ضرورت توجه به سند دانشگاه اسلامی در طرح تحول آموزشی

به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، محمدعلی زلفی‌گل در پنجاه و هشتمین اجلاس معاونان آموزشی دانشگاه‌ها که در مشهد مقدس برگزار شد، ضمن اشاره به اینکه در این دوره ۵ اولویت را در نظر گرفته‌ایم، اظهار کرد: اولویت نخست مرجعیت و دیپلماسی علمی و فناوری و نوآوری است؛ اینکه چه باید کرد گروه ها، دانشکده و اساتید ما مرجعیت علمی باشند و اساتید و دانشجویان خارجی به کشور ما بیایند و اینکه چه کار‌کنیم‌ که با اساتید ما همکاری علمی داشته‌ باشند در دستور کار وزارت علوم قرار دارد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ضمن اعلام اینکه در حال حاضر ۳۵ درصد تولیدات علمی کشور ما با مشارکت بین المللی انجام می شود، افزود: سال ۲۰۲۱، بیش از ۷۶ هزار سند علمی بین المللی در اسکوپوس منتشر شده که از این تعداد بالغ بر ۳۵ درصدش با مشارکت بین‌المللی بوده است که این توفیق بزرگی است و انصاف حکم می‌کند که از وزرای قبلی و مدیران ادوار مختلف وزارت علوم نهایت تشکر را داشته باشیم.

زلفی گل اولویت دوم را آموزش، پژوهش و برون داد هدفمند عنوان کرد و گفت: اولویت سوم ما نوآوری فرهنگی و فرهنگ نوآوری است؛ نوآوری فرهنگی یعنی ما پویش، پالایش و پیرایش فرهنگی به ویژه فرهنگ دانشگاهی انجام دهیم به گونه‌ای که میزان بهره‌وری در سیستم آموزشی و پژوهشی کشور ما افزایش یابد؛ در حال حاضر تغییر اقلیم فرهنگی را تجربه می‌کنیم و اگر قرار است تغییر اقلیم فرهنگی صورت گیرد، باید این هنر را داشته باشیم که مطابق میل خودمان آن را مدیریت کنیم.

وی اولویت چهارم را شاگرد، فناور و نوآور پروری دانست و بیان کرد: اینکه چه کنیم اساتید و دانشگاه‌های ما نسل عالم تر، عاقل‌تر و داناتر از خودشان تحویل آیندگان دهند، مهم است. استادی موفق است که شاگردانی تحویل جامعه دهد که از خودش عالم تر باشد.

وزیر علوم ضمن بیان این مطلب که اقلیم آموزشی نیز در حال تغییر است، خاطرنشان کرد: اقلیم آموزشی شامل سه رکن است؛ یاددهنده، یادگیرنده و محتوای درسی‌. اگر می خواهیم تحول به معنای واقعی انجام دهیم باید برای هر سه رکن برنامه داشته باشیم که خوشبختانه هم داریم. برای رکن استاد برنامه‌ریزی کرده‌ایم که اساتیدی که تازه استخدام می شوند، قبل از صدور حکم دوره آموزشی منش استادی را دیده باشند. باید بپذیریم که معلمی و استادی یک تخصص است همانطور که پزشکی یک تخصص است.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: برای رکن یادگیرنده و داوطلبان هم باید برنامه داشته باشیم و درباره چگونگی پذیرش آنها برنامه ریزی کنیم؛ آیا قرار است شیوه پذیرش داوطلبان با رویه کنونی ادامه داشته باشد و آیا نباید تغییراتی مطابق با میل سیستم و همزمان با تغییر اقلیم آموزشی داشته باشیم؟ به عنوان مثال طرح گزینش استاد محور از طریق سازمان سنجش‌ جزو برنامه های بنده است.

"اگر می خواهیم تحول به معنای واقعی انجام دهیم باید برای هر سه رکن برنامه داشته باشیم که خوشبختانه هم داریم"در حال حاضر شیوه پذیرش دانشجویان به این صورت است که به طور دانشگاه تهران ۳۰ دانشجوی ارشد رشته علوم اجتماعی می پذیرد و بعد این دانشجویان داخل گروه بین اساتید تقسیم می شوند و امکان دارد یک دانشجوی نخبه دانشگاه تهران با یک استادی که علاقه ای ندارد مجبور باشد دوره پژوهشی و تز خود را بگذراند.

وی ادامه داد: در حالی که براساس طرح پذیرش استاد محور، دانشجویانی که رتبه های بالایی دارند، از همان سازمان سنجش می توانند استاد خود در یک دانشگاه انتخاب کنند. مورد دیگر اینکه باید فردی که دوست دارد رساله و پایان نامه اش بنیادی باشد و منجر به مقاله می شود با فردی که می‌خواهد رساله ش نیاز محور باشد متفاوت باشند. اگر اساتید ما بر اساس سامانه نان پروپوزال طرح کنند و اعلام کنند که از طریق کنکور ۲ دانشجو با رساله کاربردی میخواهند از همانجا دانشجویان هدایت می شوند. اگر قرار باشد همان سیستم قبلی را ادامه دهیم چه ضرورتی داشت که ما بیایم و مسئولیت بپذیریم؛ در برخی مواقع باید جسارت به خرج دهیم و البته با حساب و کتاب جلو برویم.

زلفی گل افزود: ما یک موضوعی را به موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ارائه داده ایم تا بر روی آن تحقیق کنند که با مطالعات تطبیقی ملی و فراملی به این برسیم که برای نوشتن یک کتاب درسی باید چه اصولی را رعایت کنیم که بسته فرهنگی، بسته هویت مداری و خودباوری و موضوعات مهارت محوری در آن گنجانده شود؛ به هر حال اگر قرار است که اقلیم آموزش تغییر کند باید هنر داشته باشیم که مطابق نیاز و سیاست‌های فرادستی و بالادستی خود، بیانیه گام دوم، سند دانشگاه اسلامی و نقشه جامع علمی کشور آن را تنظیم کنیم.

وی ضمن تاکید بر اینکه یک استاد باید آموزش مادام العمر را در دستور کار خود قرار دهد، گفت: باید فکر شود که برای اساتید چه سیستم های سنجشی و انگیزشی طراحی کنیم تا آنها برای اینکه از آن سیستم انگیزشی بهره مند شوند در دوره های آموزشی خود را روزآمد کنند و طرح درس خود را به روز کند؛ ۶۰ پایه را به همین خاطر طراحی کردیم تا عضو هیئت علمی ما از بدو استخدام تا روزی که بازنشسته می‌شود همیشه احساس کند که فضا برای بهره مندی بیشتر وجود دارد.

وزیر علوم با بیان اینکه اولین هدف از نگارش پایان نامه ارشد و رساله ی، آموزش شیوه تحقیق است، گفت: یک دانشجو باید بداند که از طریق رساله ا و پایان نامه ارشد چگونه به پیشینه تحقیق دست پیدا کند؟ چگونه مسئله را پیدا کند و چگونه مسئله را طرح کند؟ چگونه پیشنهاد و فرضیه دهد و آزمایش کند و نتایج را چگونه منتشر کند؟

زلفی گل بحث اخلاق آموزش و اخلاق در آموزش را بسیار مهم عنوان کرد و افزود: برخی مواقع معاون آموزشی با یک دانشجوی مشروطی به چشم یک مجرم به او نگاه می‌کند در حالی که او فقط درسش را نخوانده و دلیل بر این نمی‌شود که شما فکر کنید او مجرم است. معاونان آموزشی باید به خاطر داشته باشند که اخلاق آموزشی و اخلاق در مدیریت آموزشی بسیار مهم است.

یک معاون آموزشی و مدیر آموزشی باید با محبت نوع رفتار خود با دانشجوی مشروطی را مدیریت کند و این مدیر موفقی است.

وی اضافه کرد: این سوال مطرح است که توسعه آموزش‌های بین رشته‌ای، چند رشته‌ای و فرا رشته‌ای چگونه مقدور است و اگر رشته جدید تاسیس کردیم با سازمان امور اداری و استخدامی چگونه هماهنگ کنیم که دانشجویانی که در این رشته‌ها تحصیل می کند، در آینده و در زمان استخدام مشکلی برایشان پیش نیاید و نگویند این رشته در سیستم ما تعریف نشده است. باید مراقب بود که در تعریف رشته های جدید دانشجویان در آینده با مشکل مواجه شوند.

وزیر علوم خطاب به معاونان آموزشی دانشگاه ها گفت: از شما میخواهم تا بخش آموزشی سند دانشگاه اسلامی را مطالعه کنید و باور کنید اگر راهبردهای کارشناسی این سند را اجرا کنید، موفق هستید. بنده بر این باور هستم که اگر در این دوره راهبردها و اقدامات سند دانشگاه اسلامی اجرایی و عملیاتی کنیم، اصلاً نیازی به هیچ برنامه دیگری نداریم.

زلفی گل تصربح کرد: هفته آینده مرور سند دانشگاهی اسلامی را در دستور کار شورای معاونین وزارتخانه گذاشته‌ام در دستور کار شورای معاونین وزارت علوم گذاشته‌ام و از هر بخشی می خواهم که تمام انرژی خود را بگذارند تا راهبردهای سند اجرایی شود.

وی خطاب به معاونین آموزشی گفت: اگر میخواهید دوره شما دوره موفقی باشد حتما این کار را انجام دهید چرا که این سند جز بهترین و جزو کارشناسی ترین و عملیاتی ترین است.

وزیر علوم ضمن اشاره به اینکه دو دیدگاه در آموزش عالی وجود دارد، به تشریح آن ها پرداخت و گفت: یک دیدگاه می گوید که دانشگاه فقط باید آموزش و پژوهش ارائه دهد و خوابگاه و تغذیه اصلا ارتباطی به دانشگاه ندارد و باید برون سپاری شود، دیدگاه دوم که من هم به این دیدگاه اعتقاد دارم، این است که خوابگاه و تغذیه و ایاب و ذهاب به ما ارتباط دارد به دلیل اینکه یک دانشجو در یک ترم مثلا ۲۰ واحد درس می گیرد و با لحاظ دروس عملی در مجموع ۳۰ ساعت هفته را برای آموزش می گذرد و ۸۵ ساعت وقت دانشجو باقی می‌ماند و اگر بگوییم به ما ربطی ندارد، یعنی برای ۸۵ ساعت دانشجو برنامه نداریم.

وی ادامه داد: اما اگر به دانشجویان خوابگاه ارائه دهیم و امکانات رفاهی و ورزشی فراهم‌ کنیم، یعنی این ۸۵ ساعت هم در اختیار ما است و ما می توانیم با فعالیتهای فوق برنامه مقداری این زمان را مدیریت کنیم. در این ۸۵ ساعت اتفاقاً دانشجو عضو انجمن اسلامی، شورای صنفی و بسیج دانشجویی و غیره می‌شود و در همین ساعت ها ما می توانیم یک دانشجوی تراز انقلاب اسلامی تربیت کنیم. به طور مثال میتوان این ساعات خالی را با سمینارهای علمی و کارگاه های آموزشی پر کرد و یا با کمک دانشگاه علمی کاربردی دوره های پودمانی برای دانشجویان برگزار کرد.

همچنین میتوان با همکاری دانشگاه فنی حرفه‌ای، مهارت افزایی دانشجویان را تقویت کرد.