به پرویز پرستویی گفتم آینده‌ات درخشان است/خاطره«پرواز از اردوگاه»

خبرگزاری مهر - گروه هنر- زهرا منصوری: امروز ۲۶ مرداد ماه در تقویم برابر است با سالروز ورود اولین گروه از آزادگان به میهن. سینمای ایران هم در طول سال‌های پس از جنگ همواره به تصویرگری موضوع آزادگان پرداخته است؛ «بوی پیراهن یوسف»، «کیمیا»، «پاتک»، «اتوبوس شب»، «اخراجی‌ها ۲» و… از جمله آثاری است که در این حوزه ساخته شده‌اند اما یکی از متقدم‌ترین آثار با همین محوریت «پرواز از اردوگاه» است که در این سال‌ها بارها نیز از تلویزیون پخش شده است.

حسن کاربخش کارگردانش گرچه تا اوایل دهه هفتاد همچنان به ساخت فیلم‌های دفاع مقدسی اهتمام می‌ورزید اما به یکباره از این سینما به کناری رفت و از آن سال‌ها به بعد فیلمی از او دیده نشد، خودش می‌گوید گرچه مدتی در ایران نبوده اما پس از بازگشتش به ایران بارها پروانه ساخت دریافت کرده اما نتوانسته است آنها را جلوی دوربین ببرد.

با حسن کاربخش کارگردان باسابقه فیلم‌های دفاع مقدسی درباره غیبت یکباره‌اش از سینما و البته کم و کیف فیلم سینمایی «پرواز از اردوگاه» به گفتگو نشستیم که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:

* شما باوجود پرکاری در سال‌های میانی دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ به ناگهان از سینما کنار رفتید و بعد از «پرواز از اردوگاه» در سال ۷۲ دیگر فیلمی از شما ندیدیم، دلیل این کم‌کاری و غیبت ناگهانی از سینما چه بود؟

اینکه در این سال‌ها فیلمی نساخته‌ام، دلیل عمده‌اش این بوده که در ایران نبوده‌ام. من در حد فاصل سال‌های ۷۵ تا ۸۶ در ایران نبودم و آخرین فیلمم هم «پرواز از اردوگاه» بود که در همان حال و هوای دفاع مقدس و آزادگان آن را ساختم. وقتی سال ۸۶ از لبنان به ایران بازگشتم، هر از گاهی پروانه ساخت هم برای کارهایم گرفته‌ام. همه فیلمنامه‌هایی که در دست داشتم هم مرتبط با دفاع مقدس و یا بحران سوریه و مسئله داعش بوده است اما هیچ‌کدام مورد حمایت قرار نگرفت.

"خبرگزاری مهر - گروه هنر- زهرا منصوری: امروز ۲۶ مرداد ماه در تقویم برابر است با سالروز ورود اولین گروه از آزادگان به میهن"در مقاطعی حتی شریک و سرمایه‌گذار هم داشتم تا ۵۰ درصد بودجه فیلم تأمین شود و باقی آن را نهادی مانند فارابی تأمین کند، اما این کار را هم نکردند. فیلمنامه‌ای درباره فلسطین داشتم که مرتضی شایسته هم تهیه‌کننده‌اش بود اما به دلیل همین نبود حمایت‌ها، آن هم ساخته نشد.

* دلیلی به شما نمی‌گفتند که چرا این فیلم‌نامه‌ها مورد حمایت قرار نمی‌گیرد؟

غالباً وقتی فیلمنامه را می‌خواندند می‌گفتند این موضوعات در اولویت‌های ما نیست و یا بهانه‌های دیگر می‌آوردند.

* این روند تلاش برای فیلم‌سازی و ناکام ماندن تا چه سالی ادامه داشت؟

من از سال ۸۶ که به ایران آمدم، فیلمنامه‌ای با عنوان «نسل آتش» در دست گرفتم با موضوع مقاومت در لبنان. آن زمان هنوز داعش نبود و فیلمنامه درباره نیروهای سلفی بود. کار این فیلمنامه را تا جایی پیش بردیم و حتی قرار شد بودجه آن از طریق سپاه قدس تأمین شود، اما تلویزیون در دوره مدیریت محمد سرافراز، این فیلمنامه را از دست من درآورد! داستان مفصلی هم داشت.

* دقیقاً چطور تلویزیون این کار را کرد؟

این کار قرار بود هم نسخه سینمایی داشته باشد و هم نسخه سریالی؛ وقتی مسئولان سپاه قدس برای پخش تلویزیونی این اثر سراغ مسئولان صداوسیما رفتند، مسئولان وقت تلویزیون به آن‌ها گفته بودند که بچه‌های سینما غالباً کارهای ضدارزشی می‌سازند و به شما هم توصیه می‌کنیم کار را به این سینمایی‌ها نسپارید! به مسئولان سپاه قدس گفتند خودمان این کار را دست می‌گیریم، بودجه‌اش را هم گرفتند. تلویزیون در این مرحله من را از پروژه کنار گذاشت و کارگردانی فیلم را به عباس رافعی واگذار کرد و حاصلش فیلمی شد که حتی روی‌شان نشد که آن را پخش کنند.

آن زمان که قیمت دلار در حدود هزار تومان بود، سپاه ۸۵۰ میلیون تومان برای این فیلم بودجه داد که تلویزیون ۱۵۰ میلیون آن را به آقای رافعی سپرد که حاصلش یک تله‌فیلم شد! ما برای این پروژه با موضوع لبنان به‌طور مستقیم نزد حاج قاسم رفته و دستور ساخت این طرح را از خود ایشان گرفته بودیم.

ما برای یک سریال و یک فیلم سینمایی برآورد ۸۵۰ میلیونی دادیم و آن‌ها هم همین بودجه را تخصیص دادند، اما خروجی‌اش همین شد که گفتم. من بعدها هم به عباس رافعی گفتم که بودجه فیلم من را در اختیار تو گذاشتند و هم به آقای سرافراز در این زمینه گلایه کردم.