سفر به الموت، گردشگری با یک تیر و دو نشان

اگر در ایام نوروز ۱۴۰۱ به دنبال یک مقصد گردشگری هستید که بتوانید تاریخ و طبیعت را در آن به نظاره بنشیند، الموت قزوین را به شما پیشنهاد می‌دهیم، به ویژه به شهروندانی که در شهر‌های بزرگی، چون کرج و تهران زندگی می‌کنند، چرا که در کمتر از چهار ساعت می‌توانند خود را به این منطقه زیبا برسانند.

طبیعت دل انگیز و روح بخش، هوای معتدل و تمیز در کنار آثار تاریخی زیبا سفر به الموت را در نوروز مطمئنا به سفری جذاب و به یادماندنی برای گردشگران تبدیل خواهد کرد.

صخره‌های رفیع و دره‌های عمیق که درختان بلند قامت در آن جای خوش کرده اند، دریاچه، آبشار، چشمه سار‌ها و رودخانه ها، باغ‌های زغال اخته، گیلاس و فندق و امامزاده‌ها و قلعه‌های تاریخی چیز‌هایی هستند که گردشگران با سفر به الموت آن‌ها را به تماشا می‌نشینند.

در کنار این‌ها خیلی از روستا‌های الموت به معنای واقعی کلمه هنوز روستا هستند و بافت معماری و اجتماعی خود را حفظ کرده اند، خانه‌هایی با مصالح محلی و با سقف‌های چوبی و برخی خانه‌های پلکانی و با نمای کاهگل و همچنین پوشش سنتی زنان و مردان این منطقه بر هیجان و جذابیت‌های سفر به الموت می‌افزاید.

الموت یک منطقه بکر کوهستانی واقع در شمال شرقی استان قزوین و در مرز این استان با مازندران و گیلان قرار دارد، قلعه خشکچال با ارتفاع حدود چهار هزار و ۱۰۰ متر مربع از دریا مرتفع‌ترین نقطه این استان در این منطقه قرار دارد.

الموت از لحاظ تقسیمات کشوری این منطقه به دو بخش الموت غربی به مرکزیت رازمیان و الموت شرقی به مرکزیت معلم کلایه تقسیم شده است.

در حال حاضر جاده قزوین-الموت-تنکابن در این منطقه در دست احداث است و تکمیل و بهره برداری از آن که راه جدیدی را از دل رشته کوه‌های البرز از مرکز به شمال ایران ایجاد می‌کند، بدون شک می‌تواند به رشد گردشگری این منطقه کمک کند.

گردشگران برای سفر به الموت باید ابتدا به قزوین سفر کنند، برای سفر به الموت شرقی از میدان ورودی قزوین به نام مینودر از سمت آزادراه قزوین-کرج تابلو‌هایی وجود دارد که شما را برای رفتن به الموت شرقی و دریاچه اوان راهنمایی می‌کند.

مرکز این بخش معلم کلایه است و فاصله آن تا قزوین ۸۶ کیلومتر است و به دلیل کوهستانی بودن مسیر به طور معمول حدود ۲ ساعت زمان می‌برد از مرکز استان به این شهر برسید.

راه دیگر برای رسیدن به الموت جاده‌ای است که شما را به الموت غربی و مرکز آن رازمیان می‌رساند، برای رفتن به آن باید از آزادراه قزوین-کرج از محدوده دانشگاه آزاد وارد جاده بوستان جنگلی باراجین شد و سپس به سمت روستا‌های نمونه گردشگری زرشک و کامان و سپس رجایی دشت و در نهایت معلم کلایه حرکت کرد.

در روستا‌های مختلف الموت اقامتگاه‌های بوم گردی زیادی وجود دارد که گردشگران می‌توانند شب را در آن‌ها اقامت داشته باشند.

قلعه حسن صباح الموت، دژی به یادگار مانده از دوره اسماعیلیان

قلعه حسن صباح واقع در روستای گازرخان بخش الموت شرقی قزوین برجسته‌ترین اثر تاریخی منطقه و البته از مهمترین آثار و جاذبه‌های استان قزوین نیز به شمار می‌رود.

این اثر تاریخی آنقدر مهم و دارای اهمیت می‌باشد که در فهرست انتظار برای بررسی و ثبت در فهرست آثار جهانی در یونسکو است.

سفر به الموت بدون دیدن این قلعه مانند آن است که به اصفهان سفر کرده باشید و از میدان نقش جهان دیدن نکنید!

گردشگرانی از نقاط مختلف دنیا به ویژه الموت نیز سالانه و البته پیش از دوران کرونا برای دیدن این قلعه به الموت سفر می‌کردند که امید می‌رود با مهار این ویروس بار دیگر پای گردشگران خارجی نیز به این منطقه باز شود.

این قلعه بر فراز قلعه سنگی با بیش از ۲ هزار متر ارتفاع ساخته شده و در قرن پنجم هجری مقر حکمرانی حسن صباح از بنیانگذاران و فرماندهان به نام سلسله اسماعیلیون بوده است.

مشاهده موقعیت این قلعه در نوک قلعه و نفوذناپذیری آن در برابر مهاجمان و شیوه ساخت آن هر بیننده‌ای را به تعجب و تحسین بر می‌انگیزد.

براساس آنچه که در کتب تاریخی آمده، تاریخ ساخت این قلعه به بیش از هزار سال قبل یعنی در سال ۲۲۶ هجری قمری توسط حسن بن زید علوی بنا شده و در سال ۴۸۳ نیز به تسخیر و تصرف حسن صباح درآمده است.

خندق‌های سنگی برای پیشگیری از نفوذ مهاجمان، سیستم پیچیده آبرسانی، انبار‌های ذخیره آب و آذوقه و پرتگاه‌های مخوف دورتادور قلعه بر زیبایی‌های این قلعه تاریخی افزوده است.

البته چندین قلعه تاریخی دیگر نیز در الموت قرار دارد که از مشهورترین آن‌ها می‌توان به قلعه تاریخی لمبسر اشاره کرد که در نزدیکی شهر رازمیان در الموت غربی قرار دارد و مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی است.

این قلعه تاریخی نیز از دژ‌های مهم اسماعیلیون بوده و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

قلعه‌های نویزر شاه و شیرکوه و کاروانسرای تاریخی پیچ بن از دیگر آثار تاریخی منطقه الموت به شمار می‌روند.

دریاچه اوان، منظره‌ای که آرامش را به بینندگانش هدیه می‌دهد

دریاچه آب شیرین اوان در الموت شرقی و در ۷۵ کیلومتری شهر قزوین قرار دارد و خیلی‌ها آن را نگین گردشگری الموت می‌دانند.

دریاچه اوان در میان روستا‌های اوان، وربن، زوار دشت و زرآباد قرار دارد و دورتادور آنرا باغات میوه فراگرفته اند که منظره دل انگیز و زیبایی را به اطراف این دریاچه بخشیده اند.

این دریاچه کمی بیش از هفتاد هزار متر مربع مساحت دارد و ارتفاع آن از سطح دریا هزار و ۸۰۰ متر است و عمیق‌ترین قسمت آن حدود ۶ متر است.

رودخانه‌ای به این دریاچه نمی‌ریزد و منبع آب آن چشمه‌های کف داخل خود دریاچه است.

اطراف این دریاچه مناسب برپایی چادر و کمپ و دورهمی‌های خانوادگی است و در داخل دریاچه نیز امکان آب تنی، قایق سواری و ماهیگیری (در برخی مواقع با رعایت مسایل زیست محیطی ابلاغی) وجود دارد.

در حال حاضر دریاچه اوان مقصد بعضی تور‌های طبیعت گردی از تهران نیز است و گردشگران زیادی هرساله در فصل بهار و تابستان از نقاط مختلف کشور به آن سفر می‌کنند.

به گردشگرانی که برای دیدن دریاچه اوان به الموت سفر می‌کنند پیشنهاد می‌شود از روستا‌های گرداگرد دریاچه نیز دیدن کنند، به ویژه از روستای زرآباد که دارای مناظر طبیعی بسیار زیبایی بوده و درخت معروف چنار خونبار الموت که گفته می‌شود در شب‌های عاشورا مایعی صمغی به رنگ خون از آن تراوش می‌کند، در حیاط امامزاده علی اصغر (ع) این روستا قرار دارد.

درخت چنار خونبار روستای زرآباد الموت شرقی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

روستا‌های پلکانی، چشم اندازی زیبا از معماری خلاقانه

برخی روستا‌های الموت دارای معماری و بافت منحصر به فردی هستند، از جمله این روستا‌ها باید به روستای کلایه اشاره کرد.

گردشگران با دیدن این روستای زیبا و خانه‌های پلکانی و کاهگل و باغ‌های اطراف آن ناخودآگاه به یاد ماسوله گیلان می‌افتند، البته برخی دیگر از روستا‌های الموت مانند هنیز، هیر و آتان نیز دارای ساختار پلکانی و یا بافت تاریخی زیبایی هستند که مشهورترین آن کلایه است.

بافت تاریخی روستای کلایه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

روستای اندج از دیگر روستا‌های الموت است که دیدن آن به گردشگران پیشنهاد می‌شود، صخره‌های تند و تیز با اشکال عجیب مجاور این روستا که در کنار رودخانه قرار گرفته اند، آن را به منظره‌ای دلنواز برای گردشگران تبدیل کرده است.

در کنار بافت تاریخی روستا‌های یاد شده، گردشگران می‌توانند از شالیزار‌های برنجی که در امتداد رودخانه شاهرود به ویژه در روستا‌های همجوار با رازمیان مرکز الموت غربی وجود دارد، لذت ببرند و با عطر و بوی نم شالیزار‌ها حال و روح خود را جلا ببخشند.

همچنین گردشگران با رفتن به روستای گرمارود در شرق الموت شرقی با طبیعتی بکر و جنگلی و کوهستانی روبه رو می‌شوند که بی شباهت با شمال کشور نیست.

گردشگران طبیعت گرد و ورزش دوست نیز می‌توانند برای کوهنوردی به الموت سفر کرده و خود را به قلعه سیالان برسانند، این مکان که در مرز بین قزوین و مازندران قرار گرفته با بیش از چهار هزار متر ارتفاع یکی از نقاط جذاب برای کوهنوردی در استان قزوین به شمار می‌رود.

از بقاع متبرکه الموت نیز باید صرف نظر کرد، این منطقه دارای حدود ۳۰ امامزاده در روستا‌ها است که بقاع متبرکه خیلی از آن‌ها از جمله آثار تاریخی و دیدنی به شمار می‌رود.

گلیم، فندق و زغال اخته و گیلاس خشک، سوغات الموت

گلیم الموت از شهرت زیادی برخوردار است و یکی از صنایع دستی مطرح و سوغات مهم این منطقه محسوب می‌شود.

از خیلی از روستا‌های الموت می‌توان گلیم به عنوان سوغات و صنایع دستی تهیه کرد، اما مرکز تهیه این محصول روستای اندج است که به تازگی به عنوان روستای ملی صنایع دستی در بخش گلیم انتخاب و معرفی شده است.

الموت قطب تولید برخی محصولات باغی در ایران است، این منطقه بیشترین تولید زغال اخته و فندق در ایران را داراست و همچنین از قطب‌های تولید گیلاس در کشور به شمار می‌رود و انار هم در برخی نقاط آن از محصولات غالب است، اگر در فصل تازه خوری این محصولات به الموت سفر کنید می‌توانید آن را از باغ‌های در کنار جاده‌ها و روستا‌ها تهیه کنید و اگر در فصول دیگر یا نوروز به این منطقه سفر می‌کنید می‌توانید این میوه‌ها را به شکل خشک شده و آجیلی خریداری و سوغات بدهید.

برای تهیه زغال اخته بهترین مقصد سفر به روستای هیر است، این روستا قطب تولید زغال اخته ایران است و در فصل برداشت این محصول، ساکنان روستا‌ها میوه‌ها را برای خشک شدن روی بام خانه‌های خود پهن می‌کنند که منظره جالب و زیبایی را پدید می‌آورد، برای تهیه و خرید گیلاس نیز روستای خشکچال و گازرخان پیشنهاد می‌شود.

در فصل تابستان جشن برداشت محصول در برخی روستا‌های منطقه الموت برگزار می‌شود که زمان خوبی برای سفر و همچنین تهیه سوغاتی و میوه‌های ارگانیک است.

در کنار گلیم و میوه‌های یاد شده، گردشگران می‌توانند عسل تازه الموت را نیز از زنبورداران محلی در منطقه تهیه کنند.

الموت همچنین از قطب‌های تولید گیاهان دارویی در سطح منطقه به شمار می‌رود و محصول گل گاوزبان آن معروف است و گردشگران می‌توانند آن را به عنوان سوغات تهیه کنند، ماهیان خوراکی که از رود شاهرود و یا مزارع پرورش ماهی اطراف این رودخانه تکثیر و تولید می‌شوند نیز گزینه خوبی برای بردن سوغات از الموت به شمار می‌رود.

ناگفته نماند که فقدان پوشش مخابراتی تلفن همراه و اینترنت در برخی نقاط و مناسب نبودن راه زیرساختی در بعضی مناطق از جمله مشکلات زیرساختی الموت به شمار می‌رود که برای رونق گردشگری این منطقه باید هرچه زودتر مرتفع شوند، تکمیل و بهره برداری از راه قزوین-الموت-تنکابن نیز می‌تواند بن بست ارتباطی الموت را از بین برده و به رشد اقتصادی و گردشگری این منطقه کمک کند.