ترامپ چگونه دو کشور عربی را وادار به توافق با نتانیاهو کرد؟

مهسا مژدهی: توافق بین امارات و اسراییل و عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با بحرین، اتفاق غافلگیر کننده ای نبود. هر دو کشور عربی مدت ها بود که خود را برای چنین کاری آماده می کردند و حالا توافقی به دست آمده که اعراب و مسلمانان را خشمگین کرده است.در عین حال به نظر می رسد ترامپ خود را برنده این توافق می داند. او قصد دارد تا با استفاده از شرایط بوجود آمده به جنگ بایدن در انتخابات پیش رو برود و حمایت لابی های اسراییلی و طرفداران این رژیم را به خود اختصاص دهد.

در خبرآنلاین با نصرت الله تاجیک سفیر اسبق ایران در اردن و کارشناس امورخاورمیانه به گفتگو نشستیم:

با توافقی که بین امارات و اسراییل بسته شده و عادی سازی روابط با بحرین، به نظر می رسد که خاورمیانه فصل جدیدی را آغاز خواهد کرد که می تواند منجر به تنش های بیشتر شود. به نظر شما منطقه چه شکلی به خود خواهد گرفت؟

این اتفاقی که در حال رخ دادن است، بیشتر به یک بازی رسانه ای و تبلیغی برای ترامپ می ماند.

"مهسا مژدهی: توافق بین امارات و اسراییل و عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با بحرین، اتفاق غافلگیر کننده ای نبود"مسائل خاورمیانه چند بعدی و پیچیده است که صرفا با توافق دو یا حتی چند کشور تغییر عمده ای در مسائل منطقه اتفاق نخواهد افتاد. مساله اصلی این است که سرزمین یک ملت غصب شده و این ملتی است که هویتش به این سرزمین تاریخی که ریشه در دین آنها دارد گره خورده و لذا علاوه بر موقعیت ژئوپلیتیکی عمق استراتژیک تاریخی نیز دارد و اینطور نیست که با یک توافق آنهم با اهداف سیاسی و استفاده ابزاری این مشکل مهم حل شود. مشکل اصلی خاورمیانه عدم ارتباط عرب ها با رژیم صهیونیستی نیست. مشکل این است که یک ملت جا بجا شده وهویت آنها گرفته می شود. پیش از این عدم رابطه به این خاطر بود که اعراب به اقدامات اسراییل مشروعیت ندهند.

این کشورها می گفتند تا زمانی که مساله فلسطین حل نشود، به سمت عادی سازی روابط نمی روند و حتی مصر و اردن هم که در دهه ۱۹۹۰ روابطی را با اسراییل برقرار کردند، مورد غضب مردم و دیگر کشورها قرار گرفتند. ما نباید با تصویر سازی غلط به حل مشکل بپردازیم. مساله اصلی خود فلسطین است و حالا  ترامپ دارد از این مساله استفاده سیاسی و ابزاری می کند تا دستاوردی در سیاست خارجی داشت باشد و بتواند در انتخابات برنده شود.

ترامپ با تطمیع و تهدید کشورهای عربی را به این سمت سوق دهد که با اسراییل توافق کنند تا او بتواند از این موضوع به عنوان دستاوردی در سیاست خارجی خود استفاده کند. او ضعیف ترین حلقه را انتخاب کرده تا با فشار آوردن ، دستاوردی برای خود بسازد. ترامپ سیاست خارجی موفقی نداشته و در داخل هم مشکلاتی دارد.

"هر دو کشور عربی مدت ها بود که خود را برای چنین کاری آماده می کردند و حالا توافقی به دست آمده که اعراب و مسلمانان را خشمگین کرده است.در عین حال به نظر می رسد ترامپ خود را برنده این توافق می داند"

چرا بحرین و امارات پیش قدم شدند تا با رژیم صهیونیستی به توافق دست یابند؟ پیش از این خبرهایی هم منتشر می شد که نشان می داد در ریاض تمایلاتی به برقراری روابط وجود دارد اما بعد دو کشور عربی کوچک، جلو افتادند.

تیم ترامپ با استفاده از ابزار مختلف این دو را وادار به توافق کرد. مثلا امارات را با سراب اف ۳۵ فریفت که بعد مشخص شد چنین خبری نیست و نتانیاهو نپذیرفت. در مورد بحرین هم وعده داد که پایگاه خود را در این کشور حفظ می کند. جوی که راه افتاده چند روزی در صدر خبرها قرار می گیرد و بعد وقتی ترامپ استفاده تبلیغاتی خود را کرد، رها می شود و نه بحرین و نه امارات دیگر ارزشی که الان به آن پرداخته میشود برای واشنگتن ندارند.

وزن این کشورها نیز در خاورمیانه پایین است.

مثل عربستان  و اردن و مصر نیستند و به همین دلیل به راحتی مورد سوء استفاده قرار گرفتند. به نظر من ما نباید این موضوع را طوری ببینیم که خطری برای امنیت ملی کشورمان است. اینطور نیست. این یک اتفاق زودگذر است و هیچ جریان سازی در خاورمیانه به وجود نخواهد آورد. اگر ترامپ برنده شود بعید است دیگر موضوع را پیگیری کند و اگر دموکرات ها برنده شوند که دیگر وضعیت به کلی عوض می شود.

"او قصد دارد تا با استفاده از شرایط بوجود آمده به جنگ بایدن در انتخابات پیش رو برود و حمایت لابی های اسراییلی و طرفداران این رژیم را به خود اختصاص دهد"

به نظر می رسد که سعودی ها سعی دارند تا ماجرا را به سکوت برگزار کنند...

اخباری که به رسانه ها در دو و سه سال گذشته درز کرده بود، حکایت از این داشت که امارات و بحرین در ارتباطات خود با صهیونیست ها بیشتر از عربستان پیش رفته بودند. سعودی ها خود می دانند که اگر می خواستند پیش قدم شوند، جو سنگینی علیه آنها بوجود می آمد. اما این دو کشور به دنبال قبح زدایی هستند تا در دقیقه نود خدمتی به ترامپ بکنند. اما برای سعودی ها اوضاع فرق می کرد. این توافقات برای مردم کشورهای عربی و مسلمان خیلی راحت قابل هضم نیست و اگر سعودی ها حاضر نیستند که چنین لکه ننگی را بر پیشانی خود داشته باشند،در حقیقت ترس از مردم است.

 

اینکه امارات خیلی سریع قبول کرد یکی به خاطر این است که مخالفان دولتی در این کشور نقشی ندارند. موضوع دیگر هم جاه طلبی های بن زاید است. او در جایگاه ولیعهد می خواهد نقش برادرش را کم رنگ کند و جایگاه خودش را بین دیگر حکام، تثبیت کند. برای او جلب حمایت ترامپ در تثبیت داخلی او و نیز قرار دادن آمریکا در مقابل ایران در صورت تحقق یک دستاورد استراتژیک است.  در مورد ایران هم برای آنها مهم است که حمایت ایالات متحده را در منطقه داشته باشند.

"به نظر شما منطقه چه شکلی به خود خواهد گرفت؟این اتفاقی که در حال رخ دادن است، بیشتر به یک بازی رسانه ای و تبلیغی برای ترامپ می ماند"اما اینها اضافه برآورد و آرزو و آمال هستند! در بحرین اما مخالفان فعال ترند و همین حالا هم اعتراضاتی شکل گرفته است.

اسراییل از این توافق چه سودی خواهد برد؟

برنده اصلی در کوتاه مدت صهیونیست ها و شخص نتانیاهو است که اوضاع بغرنجی در داخل دارد! اما واقعیت این است که فلسطینی ها با ناامید شدن از احقاق حقوق خود طریق گفتگو و مذاکره، به سمت احقاق حقوق از راه مبارزه می روند. اینکه حرکت دو کشور کوچک عربی مورد حمایت کشورهای اساسی در منطقه قرار نگرفت هم نشان می دهد که این پیروزی مقطعی خواهد بود. اسراییل به دلیل مخالفت فلسطینی ها در داخل به مشکل برخواهد خورد. در گذشته پس از سال۱۹۹۴ و توافق مصر و اردن با رژیم صهیونیستی هم روابط مطبوعی ایجاد نشد و تا همین امروز هم اوضاع عادی نیست. هر چند روابط رسمی برقرار است اما اقدامات و کادر دیپلماتیک اسراییل به ویژه در امان از سوی مردم پذیرفته شده نبودند و حتی حملاتی علیه آنها صورت می گرفت.

این تصمیم و اینگونه اقدامات خاورمیانه را بهم می ریزد و اسراییل و آمریکا را در دراز مدت دچار زیان می کند.

طبق آخرین خبرهایی که آمده نتانیاهو با توقف شهرک سازی ها موافقت کرده است. ایا مطرح شدن موضوع به خاطر این است که اعراب احساس کنند بردی داشته اند؟

شهرک سازی اصلش زیر سوال است و طبق مصوبات سازمان ملل قانونی نیست. حالا نتانیاهو می خواهد بگوید در ازای حرکت کشورهای عربی به سمت ما، من چنین کاری را کرده ام! سالیان سال است که فلسطینی ها درگیر موضوع شهرک سازی هستند. این کارها مشروعیت ندارد.

"مسائل خاورمیانه چند بعدی و پیچیده است که صرفا با توافق دو یا حتی چند کشور تغییر عمده ای در مسائل منطقه اتفاق نخواهد افتاد"مثلا بن زاید در اولین توئیت خود بعد از اینکه توافق علنی شد نوشت که الحاق کرانه باختری منتفی شده است. این در حالیست که از اول هم این تصمیمی بزرگ تر از دهان اسراییل بود و کاری نبود که نتانیاهو بتواند به راحتی انجامش دهد و هیچدولتی هم حتی اروپائیها آنرا نپذیرفتند.

واکنش کشورهای عربی و مردم منطقه را چطور ارزیابی می کنید؟

شرایط امروز با گذشته متفاوت است. برخی از ما توقع داشتیم که واکنش ها مانند دهه شصت و هفتاد میلادی باشد اما کرونا و مشکلات اقتصادی کشورهای عربی مانع از این اتفاق شد. طبیعتا اغلب مردم این کشورها واکنش منفی دارند و به نظر من به نفع سیاستمداران است که واکنش نشان دهند.

مساله یک ملت است که سرزمینش غصب شده و مشکلاتش تنها در صورتی قابل حل است که به حرف این مردم توجه شود. نه آنکه صورت مساله اصلی پاک شود و صورت مساله فرعی برای انحراف افکار عمومی از اینکه چگونه سیاستهای ترامپ تاثیرات تخریبی داشته و منطقه را بهم خواهد ریخت و سرگرم شدن مردم طراحی شود!

>>> در همین رابطه بیشتر بخوانید:

توافق سازش بین اسرائیل با امارات و بحرین امضا شد

چرا بن زاید از رفتن به کاخ سفید هراس دارد؟
«توطئه صلح» آزمونی دیگر برای ایران

۳۱۲ ۳۱۰