حمید نوری در دادگاه کشتار ۶۷: کارمند بودم، دستورات رئیس را اجرا می‌کردم

حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام‌های تابستان ۶۷، در سومین جلسه از دفاعیات خود در سالن ۳۷ دادگاه استکهلم سوئد مدعی شد او تنها یک کارمند بوده و دستورات رئیسش را اجرا می‌کرده است.

او در جلسه صبح دادگاه در روز جمعه، ۵ آذرماه مدعی شد یک حمید عباسی دیگر در زندان رجایی‌شهر (گوهردشت) و سه حمید عباسی در زندان اوین حضور بوده‌اند اما حاضر نشد هیچ توضیحی درباره این افراد بدهد. این سومین جلسه از چهار جلسه‌ای است که به دفاعیات حمید نوری اختصاص دارد و اعضای خانواده او هم در دادگاه حضور دارند.

آقای نوری در دادگاه مدعی شد در زمان اعدام‌های تابستان ۶۷ به دلیل تولد دخترش در هفتم مرداد همان سال در مرخصی به سر می‌برده است. این در حالی است که شاهدان و شاکیان دادگاه گفته‌اند حمید نوری، معروف به حمید عباسی را در زندان دیده‌اند و درباره نقش او در اعدام‌ها از جمله انتقال زندانیان به محل اعدام و خواندن اسامی اعدامی‌ها در زندان شهادت داده‌اند.

با آغاز جلسات دفاعیات حمید نوری، دو نفر از سفارت ایران در سوئد هم در جلسات دادگاه حضور دارند هرچند که آنها نه در صحن اصلی دادگاه بلکه در اتاقی دیگر نشسته و دفاعیات نوری را دنبال می‌کنند.

بر اساس اعلام قاضی دادگاه قرار است یک جلسه فوق‌العاده دیگر به دفاعیات حمید نوری در هفته آتی اختصاص داده شود. دادستان در جلسه قبلی گفته بود که سوالات زیادی از حمید نوری دارد.

حمید نوری متهم است که در اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در زندان رجایی‌شهر (گوهردشت) مشارکت داشته است، اتهامی که خود آن را رد می‌کند و مدعی است که از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۷۲ در زندان اوین بوده است.

حمید نوری روز ۱۸ آبان ۹۸ با یک پرواز مستقیم از ایران وارد فرودگاه استکهلم شد و بلافاصله دستگیر شد.

او در سومین جلسه از دفاعیاتش در دادگاه استکهلم مدعی شد آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی در سال ۶۷ به مناسبت ۱۰ سالگی پیروزی انقلاب، عفو عمومی اعلام کرده و اکثر زندانیان را عفو داده و آزاد کردند.

او در جلسه پیشین دادگاه هم «فتوای آیت‌الله خمینی» درباره زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ را انکار کرده و مدعی شده بود که این عبارت «جعل شده» است.

بیشتر در این باره:

دومین جلسه دفاعیات حمید نوری: فتوای خمینی «جعل شده است»

آیت‌الله خمینی، در سال ۱۳۶۷ در نامه‌ای رسمی صراحتاً می‌گوید: «کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می‌کنند، محارب و محکوم به اعدام می‌باشند و تشخیص موضوع نیز در تهران با رای اکثریت آقایان حجه‌الاسلام نیری... (حاکم شرع) و جناب آقای اشراقی (دادستان تهران) و نماینده‌ای از وزارت اطلاعات می‌باشد....»

رهبر پیشین جمهوری اسلامی در این حکم به زندان‌های مراکز استان‌ها هم اشاره کرده و نوشته بود که در این مراکز «رای اکثریت آقایان قاضی شرع، دادستان انقلاب و یا دادیار و نماینده وزارت اطلاعات لازم الاتباع می‌باشد، رحم بر محاربین ساده‌اندیشی است، آقایانی که تشخیص موضوع به عهده آنان است وسوسه و شک و تردید نکنند و سعی کنند اشداء علی‌الکفار باشند.

تردید در مسائل قضایی اسلام انقلابی نادیده گرفتن خون پاک و مطهر شهدا می‌باشد»​.

در ادامه جلسه دادگاه در روز جمعه، دادستان درباره مشارکت و همکاری حمید نوری در زندان رجایی‌شهر (گوهردشت) و نقش او در مصاحبه‌ با زندانیان سوال کرد. حمید نوری پاسخ داد که یک بار به اتفاق شخصی با اسم مستعار حمید عباسی در این زندان به سالن مصاحبه رفته، اما مستقیما نقشی در مصاحبه‌ها نداشته است.

او گفت که در مصاحبه‌ها با زندانیان در زندان اوین هم مسئولیتی نداشته اما حضور داشته است. او گفت که با دستور رئیسش در این مصاحبه‌ها حضور داشته و همچنین مسائل مربوط به مرخصی و ملاقات و بقیه کارهای مربوط به زندانیان را هم با دستور رئیسش انجام می‌داده است.

او مدعی شد این مصاحبه‌ها «زیاد ارزشی نداشت، مهم نبود، یک حالت تفریح داشت و به درخواست خود زندانی بود. زندانی‌ها به همین بهانه از بندهایشان خارج می‌شدند و در حسینیه همدیگر را می‌دیدند»​.

شاهدان و شاکیانی که در دادگاه حمید نوری شهادت داده‌اند گفته‌اند که برای انجام مصاحبه تحت‌ فشار قرار گرفته‌اند و مرگ و زندگی آنها هم در مواردی منوط به انجام یا عدم انجام این مصاحبه‌ها می‌شد.

حمید نوری، زندانیانی که کشور را ترک کرده‌اند «آواره» خطاب کرد و گفت در برخی موارد خانه زندانیانی که فرار کرده بودند مصادره شده است. به گفته او این خانه‌ها به عنوان ضمانت گذاشته شده بود.

او در جلسه پیشین دادگاه گفته بود که در زمانی که او در دادیاری زندان اوین کار می‌کرد، هیچ زندانی در زمان مرخصی فرار نکرده است.

حمید نوری پس از نمایش تصویر ماهواره‌ای زندان رجایی‌شهر (گوهردشت) محل استقرار دادیاری این زندان را در دادگاه نشان داد.

او بار دیگر مدعی شد که هیچ بندی در زندان رجایی شهر( گوهردشت) نرفته و در پاسخ به دادستان که درباره انتقال زندانیان از زندان قزل‌حصار و زندان اوین به رجایی‌شهر سوال کرد گفت که اطلاعی در این زمینه ندارد.

حمید نوری که بر اساس روایت شاکیان، در دوران اعدام‌‌ها معاون دادیار سابق زندان گوهردشت بود بار دیگر اعدام‌های تابستان ۶۷ را انکار کرد.

او در جلسات پیشین دادگاه مدعی شده بود که از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۷۲ در زندان اوین بوده و گزارش‌ها درباره اعدام‌های تابستان سال ۶۷ را «داستانی سرتاسر خیالی، توهمی و پوشالی، جعلی و غیرمستند» خوانده بود.

این در حالی است که یکی از دست‌اندرکاران اعدام‌ها یعنی ابراهیم رئیسی که از اعضای هیئت مرگ به شمار می‌رفت پس از انتخابات ریاست‌ جمهوری ۱۴۰۰ گفت که در مورد اعدام‌های ۶۷ باید مورد «تقدیر و تشویق»​ هم قرار بگیرد.

بیشتر در این باره:

رئیسی در مورد اعدام‌های ۶۷: باید مورد تقدیر و تشویق قرار بگیرم

مصطفی‌پورمحمدی، دیگر عضو این هیئت هم شهریور ۱۳۹۵ گفته است که در ارتباط با اعدام‌های دهه ۶۰، طبق قانون و شرع اسلام عمل کرده و در طول این سال‌ها حتی یک شب هم بی‌خوابی نکشیده‌ است.

حمید نوری در جلسه روز جمعه دادگاه همه شاهدان و شاکیان را دروغگو خواند و گفت که این داستان‌ها را ایرج مصداقی، زندانی سیاسی پیشین، راه ساخته است.

هزاران زندانی سیاسی در دهه ۶۰، به‌ویژه در تابستان ۶۷، در زندان‌های اوین و گوهردشت در تهران و زندان‌های مشهد، شیراز، اهواز و برخی دیگر از شهرهای ایران با دستور مستقیم آیت‌الله خمینی، رهبر وقت جمهوری اسلامی، و با تصمیم هیئت‌هایی که به هیئت‌ مرگ معروف شدند، اعدام شدند.

بسیاری از این اعدام‌شدگان از هواداران سازمان مجاهدین خلق و شماری از آن‌ها از هواداران دیگر گروه‌های چپ بودند که در سال‌های ابتدایی دهه ۶۰ زندانی شده بودند.

به دلیل پنهان‌کاری حکومت ایران، آمار دقیقی از این اعدام‌ها وجود ندارد، اما بر اساس گزارش سازمان عفو بین‌الملل، دست‌کم ۴۴۸۲ مرد و زن در فاصله دو ماه ناپدید شدند.

برگزاری دادگاه حمید نوری که تا آوریل سال آینده، ۲۰۲۲، در دادگاه استکهلم سوئد ادامه خواهد داشت، واکنش مقامات جمهوری اسلامی را نیز در پی داشته‌ است.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، روز اول شهریور محاکمه آقای نوری را «یک طراحی» توسط سازمان مجاهدین خلق خواند و مدعی شد که دادگاه سوئد «به یک سری داستان و مستندسازی و شاهدسازی دروغی که همه از سوی یک گروهک صورت گرفته استناد کرده است».