در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

هرانا - ۲۶ اسفند ۱۴۰۱

خانه > slide, بهداشت و محیط زیست > در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبر اختصاصی
تاریخ : ۱۴۰۱/۱۲/۲۶
دسته : slide,بهداشت و محیط زیست
لینک کوتاه :
کد خبر : ۴۷۵۸

چاپ خبر

در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت، دستکم ۳۹ صیاد و شکارچی غیرمجاز بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. طی این مدت جنگل های روستای ترجنلی گالیکش در شرق گلستان دچار حریق شد.

"اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است"از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۵ شهر ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم و خطرناک برای تمام گروه‌ها اعلام شد. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته می‌ توان به تلف شدن یک پلنگ به دست شکارچیان غیرمجاز در شهرستان رودسر اشاره کرد. تداوم خشکسالی و همچنین بحران‌ های ناشی از سوء مدیریت در مقوله پسماند و آلاینده های محیط زیستی در شهرهای مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

سرپرست اداره محیط زیست رودسر از تلف شدن یک قلاده پلنگ به دست شکارچیان در شهرستان رودسر خبر داد.

رحمان پور حسین، در این خصوص عنوان کرد: در پی به دست آوردن اخباری مبنی بر شکار یک قلاده پلنگ و فروش پوست این حیوان نادر، کارشناسان و ماموران یگان حفاظت طی هماهنگی با دادستان شهرستان، موفق شدند متخلف و فروشنده این پلنگ را بازداشت کنند.

از سوی دیگر مسئول روابط عمومی حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد از کشف لاشه یک توله پلنگ خبر داد.

هادی سینایی گفت: “محل تلف شدن پلنگ یاد شده خارج از منطقه حفاظت شده اشکفت سلمان واقع در کوه‌های گناوه لری بوده است و در معاینه بالینی از لاشه پلنگ هیچ گونه آثار تیراندازی مشاهده نشده است.

پلنگ ایرانی از جمله گونه های حفاظت شده و در معرض خطر انقراض محسیوب میشود و طبق قوانین ایران، شکار آن ۱۲۰ میلیون تومان جریمه دارد.

از سوی دیگر رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سراوان در سیستان و بلوچستان گفت: با تلاش محیط بانان و همکاری نیروی انتظامی، یک جفت پرنده از متخلفین کشف و ضبط شد.

بهزاد دهواری عنوان کرد: پرندگان کشف شده به اداره محیط زیست انتقال داده شده و پس از بررسی‌های جسمانی و مراقبت‌های لازم در طبیعت و زیستگاه‌های مناسب شهرستان سراوان رها سازی می‌شوند، همچنین متخلف دستگیر شده به همراه سایر مستندات مکشوفه به مقام قضائی شهرستان تحویل شد.

دهواری گفت: در سال ۱۴۰۱ تعداد سه محموله قاچاق پرندگان از نوع گونه مینا و قمری چینی در حوزه استحفاظی این اداره، کشف و ضبط شده است.

در هفته ای که گذشت داستان عمومی و انقلاب مرکز گلستان، در پی انتشار خبری مبنا بر تامیین نشدن خوراک مرال های پارک جنگلی قرق، مدیران منابع طبیعی و محیط زیست استان را برای بررسی وضعیت گوزن های قرمز ایرانی در پارک جنگلی قرق احضار کرد.

در روزهای اخیر خبری مبنی بر گرسنگی ۱۰ روزه گوزن های قرمز پارک جنگلی قرق در فضای مجازی منتشر کرد.

حدود نیم قرن پیش نخستین مرکز تکثیر و نگهداری مرال در کشور با هدف بقای نسل این گونه کمیاب در پارک جنگلی قرق گرگان تاسیس شد.

هم اکنون هشت مرال در این پارک جنگلی نگهداری می شود که ۶ گوزن ماده آبستن هستند.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود.

بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۳۵ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۵ گزارش منابع رسمی است، در استان های خراسان رضوی، مازندران، کردستان و تهران بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

همچنین طی هفته گذشته بیش از ۱۳۳ تن چوب قاچاق که حاصل جمع آوری ۳ گزارش منابع رسمی است، در استان کهگیلویه و بویراحمد و شهرستان های سردشت و آران و بیدگل کشف و ضبط شده و دستکم چند تن در این خصوص بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

از سوی دیگر سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان خدا آفرین از دستگیری دو نفر متخلف که اقدام به قطع درختان منطقه حفاظت شده دیزمار کرده بودند، خبر داد.

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اصفهان ۱۳۱، مشهد ۱۱۲، تهران ۱۱۰، اهواز ۱۳۹ و کرج ۱۲۶ در وضعیت نارنجی و ناسالم برای گروه‌ های حساس اعلام شد.‌

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حد مجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌ است.

همچنین مدیرکل حفاظت محیط‌ زیست استان اصفهان گفت: سال گذشته یک هزار و ۳۹۳ مرگ منتسب به آلودگی هوا در اصفهان ثبت شد.

وی با اشاره به اینکه این کلان‌ شهر در بیش از ۶۰ درصد روزهای سال وزش باد ندارد، تصریح کرد: نیروگاه شهید منتظری در شرایط معتدل فعلی نیز همچنان مازوت می‌ سوزاند.

لاهیجان زاده با بیان اینکه در هفت سال اخیر تعداد روزهای ناسالم ۲۳۰ درصد افزایش یافته است، ابراز داشت: از ۷۲ روز ناسالم در سال ۱۳۹۵ به ۱۶۸ روز ناسالم در سال جاری رسیده و اصفهان آلوده‌ترین کلان‌شهر کشور قلمداد می‌شود.

وی ادامه داد: نیروگاه منتظری امسال تا امروز به مدت ۹۰ روز ۶۳۰ میلیون لیتر مازوت سوزانده و ۴۱ هزار تن آلودگی به محیط پیرامونی خود وارد کرده و از روز گذشته ۲ میلیون لیتر مصرف مازوت را کاهش داد.‌

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، بخشی از جنگل‌ های روستای ترجنلی گالیکش در شرق گلستان دچار آتش سوزی شد.

به گفته فرماندار گالیکش این آتش سوزی با تلاش نیروهای منابع طبیعی و دهیاران و شوراها و نیروهای مردمی روستاهای ترجنلی و تنگراه تا حدودی مهار شد.

جوان ادامه داد: نیروهای اطفای حریق منابع طبیعی و آبخیزداری گالیکش با هدف پایش و کنترل وضعیت تا پایان کامل در محل آتش‌سوزی حضور خواهند داشت.

بحران فرونشست زمین در ایران

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود.

"از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۵ شهر ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم و خطرناک برای تمام گروه‌ها اعلام شد"سازمان اینتل لب، فرونشست زمین در پیرامون تهران را همانند «بمب ساعتی» دانست و اعلام کرد که تهران با سالی ۳۶ سانتی‌متر، رکورددار فرونشست زمین در سراسر جهان است و افت سطح آب‌های زیرزمینی تهران از چرایی‌های این مشکل دانسته شد.

در هفته ای که گذشت رئیس سازمان آتش‌نشانی شهرداری شهر گلستان از وقوع فرونشست زمین به علت ترکیدگی لوله آب در این منطقه خبر داد.

احمد رجبی گفت: بایستی کارشناسان نظام مهندسی ورود کنند و برای احتمالات خطر برای ساختمان‌ های همجوار به مالکین آنها نیز اخطار تخلیه داده شده است.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی، از بین رفتن منابع آبی و جانداران

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

محسن اردکانی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران بابیان اینکه میزان متوسط بارندگی در شهر تهران ۲۸۰ میلی متر است گفت: اما متأسفانه ۱۸۰ میلی متر بیشتر بارش باران داشته‌ ایم.

وی ادامه داد: این به معنای آن است که نسبت به متوسط ۲۵ درصد کمبود بارش داشته‌ ایم.

از سوی دیگر مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی مازندران از کاهش چشمگیر منابع آبی در ‏شهرستان‌های ساری، میاندورود و جویبار با توجه به شرایط نامساعد بارش‌های سال جاری خبر داد و ‏گفت: اگر در بهار بارش خوبی نداشته باشیم، شرایط فاجعه آمیز برای تابستان پیش ‎بینی ‏می‌شود.‏

بعلاوه استاندار سمنان کمبود آب در این استان را یکی از چالش های مهم عنوان کرد.

سید محمدرضا هاشمی با بیان اینکه کمبود آب، کاهش سطح سفره‌ های آب زیرزمینی و به تبع فرونشست زمین چالش‌ های اساسی هستند که باید به آن توجه شود، افزود: باید در زمینه مصرف آب فرهنگ‌ سازی لازم انجام شود.

همچنین داود نجفیان مدیر عامل شرکت آب منطقه ای استان البرز اعلام کرد: اکنون سد کرج نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۴۰ درصد و سد طالقان حدود ۲۰ درصد کاهش ذخیره آبی دارد؛ میزان ذخایر آبی سدهای استان نسبت به مدت مشابه درازمدت ۲۴ درصد کاهش نشان می دهد.

افزون بر این مدیرکل هواشناسی استان اصفهان گفت: بر اساس شاخص خشکسالی یک ساله منتهی به بهمن ۱۴۰۱ حدود ۸۰ درصد و در یک دوره ۱۰ ساله ۹۵ درصد مساحت استان همچنان درگیر خشکسالی است.

در همین راستا مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد اعلام داشت: ٩٨ درصد مساحت مشهد در وضعیت خشکسالی شدید و ۶٠ درصد از این مساحت در وضعیت خشکسالی بسیار شدید است.

همچنین مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب نیشابور گفت: وضع سفره آب زیرزمینی این شهرستان فوق بحرانی ست و تابستان آتی ۸۰ روستای نیشابور مربوط به بخش‌های مرکزی و منطقه سرولایت با تنش آبی مواجه خواهد شد.

جعفر تمیز افزود: نیاز آبی در حوزه شهری نیشابور هزارو ۳۵۰ لیتر بر ثانیه، اما توان تولید ۹۵۰ لیتر بر ثانیه است که در هر ثانیه ۴۰۰ لیتر کسری تولید وجود دارد.

فرماندار ‌لردگان نیز با بیان اینکه آب شرب شهر لردگان پایدار نیست، گفت: ۵۳ روستای بخش رودشت تنش آبی دارند که یا اصلا آب شرب پایدار ندارند و یا تعداد زیادی از آن‌ها با تانک سیار آبرسانی می‌شود.

در هفته ای که گذشت در پی اعلام رسمی آبگیری سد چم‌شیر در گچساران، شمار زیادی از فعالان محیط‌ زیست و میراث فرهنگی بار دیگر درباره پیامدهای مخرب آن هشدار دادند.

محمد درویش، کنشگر محیط‌ زیست و رئیس گروه محیط‌ زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو، می‌گوید آبگیری این سد پنج فاجعه ‌زیستی برای ایران ایجاد می‌کند.

«به خطر افتادن تنوع زیستی و گیاهی خارق‌العاده منطقه، نشتی چاه‌های نفت موجود در منطقه به قسمت مخزن سد، تخریب رویشگاه جنگلی منطقه در بالادست سد، زیر آب رفتن محوطه‌های باستانی و ورود سالانه ۵۰۰ هزار تن نمک به مخزن سد» پیامدهای زیست‌ محیطی‌اند که آبگیری سد چم‌شیر به دنبال دارد.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

در همین راستا معاون اداره کل حفاظت محیط زیست همدان گفت: روزانه ۴۵۰ تن زباله در شهر همدان تولید و به سایت دفن پسماند منتقل می شود که حدود ۲۰ تن آن زباله های پلاستیکی است.

همچنین رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بجنورد گفت: دو مورد تخلف آلودگی زیست محیطی در شهرستان بجنورد کشف و فرد متخلف به مراجع قضایی معرفی شد.

وی در این رابطه تصریح کرد: پیرو تماس یکی از همیاران محیط زیست مبنی بر سوزاندن حدود ۲ تن ایزوگام مستعمل و تخلیه چندین کامیون نخاله ساختمانی در محل غیرمجاز، بلافاصله نیرو‌های یگان حفاظت محیط زیست شهرستان بجنورد به محل اعزام شدند.

محمد خالقی افزود: پس از اطفای حریق با توجه به تحقیقات و بررسی‌ های بعمل آمده، هویت فرد خاطی شناسایی شده و فرد متخلف جهت سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی معرفی شد.

بعلاوه شهردار فرون‌آباد از اجرای طرح جلوگیری از آب‌ گرفتگی معابر شهر خبر داد و گفت: زباله‌ها و مصالح ساختمانی رهاشده شهر قیامدشت در کانال آب، موجب تجمع آب در سطح شهر فرون آباد می‌شود.

از سوی دیگر عضو مجمع نمایندگان هرمزگان در مجلس شورای اسلامی گفت: هرمزگان نباید به محلی برای دفن پسماند استان‌های دیگر تبدیل شود.

احمد مرادی افزود: اخیرا بر پایه اطلاعات واصله و همچنین پیگیری‌ های مکرر از فعالیت فردی که به دنبال اخذ مجوز در جهت خرید پسماند پالایشگاهی از استان تهران و دفن در بندرعباس بوده مطلع شدم و بلافاصله با مدیر کل محیط زیست استان و استاندار هرمزگان مذاکره و بررسی‌ ها حکایت از انجام این اقدام غیراخلاقی و زیست محیطی را دارد.

مرادی خاطرنشان کرد: دستگاه قضایی نیز باید به این موضوع ورود کرده و مانع از رخ دادن این اتفاق ناگوار شود زیرا برای این اقدام در خود تهران‌ نیز محل‌هایی تعبیه شده و نیازی به دفع این‌ پسماند در هرمزگان نیست.

این نماینده مجلس در پایان گفت: با هر اقدامی که منافع و سلامت مردم را مورد هدف قرار دهد به طور حتم مبارزه خواهم کرد و به طور قطع مسئولان استان هرمزگان بالاخص استاندار محترم به چنین اقدامی واکنش نشان خواهند داد.