علت مهاجرت محتشمی پور به نجف از زبان مصطفی معین /او یک اصلاح طلب اصولگرا بود

بخشی از گفتگو با مصطفی معین درباره ویژگی‌های شخصیتی و سیاسی مروم محتشمی‌پور را بخوانید؛

بسیاری از معتقدین و حتی منتقدین جریان اصلاحات مرحوم محتشمی‌پور را مبارزی خط امامی و در تراز چپ اسلامی می‌دانند. سیاستمداری ایستاده بر اصول و معتقد به مبانی امام، نظام، انقلاب، مقاومت علیه اشغالگری صهیونیستم و مبارزه با استکبار. شما چه جلوه‌هایی از این آرمانخواهی و اصولگرایی یکی از مصمم‌ترین چهره‌های اصلاح‌طلب دیدید؟

از نظر من آقای محتشمی اصلاح طلبی اصول گراست که صادقانه و شجاعانه پایبندی خود را در مقام حرف و عمل بر مبانی امام و انقلاب و مبارزه در دو جبهه ضد استبدادی و استکبار ستیزی و مبارزه با صهیونیزم نشان داد. نمونه این مجاهدت را در سازمان دهی هسته‌های مقاومت و تشکیل حزب الله لبنان و حمایت جدی از مبارزان فلسطینی می‌توان بر شمرد. به یاد دارم در فروردین سال ۱۳۶۱ که ریاست دانشگاه شیراز را بر عهده ام بود با تعدادی از دوستان جهادسازندگی فارس برای دیدار با شخصیت‌های علمی و سیاسی سوریه و لبنان و مبارزان انقلابی فلسطینی سفری به سوریه و لبنان داشتیم.

"سیاستمداری ایستاده بر اصول و معتقد به مبانی امام، نظام، انقلاب، مقاومت علیه اشغالگری صهیونیستم و مبارزه با استکبار"در آن زمان آقای محتشمی سفیر ایران در سوریه بود و سفارت ملاقات‌های ما را با رئیس دانشگاه دمشق، زنده یاد ابوجهاد از بنیانگذاران اصلی الفتح، محمد مهدی شمس الدین رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان، سید حسین فضل الله مرجع دینی مبارز و نواندیش لبنانی و بازدید ازجنوب لبنان را برنامه ریزی کرد. مدت کوتاهی بعد از آن سفر بود که جنوب لبنان به اشغال رژیم صهیونیستی در آمد و سردار احمد متوسلیان و موسوی کاردار ایران در بیروت به اسارت فالانژها در آمدند. در دو یا سه سال بعد بود که مرحوم محتشمی در محل سفارت مورد ترور صهیونیست‌ها قرار گرفت و به شدت مجروح شد.

از جمله پایمردی‌های دیگر آقای محتشمی ایستادگی او در برگزاری قانونی انتخابات دوره سوم مجلس بود. در دولت دوم آقای مهندس موسوی، آقای محتشمی به وزارت کشور انتخاب شد و در انتخابات مجلس سوم که من هم به نمایندگی مردم تهران در مجلس انتخاب شدم، آقای محتشمی خیلی محکم در مقابل دخالت (به نوعی نظارت استصوابی) شورای نگهبان در انتخابات مجلس ایستاد و با حمایت امام از آرای مردم صیانت نمود. در ابتدای مجلس سوم هم علیرغم پیشنهاد آقای محتشمی به عنوان وزیر کشور با امضای بیش از یکصد تن از نمایندگان به آقای‌هاشمی رفسنجانی، ایشان آقای عبدالله نوری را برای تصدی وزارت کشور به مجلس معرفی کرد.

شما جلوه دیگری از آن آرمان خواهی و روحیه انقلابی را در دفاع آقای محتشمی از عراق در مقابل تجاوز و اشغال آن کشور توسط آمریکا می‌بینید که به بهانه ۱۱ سپتامبر در تابستان سال ۱۳۶۹ آغاز شده بود.

در آن زمان من وزیر فرهنگ و آموزش عالی در دولت اول مرحوم‌هاشمی رفسنجانی بودم. در یکی از جلسات دولت که تجاوز آمریکا به عراق و چگونگی موضع گیری ایران مورد بحث بود، من از اینکه مواضع ایران با هم پیمانان آمریکا و ناتو مانند کنعان اورن رئیس جمهور نظامی ترکیه در یک جهت باشد انتقاد کردم. در همان روزها مرحوم محتشمی با مقایسه صدام حسین با خالدبن ولید، از مقاومت عراق در برابر تجاوز و اشغالگری آمریکا دفاع کرده بود. آقای‌هاشمی با این ذهنیت که من نیز همان نظر را دارم مطرح می‌کنم، به شدت برافروخته شد و انتقادم را غیر مسئولانه خواند که من نپذیرفتم و پاسخ دادم که همه اعضای دولت رای و مسئولیت مشترک دارند و باید پاسخگوی تصمیمات و مواضع دولت باشند! البته جناب آقای‌هاشمی در ابتدای جلسه بعدی دولت از برخورد تند خود خیلی صریح عذرخواهی کردند!

مبارز انقلابی، فعال خط امامی، جانباز مقاومت ضد صهیونیستی، مخالف غربگرایی، مؤمن به اصلاح‌طلبی و…همه در آقای محتشمی‌پور جمع بود. امروز خط امام چه نسبتی باید بین انقلابی‌گری، استکبارستیزی و آزادی‌خواهی برقرار کند و آیا خوانشی نو برای هر یک لازم است؟

از نظر من می‌توان شاخصه‌هائی را که بر شمردید با هم در نظر داشت و در شرایط مختلف، با تدبیر درست به کار گرفت.

"نمونه این مجاهدت را در سازمان دهی هسته‌های مقاومت و تشکیل حزب الله لبنان و حمایت جدی از مبارزان فلسطینی می‌توان بر شمرد"این امر زمانی امکانپذیر می‌شود که در ابتدا راهبردهای اصلاحات تدوین شود و مبانی آن عقلانیت و خرد و تلاش جمعی، مدیریت علمی و انباشت تجربه، پاسداشت فرصت‌ها و سرمایه‌های ملی و نمادین، شناخت دقیق از موقعیت‌ها و شرایط جهانی، اخلاق و معنویت و پیوند تنگاتنگ با توده مردم و دفاع از حقوق شهروندی آنان، و آسیب شناسی علمی مسائل و مشکلات جامعه باشد. بنابراین نمونه آقای محتشمی و یا شخصیت‌هائی چون شهید بهشتی، شهید رجائی، آقای مهندس موسوی و یا شهید چمران و..در واقع جمع بین ویژگی‌هائی است که مورد نظر است و می‌تواند در شخصیت‌ها و نسل جوان کشور بروز یافته و بازآفرینی شود.

آخرین دیدار، سال ۹۱ در مراسم تشییع برادر خانم من، آخرین دیارمان بود. آقای محتشمی چند ماهی بود به نجف اشرف هجرت کرده بود و به تازگی به ایران آمده بودند و در منزل حاجیه خانم دستغیب برای تسلیت حضور یافته بود. با تشکر و قدردانی و احوالپرسی از وضعیت و برنامه‌هایشان پرسیدم که با دلتنگی پاسخ دادند اینجا که نمی‌شد کار مفیدی کرد، به نجف رفته ام..! روح بلند مرحوم آقای محتشمی شاد و در جوار رحمت الهی با اولیایش محشور باشد.

۲۷۲۱۵۱۷