درخواست عفو بین‌الملل برای «بازخواست» مقام‌های مسئول در مرگ جواد روحی؛ گزارش‌ها از «تدفین شبانه» این معترض

سازمان عفو بین‌‌الملل در بیانیه‌ای خواهان «بازخواست کیفری» همه مقام‌‌ها و مسئولان جمهوری اسلامی شد که «مظنون به نقش داشتن در جنایت علیه جواد روحی» هستند و همزمان سازمان حقوق بشر ایران نیز تاکید کرد که «مرگ این معترض زندانی باید به‌عنوان یک قتل فراقضایی توسط کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل» بررسی شود.

از سوی دیگر در حالی که فعالان حقوق بشر از انتقال پیکر جواد روحی تحت تدابیر شدید امنیتی به امام‌زاده عبدالله آمل گزارش داده بودند، خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، شامگاه پنج‌شنبه خبر داد که پیکر این معترض جان‌باخته حین بازداشت، در یکی از روستاهای آمل به خاک سپرده شده و جمعی از حاضران در این مراسم نیز علیه جمهوری اسلامی شعار داده‌اند.

بیشتر در این باره:

جواد روحی، معترضی که به سه بار اعدام محکوم شده بود، جان باخت

جواد روحی، از بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، که حکم سه بار اعدام او چندی پیش در دیوان عالی کشور نقض شده بود، بامداد روز پنجشنبه نهم شهریور، جان باخت.

خبر درگذشت آقای روحی را نخستین بار ظهر پنجشنبه نهم شهریور، وکیل او مجید کاوه، در حساب کاربری خود در شبکه ایکس (توییتر سابق) منتشر کرد و ساعتی بعد روابط عمومی زندان نوشهر نیز اعلام کرد که «جواد روحی ساعت ۳:۴۵ بامداد پنجشنبه ۹ شهریور ماه به دلیل تشنج» از زندان به بیمارستان بهشتی نوشهر» منتقل شده و «پس از انتقال به بیمارستان» جان باخته است.

در ادامه خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، شامگاه پنج‌شنبه ۹ شهریور ماه از «خاکسپاری» پیکر جواد روحی در «یکی از روستاهای اطراف آمل» خبر داد و نوشت که شماری از حاضران در «مراسم تدفین جواد روحی قصد سردادن شعار» علیه جمهوری اسلامی را داشتند.

این خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران همچنین بازداشت «پدر و مادر جواد روحی» را رد کرد و افزود: «آنها به همراه برخی از دوستان و آشنایانشان در مراسم تدفین پسر خود در یکی از روستاهای اطراف آمل شرکت داشتند.»

تسنیم همچنین ادعا کرد که پدر و مادر جواد روحی «مانع از سردادن شعارهای ساختارشکن» توسط عده‌ای از حاضران در مراسم تدفین پسرشان شدند.

ساعتی پیش از این نیز حساب توییتری «صدای شهریور» که رویدادهای مرتبط با اعتراضات زن، زندگی، آزادی را پوشش می‌دهد از قول فعالان حقوق بشر در مازندران، گزارش داده بود که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی پیکر جواد روحی را «از بیمارستان بهشتی نوشهر به امام‌زاده عبدالله آمل» منتقل کرده‌اند‌ و «احتمال دفن شبانه او با اعمال فشار به خانواده» وجود دارد.

از سوی دیگر رسانه‌های حکومتی بدن اشاره به نقض حکم سه بار اعدام جواد روحی در دیوان عالی کشور» اقدام به انتشار مطالب متعددی با محتوای اتهامات اولیه وارد شده توسط دادگاه انقلاب ساری به جواد روحی کردند، اتهاماتی که دادگاه انقلاب ساری جواد روحی آن را مبنای حکم «افساد فی‌الارض، محاربه و مهدورالدم بودن» قرار داده و این جوان معترض را به «سه بار اعدام» محکوم کرده بود.

این در حالی است که دیوان عالی کشور «حکم سه بار اعدام جواد روحی» را در خرداد ماه گذشته نقض کرد و حضور او در اعتراضات را در حد «تلاش‌های فردی» و مستوجب مجازات درجه پنج و شش عنوان کرده بود.

با وجود نقش حکم «سه بار اعدام» جواد روحی و رای دیوان عالی کشور مبنی بر رد اتهامات سنگین جواد روحی، سایت رجانیوز، نزدیک به دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی، شامگاه پنج‌شنبه با انتشار متنی ایم معترض جان‌باخته در حین بازداشت را به «لیدر» اعتراضات در نوشهر معرفی کرد.

صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز بدون اشاره به «نقض حکم سه بار اعدام جواد روحی»، از او به عنوان «یک زندانی در زندان نوشهر که در اغتشاشات سال گذشته به اعدام محکوم شده بود»، نام برد و ادعا کرد که «بامداد پنج‌شنبه در زندان دچار تشنج شده و در پی انتقال به بیمارستان فوت» کرده است.

همزمان محسن برهانی، وکیل و حقوقدان، در واکنش به ادعای خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه، در مورد «سابقه بیماری جواد روحی»، در شبکه اجتماعی ایکس، توییتر سابق، نوشت: «اولا چرا با توجه به چنین سابقه‌ای، جواد روحی در زندان بوده است.»

این حقوقدان در ادامه با طرح این پرسش که جواد روحی «چرا مشمول عفو نشد» و «مشمول کدام استثنای عفو صادره بود که هنوز در زندان نگه داشته شده بود؟»، خطاب به خبرگزاری قوه قضائیه نوشت: «وقتی احکام اعدام اولیه» صادره علیه روحی «در دیوان عالی کشور نقض شد، سخت‌تان بود آزاد کردن به استناد عفو.»

در همین حال، محمدرضا ابراهیمی دادستان نوشهر در یک مصاحبه تلویزیونی کوتاه از ذکر دلیل جان‌باختن جواد روحی خودداری کرد و گفت که پس از آنکه از طریق رئیس زندان نوشهر«در جریان قرار گرفته، با تشکیل پرونده قضائی، آن را به بازپرس ارجاع داده» است.

دادستان نوشهر افزود: «بازپرس در محل حاضر شد، دوربین‌ها مورد بازبینی قرار گرفتند، تحقیقات از همبندی‌ها انجام گرفت» و پیکر جواد روحی به «پزشکی قانونی منتقل شد و معاینه پزشکی صورت پذیرفت» و با توجه به «نظر پزشکی قانونی و تحقیقات تکمیلی، نتیجه متعاقبا اطلاع‌رسانی» خواهد شد.

عفو بین الملل: مرگ جواد روحی در زندان «تجاوز نفرت‌انگیز مقام‌های جمهوری اسلامی ایران به حق حیات» است

سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای با تاکید بر اینکه «مرگ جواد روحی، جوان معترض حین بازداشت شده خودسرانه» را تاییدی دیگر بر «تجاوز نفرت‌انگیز مقام‌های جمهوری اسلامی ایران به حق حیات» در جریان نقص گسترده حقوق بشر خواند و تاکید کرد که پرونده جان باختن این معترض زندانی باید «به طور موثر و مستقل» مورد رسیدگی قرار گیرد.

در این بیانیه، تاکید شده است که مقامات جمهوری اسلامی از ابتدا جواد روحی را در معرض «ناپدیدسازی قهری و شکنجه و دیگر بدرفتاری‌ها» قرار دادند تا او را وادار به «اعتراف اجباری» کنند و تا ۶ هفته «با مخفی نگهداشتن سرنوشت او و محل نگهداریش» او را در معرض ناپدیدسلزی قهری قرار دادند در حالی که در همه این دوره این جوان معترض «در سلول انفرادی بازداشتگاه سپاه پاسداران» محبوس بود.

عفو بین‌الملل همچنین به نقل از منابع مطلع و اطلاعاتی که گردآوری کرده است، افزود: «جواد روحی در دوره بازداشت، مورد ضرب و شتم شدید» قرار گرفته بود، و نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی با ضربات «شلاق از جمله بر کف پا و حین بستن به تیرک» و همچنین «شوک الکتریکی» و «گذاشتن یخ روی بیضه‌هاش» مورد شکنجه قرار داده بودند.

در بیانیه عفو بین‌الملل همچنین تاکید شده که «نیروهای سپاه پاسداران» در بازداشتگاه «بارها اسلحه را به سوی سر جواد روحی نشانه رفته و تهدید کرده بودند که در صورت عدم اعترافات اجباری به او شلیک» می‌کنند.

در بخشی از بیانیه عفو بین‌الملل آمده است که جواد روحی در اثر این شکنجه‌ها و دیگر بدرفتاری‌ها انجام شده با او در حین بازداشت دچار جراحت و بیماری‌های متعدد از جمله «بی‌اختیاری ادرار، ناراحتی گوارشی و اختلال حرکتی و گفتاری» شد اما مقام‌های مسئول او را از دسترسی به درمان و مراقبت‌های پزشکی محروم کردند.

این بیانیه همچنین محاکمه جواد روحی در دادگاه انقلاب ساری را «محاکمه به شدت ناعادلانه» و مبتنی بر «اعترافات اجباری ناشی از شکنجه» خواند و تاکید کرد که این جوان معترض در جریان محاکمه که «فقط طی یک جلسه کمتر از یک ساعته»، از دسترسی به وکیل مستقل و انتخابی محروم بود با این وجود حتی دیوان عالی کشور نیز حکم صادره از دادگاه انقلاب را نقض کرد.

عفو بین الملل با اشاره به «امتناع مداوم مقام‌های جمهوری اسلامی ایران از رسیدگی به دلایل و شرایط مرگ‌های مشکوک در بازداشتگاه‌ها»، افزود که موارد متعددی از مرگ‌های مشکوک در زندان‌های ایران را از سیزده سال پیش تاکنون مستند کرده است که شامل مرگ‌های ناشی از «استفاده مرگبار از سلاح گرم و گاز اشک‌آور» و «شکنجه»، «محرومیت از دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی» و بدرفتاری‌های دیگر نیروهای حکومتی علیه زندانیان بوده است.

در بیانیه عفو بین‌الملل تاکید شده است که همه مقام‌ها و کسانی که براساس حقوق بین‌الملل «مظنون به نقش داشتن در جنایت علیه جواد روحی» هستند باید طی یک دادرسی عادلانه «مورد بازجویی کیفری» و «بازخواست» قرار گیرند.

این سازمان بین‌المللی حقوق بشری همچنین از همه کشورهای جهان خواست تا «اصل صلاحیت قضایی جهانی» را در مورد همه «مقام‌های جمهوری اسلامی ایران که به استناد قوانین بین‌المللی مظنون به جنایات و موارد نقض شدید حقوق بشر» و ارتکاب «ناپدیدسازی قهری و شکنجه و سایر بدرفتاری‌ها» هستند، اعمال کنند.

«بررسی علل جان‌باختن جواد روحی توسط کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل»

همزمان «سازمان حقوق بشر ایران» نیز با انتشار بیانیه‌ای «خواستار بررسی علل جان‌باختن جواد روحی توسط کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل» شد.

محمود امیری‌مقدم مدیر این سازمان، گفت: «مرگ جواد روحی باید به‌عنوان یک قتل فراقضایی در زندان توسط کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل بررسی شود.»

مدیر «سازمان حقوق بشر ایران» تاکید کرد که رهبر جمهوری اسلامی «علی خامنه‌ای و همه افراد و نهادهای سرکوبی که در دستگیری، شکنجه و حبس جواد روحی نقش داشته‌اند، در قبال مرگ این معترض مسئولند و باید پاسخگو باشند.»

در بیانیه سازمان حقوق بشر ایران یادآوری شده است که پیش از جواد روحی نیز شماری از زندانیان سیاسی در زندان‌های جمهوری اسلامی ایران به شکل مشکوک و در مواردی به شکل آشکار جان باخته یا به قتل رسیده‌ یا در معرض «ناپدیدسازی قهری» قرار گرفته‌اند.

این سازمان از جمله به مرگ مشکوک و در مواردی ناپدیدسازی قهری «سعید زینالی، زهرا کاظمی، ولی‌الله فیض مهدوی، زهرا بنی‌یعقوب، ابراهیم لطف‌اللهی، کاووس سیدامامی، وحید حیدری، سینا قنبری، سارو قهرمانی، بهنام محجوبی و ساسان نیک‌نفس» در زندان‌ها یا بازداشتگاه‌های جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد.

امیدرضا میرصیافی، ستار بهشتی، علیرضا شیرمحمدعلی، بکتاش آبتین، شهریار عادلی، ابراهیم ریگی،محمد حاجی‌ رسول‌پور، رامین فاتحی و موسی اسماعیلی نیز از دیگر زندانیان سیاسی و عقیدتی هستند که در بازداشتگاه و زندان‌های جمهوری اسلامی ایران در اثر «شکنجه»، «ضربات چاقو»، و در مواردی «عدم دسترسی به درمان» به مرگی مشکوک از پا درآمده‌اند.