شدن وضعیت این سازه یک ترانشه به ابعاد ۳ در ۱۴ متر بر روی این سازه ایجاد شد.

این باستان‌شناس در ادامه از بررسی و کاوش در ترانشه‌ای با ابعاد ۵ در ۱۰ متر در جهت شمال خبر داد که کاوش در آن منجر به دیده شدن دو فضای مجزا با دیوارهای سنگ چین شده است و داخل آن نیز پراکنش سفال وجود داشته‌اند. بنابراین از آنها نمونه برداری شد تا مطالعات بیشتری روی آنها انجام شود.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی با بیان‌اینکه در داخل یکی از فضاها بقایای یک سکوی سنگی و بر روی آن تعداد قطعات سفالی مربوط به یک ظرف به دست آمد تصریح‌کرد: در بخشی از این ترانشه و چسبیده به دیوار سنگ‌چین یکی از فضاها شواهد یک فضای کوچک سنگی که کف آن با سنگ ریز، فرش شده است به دست آمد.

گرگری گفت: بر اساس نوع ساختار و کم بودن ارتفاع سازه‌ها و همچنین تعداد کم قطعات سفال می‌توان احتمال داد با یک استقرار موقت روبرو هستیم هر چند اثبات این گفته نیاز به مطالعات و کسب اطلاعات بیشتر دارد.

محوطه دیگری که مورد بررسی قرار گرفته مربوط به کاوش محوطه ۰۶۳ سد چم‌شیر است که در آن بقایای حداقل سه واحد معماری آشکار شد. بنابراین با توجه به نوع معماری و عدم کف‌سازی، انباشت نهشته‌های آبرفتی در درون فضاها، فقدان ظروف ذخیره‌سازی همچون خمره‌های سفالی بزرگ و حضور یافته‌های ویژه همچون قیچی، النگو و سنگ پاشنه در می‌توان کاربری این محوطه را استقرارگاهی کوچ‌نشینی پیشنهاد کرد.

مصطفی خزایی سرپرست هیئت باستان‌شناسی با اشاره به اینکه محوطه ۰۶۳ در ۵ کیلومتری جنوب‌شرق تأسیسات سد چمشیر، در شمال کوه چم‌چرو در تراس جنوبی رودخانه زهره واقع شده تصریح‌کرد: این محوطه در بررسی سال ۱۳۹۵ توسط محمدتقی عطایی شناسایی و به عنوان محوطه‌ای ارزشمند برای کاوش معرفی شد.

در بررسی سطحی سال ۱۳۹۵ علاوه بر یافته‌های سفالی مربوط به قرون اولیه تا میانی اسلامی، بقایای معماری از لاشه‌سنگ و ملات گل در بخش‌های غربی، مرکزی و شرقی آن رؤیت شده بود. علاوه بر این، در گمانه‌زنی سال ۱۳۹۸، محوطه ۰۶۳ به سرپرستی عطایی زیر نظر اکرم ندیمی‌پور مورد گمانه‌زنی قرار گرفت و در این گمانه‌زنی گمانه‌ای به ابعاد یک در یک و نیم متر در قسمت بناهای شمالی محوطه ایجاد و در نتیجه گمانه‌زنی بخشی از یک دیوار با لاشه‌سنگ و ملات گل آشکار شد.

همچنین مشخص شد که محوطه در حدود یک متر نهشته باستانی دارد و بقایای آن با توجه به سفال‌های کشف شده از گمانه‌زنی مربوط به قرون میانی اسلامی است.

در این باره خزایی افزود: با توجه به ماهیت نجات‌بخشی پروژه، مهمترین هدف کاوش آشکارسازی و ثبت و ضبط بقایای معماری مشهود در بخش‌های مختلف محوطه و گردآوری حداکثر اطلاعات از لایه‌نگاری و توالی استقرار، مواد فرهنگی، کاربری و فرایندهای نهشته و پسا

نهشته شدن محوطه بود بنابراین با توجه به نتایج بررسی سطحی سال ۱۳۹۵ و گمانه‌زنی سال ۱۳۹۸، در کاوش سال ۱۴۰۱ تمرکز بر خواناسازی بقایای معماری در بخش‌های شمالی و جنوبی محوطه گذاشته شد.

خزایی درباره یافته‌های این محدوده گفت: با توجه به نوع معماری و عدم کف‌سازی، انباشت نهشته‌های آبرفتی در درون فضاها، فقدان ظروف ذخیره‌سازی همچون خمره‌های سفالی بزرگ و حضور یافته‌های ویژه مانند قیچی، النگو و سنگ پاشنه در، می‌توان کاربری محوطه را استقرارگاهی کوچ‌نشینی پیشنهاد کرد.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی افزود: از نظر قدمت می‌توان بر اساس حضور قطعات انگشت‌شماری سفال از نوع نقش‌کنده زیر لعاب و فیروزه قلم‌مشکی و قطعات شبه پیش از تاریخ بقایای معماری شناسایی شده را به قرن ۵ تا ۷ هجری یا قرون میانی اسلامی تاریخ‌گذاری کرد.