آمارهای تورم از کجا می‌آیند؟ / اختلاف نجومی تورم اعلامی بانک مرکزی با مرکز آمار

مریم فکری: بانک مرکزی اخیرا در گزارشی اعلام کرده است که نرخ تورم متوسط دوازده ماهه در آبان ماه سال جاری معادل ۳۹.۹ درصد به ثبت رسید که نسبت به نرخ تورم زمان استقرار دولت سیزدهم که ۵۹.۳ درصد است، کاهش ۱۹.۴ درصدی را نشان می‌دهد. نرخ تورم نقطه به نقطه نیز با ۲۵.۳ واحد درصد کاهش، از ۵۴.۹ درصد در شهریورماه سال ۱۴۰۰ به ۲۹.۵ درصد در اسفندماه این سال رسید.

براساس این گزارش، تورم نقطه به نقطه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی از مردادماه سال‌جاری با کاهش همراه شده که این امر در آبان ماه امسال نیز استمرار داشته و از ۴۵.۸ درصد در مردادماه سال جاری به ۴۳.۳ درصد در آبان‌ماه رسیده است.

این گزارش در حالی است که آخرین آماری که بانک مرکزی به صورت رسمی درخصوص تورم اعلام کرده، مربوط به آبان سال ۱۳۹۷ است و البته مسوول اصلی انتشار آمار تورم بنا به گفته رییس دولت سیزدهم، مرکز آمار ایران است. سیدابراهیم رییسی، رییس‌جمهور مردادماه امسال در جلسه هیات وزیران با اشاره به این‌که تناقض در برخی آمارهای اعلام شده از سوی دستگاه‌های دولتی، افکار عمومی را دچار ابهام می‌کند، گفت: «مرکز آمار، مسوول ارائه آمارهای متقن در کشور است. فقط این آمار باید مبنای سیاستگذاری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها در کشور قرار بگیرد و سایر دستگاه‌ها نیز به آن تاسی کنند.»

به گفته او، «این‌گونه آمارهای نامستند، حتی در تصمیم‌سازی‌های درون دستگاهی نیز مشکل ایجاد می‌کند، بنابراین هر دستگاهی می‌خواهد آماری اعلام کند، باید با مرکز آمار هماهنگ شود.»

با وجود این اظهارنظر، نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی با اعداد و ارقام منتشر شده از سوی مرکز آمار تفاوت بسیاری دارد. براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم ۱۲ ماهه در مردادماه ۱۴۰۰، یعنی زمان استقرار دولت سیزدهم ۴۵.۲ درصد و نرخ تورم نقطه‌ای ۴۳.۲ درصد بوده است.

بنا بر این گزارش اما نرخ تورم در آبان ۱۴۰۰ به ۴۴ درصد و نرخ تورم نقطه‌ای به ۴۸.۱ درصد رسیده است.

"آخرین آمار متفاوت، مربوط به شهریور ماه امسال است که ابراهیم رییسی در نشست مطبوعاتی خود گفت که تورم در یک سال اول دولت او ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است"یعنی برخلاف گزارش بانک مرکزی که مدعی کاهش ۱۹.۴ درصدی نرخ تورم ۱۲ماهه در دوره فعالیت دولت سیزدهم است، نرخ تورم تنها ۱.۲ درصد کاهش یافته است.

نکته‌ای که در این میان مطرح است، این‌که رییس دولت سیزدهم با وجود تاکید روی آمارهای مرکز آمار ایران، اما تاکنون در چندین نوبت آمارهای متفاوتی از مرکز آمار ایران منتشر کرده است. آخرین آمار متفاوت، مربوط به شهریور ماه امسال است که ابراهیم رییسی در نشست مطبوعاتی خود گفت که تورم در یک سال اول دولت او ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است. او گفته بود: «تورم فعلی ۴۰.۵ درصد است؛ یعنی اگر بخواهیم شهریور ۱۴۰۰ را با شهریور امسال مقایسه کنیم که آن وقت قریب به ۶۰ درصد بود؛ الان ۴۰.۵ درصد است.»

سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد نیز در شهریور ماه امسال در یادداشتی در توییتر، با استناد به آمار بانک مرکزی، از کاهش ۱۹ درصدی تورم سالانه خبر داد.

تفاوت نجومی اعداد و ارقام اعلامی نرخ تورم مرکز آمار ایران با گزارش‌های مقامات دولتی و بانک مرکزی در حالی است که کارشناسان عنوان می‌کنند که این آمارها یک نوع فرار رو به جلو است.

مهدی پازوکی، اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین در این خصوص گفته بود: «دولت باید مشخص کند که این آمار را از کدام صفحه و کدام گزارش در آورده است.»

۲۲۳۲۲۳