قدیمی‌ترین قباله ازدواج ‌در مرکز اسناد آستان قدس چند قرن قدمت دارد؟

باشگاه خبرنگاران - ۱۱ تیر ۱۴۰۱



عقدنامه‌های تاریخی اسنادی هستند که بیان کننده اصالت‌های فرهنگی و سبک زندگی گذشتگان است و می‌تواند بازگوکننده زمینه‌های علمی و مذهبی و شیوه‌های امرار و معاش و زندگانی مردمان قدیم برای نسل‌های جدید باشد.

رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، قدیمی‌ترین قباله ازدواجی که در این مرکز موجود است را متعلق به دوران صفویه عنوان کرد که مربوط به عقدنامه حمزه میرزای صفوی؛ پسر شاه محمد خدابنده و برادر بزرگ شاه عباس صفوی است.

الهه محبوب تاریخ عقد این قباله را روز چهارم ماه دوم سال ۹۹۰ هجری قمری دانست که خطبه عقد آن توسط شیخ بهاءالدین محمد عامِلی خوانده شده است.

او  به قباله نکاح آقا محمدشریف‌خان، متولی و ملاباشی آستان قدس با سلطان خانم، دختر بیگلَر بیگی با مهریه ۵۰۰ درهم در سال ۱۱۷۷ دوره افشاریه اشاره کرد که در ابتدای عقدنامه، مقدمه‌ای در اهمیت سُنتِ حسنه و نَبَوی ازدواج و روایات مربوط به آن بیان شده است.

محبوب، عقدنامه دختر شاهرخ شاه افشار که با حضور شیخ فضل‌الله نوری به عنوان شاهد عقد برگزار شده است را دیگر عقدنامه قدیمی این مرکز برشمرد.

او گفت: مجموعۀ ارزشمندی از قدیمی‌ترین عقدنامه‌های تاریخی مربوط به دوره‌های افشاریه، قاجار و پهلوی در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که ضمن ارزش تاریخی، به شیوۀ هنرمندانه‌ای صفحه‌آرایی و تزیین شده است.

محبوب گفت: برخی عقدنامه‌ها مرتبط با طبقۀ‌های اجتماعی مختلف است که به انواع تزیینات هنری منقش شده است، همچنین برخی اسناد با سرلوح گنبدی، سرلوح با طرح نیم‌ترنج کتیبه و شمسه تزیین شده که از جمله اسناد نفیس در این زمینه، متعلق به ازدواج دختر مؤتمن الملک فرزند میرزانصرالله خان نائینی مشیرالدوله است.

او به مجموعه‌ای از عقدنامه‌ها به زبان‌های ترکی، فارسی و عربی مربوط به اقشار مختلف مردم شامل جوامع شهری و روستایی و طبقات مختلف اجتماعی اعم از علما و روحانیون، درباریان و دیوانیان، تجار، اطبا و کسبه از مناطق مختلف شامل خراسان، تهران، اصفهان، یزد و شیراز اشاره کرد که در این مرکز نگهداری می‌شود.

محبوب بیشتر عقدنامه‌ها را تک‌برگی و برخی را به صورت دفترچه‌ای و دارای جلد عنوان کرد که تعداد سطر‌های آن‌ها براساس شکل، سبک نگارش، تنظیم و این‌که مربوط به طبقات پایین جامعه یا بزرگان باشد، متفاوت است.

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد

منابع خبر

اخبار مرتبط

خبرگزاری میزان - ۱۷ تیر ۱۴۰۰
ایسنا - ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۹
خبرگزاری جمهوری اسلامی - ۱ فروردین ۱۴۰۰
کلمه - ۲۴ بهمن ۱۳۹۹