بررسی روانشناختی افراد جامعه در بحران کرونا ویروس/چگونه جرقه هشیاری اشخاص را روشن کنیم؟

باشگاه خبرنگاران

باشگاه خبرنگاران - ۱۸ مهر ۱۳۹۹

یک کارشناس ارشد مشاوره خانواده درباره مکانیسم دفاعی افراد بی‌خیال نسبت به بیماری کووید-۱۹ و روش برخورد با این مکانیسم توضیحاتی را داد.

مصطفی افشار کارشناس ارشد مشاوره خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تقسیم‌بندی افراد جامعه در دوران پاندمی (همه‌گیری) بیماری کووید-۱۹ اظهار کرد: گروه نخست کسانی هستند که به ویروس کرونا مبتلا شده و به آسیب‌های روانشناختی ناشی از بیماری دچار شده‌اند، به عبارتی به این اشخاص ضربه روانی وارد شده است و اکنون مشخص نیست که آنها چگونه با این آسیب مقابله کرده‌اند، زیرا ممکن است که برخی از این افراد نزد روانشناس یا مشاور رفته باشند، تعدادی از آنها هم به روانپزشک مراجعه کرده و بقیه هم خود درمانی کرده باشند.

بیشتر بخوانید

علت مشکلات روانی گسترده‌تر زنان در همه‌گیری کرونا چیست؟

او درباره دسته دوم و سوم بیان کرد: گروه دوم افرادی هستند که بیماری کووید-۱۹ را از همان روز‌های آغازین شیوع ویروس کرونا در جامعه جدی گرفته‌اند و هنوز هم شیوه‌نامه‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند، به عبارتی این اشخاص به سلامت جسمی و روانی خود اهمیت می‌دهند. گروه سوم هم اشخاصی هستند که دیگر برای آنها ویروس کرونا اهمیتی ندارد، به عبارتی آنها نسبت به ویروس کرونا بی‌اعتنا هستند و همچنان بر طبل بی‌خیالی خود می‌کوبند، این افراد به سفر‌های غیر ضروری می‌روند، در مهمانی‌ها و مجالس شلوغ شرکت کرده، در هنگام حضور در جامعه فاصله فیزیکی را رعایت نمی‌کنند، ماسک نمی‌زنند و به راحتی با دیگران دست می‌دهند و روبوسی می‌کنند؛ که در اینجا ما قصد داریم که گروه سوم را از نظر روانشناختی مورد بررسی قرار دهیم:

این کارشناس ارشد مشاوره خانواده افزود: گروه سوم کسانی هستند در مواجهه با اضطراب ناشی از ویروس کرونا از مکانیسم دفاعی «انکار» استفاده می‌کنند. به طور کلی مکانیسم‌های دفاعی به ۱۵ مورد تقسیم‌بندی می‌شوند و دلیل تراشی، انکار، جا به جایی، فرافکنی و درون‌فکنی چند نمونه از این مکانیسم‌ها هستند.

مکانیسم دفاعی انکار از دوران کودکی پایه‌ریزی می‌شود

افشار تاکید کرد: نظام یادگیری افرادی که از مکانیسم دفاعی انکار استفاده می‌کنند، به گونه‌ای بوده است که آنها همواره از دوران کودکی مشاهده کرده‌اند که محیط اطرافشان که والدین یا خواهر و برادرانشان را شامل می‌شود از این مکانیسم به وفور استفاده می‌کنند یا حتی معلم این اشخاص در مواجهه با مسائل مختلف، انکار کرده است.

او تصریح کرد: ۹۹ درصد مکانیسم‌های دفاعی از جمله انکار، ناهشیار و ناخودآگاه است یعنی کسانی که به طور مثال از انکار برای کاهش اضطراب خود استفاده می‌کنند تنها در جلسه درمان، درمانگرشان متوجه می‌شود که آنها، این مکانیسم را به کار می‌برند، بنابراین این افراد با کمک درمانگرشان می‌توانند که این رفتار خود را اصلاح کنند.

مواجهه؛ شاه کلید آگاه سازی افراد بی‌اعتنا نسبت به ویروس کرونا

این کارشناس ارشد مشاوره خانواده گفت: ما برای آگاه کردن گروه سوم نسبت به بیماری کووید-۱۹ باید این دسته از افراد را به خودآگاهی دعوت کنیم که برای این منظور می‌توان از روش مواجهه استفاده کرد، ما باید به آنها درباره عواقب جدی نگرفتن ویروس کرونا هشدار بدهیم البته ضروری است، این هشدار دادن درباره پیامد‌های بی‌اعتنایی نسبت به این ویروس، چندین بار تکرار شود.

افشار یادآوری کرد: ما تنها هنگامی می‌توانیم از روش مواجهه برای آگاه سازی گروه سوم استفاده کنیم که خود، این روش را بلد باشیم یعنی وقتی می‌توانیم به این گروه مواجهه بدهیم که ما در نزد آنها جایگاه داشته باشیم. در حقیقت زمانی مواجهه نقش خود را به درستی ایفا می‌کند که فردی که از آن استفاده می‌کند از قبل جایگاه خود را در آن رابطه ایجاد کرده باشد، به عبارت بهتر و از نگاه مولای متقیان که درباره امر به معروف و نهی از منکر فرمود، اگر احساس می‌کنی کلام شما تاثیری در مخاطبت ندارد سکوتت بهتر از سخنرانی شماست.

در حقیقت حضرت علی علیه السلام در حدود ۱۴ قرن پیش به این مهم اشاره داشت که اگر قرار است فردی را از گمراهی برهانی نخست باید رفتاری اثربخش داشته باشی که بخشی از آن رفتار، کلام اثربخش است و به قول روانشناسانی که امروز درس مذاکره و فروش می‌دهند اگر مشتری صحبت شما را اول نخرد نمی‌تواند جنس شما را بخرد، بنابراین ما باید این نگاه را داشته باشیم که نخست ارتباط اثربخش با انسان‌ها برقرار کنیم و پس از ایجاد ارتباط موثر از مواجهه که شاه کلید آوردن افراد از ناخودآگاه به خود آگاه است، بهره ببریم.

بیشتر بخوانید