مزدوران بی‌رهبر واگنر؛ یوگنی پریگوژین،«آشپز پوتین» که بود؟

گروه شبه‌نظامی واگنر پیش از شورش نافرجام خود بارها به دلیل نقش‌آفرینی در تهاجم نظامی روسیه به خاک اوکراین خصوصا نبرد بر سر تصرف شهر باهموت خبرساز شد. 

آگهی

مزدوران واگنر پیش از این در سال ۲۰۲۱ میلادی از سوی اتحادیه اروپا تحریم شده بودند و بروکسل در آن موقع، علت وضع تحریم‌ها را «اقدامات بی‌ثبات‌کننده» این گروه در اوکراین و چند کشور آفریقایی اعلام کرده بود. 

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود که گروه واگنر «ابزار روسیه در جنگ هیبریدی» است.

شبه‌نظامیان گروه واگنر در چند کشور آفریقایی از جمله جمهوری آفریقای مرکزی و مالی حضور دارند. با این حال مزدوران این گروه بیش از هر چیز بدلیل حضور در مناقشات و جنگ‌های اوکراین، سوریه و لیبی شناخته می‌شوند.

مسکو در دفاع از این گروه و در واکنش به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه گروه واگنر، اعلام کرده بود که کشورهای غربی در قبال شبه‌نظامیان این گروه دچار «هیستری» شده‌اند.

اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ میلادی نیز یوگنی پریگوژین، یکی از الیگارش‌های روس و حامی مالی گروه واگنر را تحریم کرده بود.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

«آشپز پوتین»؛ یوگنی پریگوژین کیست؟

از یوگنی پریگوژین ۶۲ ساله، به عنوان بنیانگذار گروه واگنر یاد می‌شد. او که از الیگارش‌های روس بود، پیش از این نزدیک به حلقه قدرت در مسکو بود.

یوگنی پریگوژین در کنار ولادیمیر پوتین

AP Photo

آمریکا نیز یوگنی پریگوژین را به دلیل حمایت مالی از شبکه‌ای از ترول‌های اینترنتی (اوباش مجازی) و دخالت در انتخابات سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ میلادی در ایالات متحده تحریم کرده بود.

یوگنی پریگوژین در دهه اول زمامداری ولادیمیر پوتین صاحب رستوران‌هایی بود که رئیس‌جمهوری روسیه برای صرف غذا به آنها مراجعه می‌کرد. او به همین دلیل بعدها به «آشپز پوتین» معروف شد.

ولادیمیر پوتین مهمانان خارجی خود از جمله جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهوری پیشین‌ آمریکا را به یکی از رستوران‌های یوگنی پریگوژین می‌برد.

یوگنی پریگوژین مانند ولادیمیر پوتین اهل سنت پترزبورگ بود. او برای سال‌هایی طولانی در زمینه تامین وعده‌های غذایی نهادها و شرکت‌ها فعالیت می‌کرد و برنده مناقصه‌های ارزشمندی برای سرو غذا در کرملین، مدارس و ارتش روسیه شده بود.

آگهی

ارتباط او با وزارت دفاع روسیه همچنین نزدیکی‌اش با ولادیمیر پوتین احتمالا در نقش‌‌آفرینی‌اش در حمایت مالی از گروه واگنر بی‌تاثیر نبوده است.

واگنر و جنگ داخلی اوکراین

نام گروه واگنر اولین بار در سال ۲۰۱۴ میلادی همزمان با جنگ در شرق اوکراین بر سر زبان‌ها افتاد.

"شبه‌نظامیان این گروه در آن زمان همراه با جدایی‌طلبان شرق اوکراین با نیروهای دولتی می‌جنگدیدند.دامنه نفوذ گروه واگنر پس از آن به‌تدریج به خاورمیانه و کشورهای آفریقایی گسترش یافت"شبه‌نظامیان این گروه در آن زمان همراه با جدایی‌طلبان شرق اوکراین با نیروهای دولتی می‌جنگدیدند.

دامنه نفوذ گروه واگنر پس از آن به‌تدریج به خاورمیانه و کشورهای آفریقایی گسترش یافت. شبه‌نظامیان واگنر در سوریه و لیبی حضور داشتند و اتحادیه اروپا بر این باور است که ردپای شبه‌نظامیان واگنر در سودان و موزامبیک هم دیده می‌شود.

گروه واگنر؛ نسخه روسی «بلک واتر»

تا قبل از حمله روسیه به اوکراین در سال گذشته میلادی، به طور رسمی هیچ‌گونه ارتباطی بین گروه واگنر و دولت روسیه وجود نداشت و کارکرد اصلی این گروه برای مسکو، عمدتا فراهم کردن زمینه دخالت نظامی در کشورهای مختلف بدون ارتباط مستقیم با دولت روسیه بود.

یکی از مزدوران گروه «بلک واتر» در عراق

AP Photo

مسکو نیز همواره ارتباط بین دولت روسیه و گروه واگنر را رد می‌کرد و به این ترتیب روسیه بدون اینکه مجبور به پذیرش مسئولیت اقدامات این گروه باشد اهداف خود را در کشورهایی که شبه‌نظامیان واگنر حضور داشتند، دنبال می‌کرد و نفوذش را گسترش می‌داد.

آگهی

دولت روسیه حتی در ابتدا وجود گروه واگنر را انکار می‌کرد زیرا فعالیت پیمانکارهای نظامی در این کشور غیرقانونی است. 

فعالیت گروه واگنر، با همتایان آمریکایی‌اش مانند گروه «بلک واتر» که نامش در جریان اشغال نظامی عراق مطرح شد مقایسه شده است.

گروه واگنر نیز مانند «بلک واتر» به نقض حقوق بشر متهم شده است. سازمان ملل متحد شبه‌نظامیان واگنر را متهم کرده است که به همراه نیروهای دولتی در جمهوری آفریقای مرکزی به غیرنظامیان تجاوز جنسی کرده‌اند و اموال آنها را به غارت برده‌اند.

سازمان ملل متحد همچنین شبه‌نظامیان واگنر را به ارتکاب جنایت جنگی در لیبی متهم کرده است.

واشنگتن از گروه واگنر به عنوان «بازوی نیابتی وزارت دفاع روسیه» یاد کرده است. پیش از این شبه‌نظامیان گروه واگنر به همراه نیروهای ویژه روسیه در اردوگاه مولیکینو در جنوب این کشور آموزش می‌دیدند.

آگهی

• پوتین در شرق اوکراین چه می‌کند؟ از پاسپورت‌های روسی تا روبل و واکسن اسپوتنیک

نام گروه واگنر از کجا می‌آید؟

تاکنون جایگاه نامشخص گروه واگنر، در عمل چالشی برای قربانیان شبه‌نظامیان این گروه و دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی محسوب می‌شد زیرا امکان پیگیری اتهام‌ها علیه آن را نداشتند. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد که یک مجموعه واحد که با نام واگنر به ثبت رسیده باشد وجود ندارد. گروه واگنر در واقع به شبکه‌ای از شرکت‌ها و گروه‌هایی اطلاق می‌شود که مزدوران را به کار می‌گیرد.

گفته می‌شود که نام این شبکه به اسم رمز یکی از فرماندهان آن در شرق اوکراین بر می‌گردد.

دیمیتری اوتکین که قبلا به عنوان سرهنگ دوم در اداره اطلاعاتی ارتش روسیه خدمت کرده بود در جریان جنگ داخلی در شرق اوکراین از اسم رمز واگنر استفاده می‌کرد.

بنا به اعلام رسانه‌های روسیه، دیمیتری اوتکین نیز به همراه یوگنی پریگوژین و گالری چیکالوف، معاون اول او، از جمله ۱۰ سرنشین کشته شده در حادثه سقوط هواپیمای مسافربری خصوصی واگنر هستند.

دیمیتری اوتکین آخرین بار در سال ۲۰۱۶ میلادی در جریان مراسمی در تکریم کارکنان نظامی روسیه در کاخ کرملین در انظار عمومی ظاهر شد.

تحقیق درباره گروه واگنر برای خبرنگاران می‌تواند خطرناک باشد زیرا گروهی از روزنامه‌نگاران روس که سال ۲۰۱۸ در آفریقای مرکزی درباره فعالیت‌های مزدوران روس تحقیق می‌کردند در حمله‌ای غافلگیرانه کشته شدند. 

در همان سال خبرنگاری که در مورد کشته شدن مزدوران واگنر در سوریه تحقیق می‌کرد نیز از بالکن آپارتمانش سقوط کرد و جان باخت.

دیگر خبرنگارانی هم که درصدد تحقیق درباره فعالیت‌های گروه واگنر بودند یا تهدید شدند یا مورد اذیت و آزار قرار گرفتند.