'روایت یک خشونت': کارزاری برای حمایت از قربانیان خشونت جنسی

'روایت یک خشونت': کارزاری برای حمایت از قربانیان خشونت جنسی

• محجوبه نوروزی
• بی‌بی‌سی

۳ ساعت پیش

منبع تصویر،

Thinkstock

آخرین بار چه زمانی هدف چشم‌چرانی و خیره نگاه کردن کسی قرار گرفتید؟ آیا گاهی کسی بدن شما را بدون رضایت تان در محل کار، محیط دانشگاه یا در خیابان لمس کرده است؟ آخرین بار چه وقت شاهد حرکات و رفتارهای کلامی و بدنی حاوی مضامین جنسی یا شوخی‌های جنسی بوده‌اید؟ شاید بسیاری از شما بارها این نوع رفتارهای جنسی ناخوشایند را که زنان و مردان هر دو می‌توانند از آن متضرر شوند، تجربه کرده باشید.

این‌ها و ده‌ها مورد دیگر همه مصادیق آزار و تعرض جنسی و جنسیتی هستند که شاید بسیاری از شما هرگز چیزی درباره آنها نگویند و سکوت اختیار کنند.

یک دلیل آن ممکن است این باشد که بسیاری از افراد از تعاریف آزارهای جنسی به خوبی آگاه نباشند و تنها تجاوز را مصداق آزارجنسی بدانند، اما بنا به گزارش سازمان بهداشت جهانی با عنوان "گزارش جهانی در زمینه‌ی خشونت و سلامت" مواردی که در بالا ذکر شده، "آزار جنسی" پنداشته می‌شوند.

کارشناسان امور دلیل دیگر سکوت کردن در مقابل این رفتارهای ناخوشایند و توهین‌آمیز را ناشی از تابو دانستن روابط جنسی در خانواده‌ها می‌دانند چون به باور آنها خانواده‌ها معتقدند که آموزش مسائل جنسی پیش از ازدواج منجر به تشویق کودکان و نوجوانان به روابط جنسی می‌شود.

خشونت خاموش

اکنون پنج زن سرشناس از جامعه‌ای افغانستان که دارای پیچیدگی‌های فرهنگی و قانونی فراوان است، دست به دست هم داده و کارزاری را زیر نام "روایت یک خشونت" راه اندازی کرده‌اند. هدف آنها حمایت از افراد آسیب‌دیده برای گفتن تجربیات دردناک‌شان و فراهم ساختن زمینه پایان دادن به "خشونت خاموش" است.

توضیح تصویر،

زهرا موسوی

آنها می‌خواهند با در اختیار قراردادن "فرهنگ‌نامه خشونت" و شناساندن مصادیق و جلوه‌های خشونت‌های جنسی و جنسیتی به افراد آسیب‌پذیر، مانع تولید و بازتولید آن شوند.

"خشونت خاموشاکنون پنج زن سرشناس از جامعه‌ای افغانستان که دارای پیچیدگی‌های فرهنگی و قانونی فراوان است، دست به دست هم داده و کارزاری را زیر نام "روایت یک خشونت" راه اندازی کرده‌اند"

شبنم سیمیا نویسنده و حقوق‌دان در افغانستان، خالده خرسند نویسنده و روزنامه نگار در کانادا، مارال طاهری شاعر و نویسنده در ایران، زبیده اکبر کنشگر اجتماعی در آمریکا و زهرا موسوی نویسنده و روزنامه‌نگار در آلمان که اعضای این تیم هستند، به این باوراند که کتمان یا انکار خشونت، خود از عوامل تولید و بازتولید آن است ولی روایت آن سبب مشاهده‌ شدنِ آن می‌شود و روحیه‌ی انکار را به چالش می‌کشد.

این پنج زن که برای مبارزه با خشونت باهم ابتکاری را روی دست گرفته‌اند، می‌گویند که خـود تحقیر تـوصیف‌نـاپـذیر و رنـج‌ھـای غیرقابل التیامی را که تجربه‌ای خشونـت بـه جای می‌گـذارد، با گوشت، پوست و استخوان خود تجربه کرده و چشیده‌اند.

زهرا موسوی درباره این کارزار می‌گوید خشونت‌های جنسی و جنسیتی، هرگز امری ذاتی، بدیهی و عادی نیست.

او می‌‎افزاید که برای مبارزه با این آسیب، نخست باید منابع توجیه و تغذیه‌اش را در زنجیره‌ اجتماعی تولید، مصرف و بازتولید آن شناخت و نقد کرد.

آشنایی با بیم و هراس روایت کردن یک خشونت

این فعالان مستقل حوزه‌ زنان، در بیانیه‌ای که در صفحه رسمی این کارزار در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند، گفته‌اند:

"مـا، بـراسـاس تجـربه‌ای زیستی و بـومی مـان می‌دانیم که روایت تجربه‌ای آزار جنسی و گـفتن از خـشونـت جنسی، چـقدر دشـوار و تـلخ و آزاردھـنده اسـت. مـا از تـمام پیچیدگی‌ھـا و فـشارھـای عـاطفی و روحی عمیقی که روایت و بازآفـرینی این تجـربیات میتـوانـد بـه بـار بیاورد، آگـاه هستیم. ریشه‌ تـمام تـرس‌ھـا و تـردیدھـا در این مـورد را می‌شـناسیم و مـعتقدیم وقتی در قـضاوت فـرھـنگ مسـلط، مـتضرر - مـقصر قـلمداد می‌شـود، دعـوت بـه روایت، بـه کاویدن زخـمی عمیق و ملتھـبی می‌مـانـد که ھـنوز تـازه اسـت."

برای رفتن به طرف دادخواهی، این کارزار می‌خواهد فھـرسـت ثـبت جزئیات متھمان بـه تـجاوز، تـعدی، تـعرض، تھـدید و آزار و روایت مـتضررین از تجـربـه‌ دیگر اشکال خـشونـت‌ھـای جنسی و جنسیتی در افـغانسـتان را گردآوری و مستندسازی کند. و در گام‌های بعدی، بسته‌های آموزشی، مانند فرهنگ‌نامه خشونت و آزار جنسی را منتشر و در دسترس افراد از اقشار مختلف جامعه قرار بدهد.

توضیح تصویر،

مارال طاهری

مارال طاهری می‌گوید: دریافت‌های مطالعاتی و پژوهشی ما حاکی از این است که یکی از بزرگ‌ترین دلایل ریشه‌ای خشونت علیه "دیگری" سکوت، انکار و مشروعیت‌بخشی فرهنگی به این خشونت‌هاست.

با آنکه در باره خشونت و رفتارهای خشونت آمیز جنسی و جنسیتی در گستره‌ای وسیعی از حوزه های جامعه شناسی، روانشناسی، جرم شناسی و غیره موارد تحقیق و پژوهش‌های زیادی صورت گرفته، اما کارزار "روایت یک خشونت" به این باور است که این روایات می‌توانند افراد و اقشار آسیب‌پذیر جامعه، زنان و کودکان و دگرباشان را در برابر خشونت‌های جنسی هشدار دهد و به آنها کمک کند تا در چارچوب امکانات و قوانین موجود، از حمایت‌های عاطفی، روحی، مدنی، اجتماعی و حقوقی برخوردار شوند.

ثبت روایات

متضررین که در مجموع افغان‌ها خواهند بود، می‌توانند از راه تماس مسـتقیم و یا بـا ارسال صدا و فایل صـوتی، بـدون الـزام ذکر نـام وھـویت‌شان روایت‌های خود از تـجاوزجنسی، تھـدید، تـعدی، اخـاذی، خـشونـت خـانـوادگی، خشونت فیزیکی، عاطفی، کلامی و ...را بـا اعضای این تیم شریک کنند.

زبیده اکبر بر این باور است که به صورت عموم عاملان خشونت های جنسی و جنسیتی مجازات نمی‌شوند و قوانینی که از متضررین حمایت می‌کنند تطبیق شود. به گفته او عدم پاسخگویی نهاد های مسئول در این راستا باعث تداوم چرخه خشونت و عادی سازی خشونت های جنسی و جنسیتی شده اند.

توضیح تصویر،

زبیده اکبر

این کارزار در بیانیه‌ خود تعهد کرده‌است که روایت‌ھای قربانیان بـا حـفظ امـانـتداری در اصالت و صداقت به جدول ثبت منتقل خواھد شد.

خالده خرسند از اعضای دبیرخانه کارزار "روایت یک خشونت" به بی‌بی‌سی گفت که به منظور حفظ حریم خصوصی متضرر و جلوگیری از تهمت به افراد بیگناه، این فایل‌ها پس از ۲۴ ساعت از جدول گوگل داکس که برای درج این روایات از سوی این کارزار ساخته شده، حذف خواهد شد.

خانم خرسند افزود که این کارزار تازه تشکیل یک جنبش مدنی است و در تقابل با قانون قرار ندارد و برای راستی آزمایی موارد ثبت شده، اعضای تیم در نظر دارند با نهادهای عدلی و قضایی و در بلند مدت با وزارت‌های معارف و امور زنان همکاری داشته باشند. هرچند در حال حاضر اولـویت آن "صـرف ارزیابی گسـتردگی و دامـنه‌ای خشونت های جنسی و جنسیتی" خواهد بود.

"مـا از تـمام پیچیدگی‌ھـا و فـشارھـای عـاطفی و روحی عمیقی که روایت و بازآفـرینی این تجـربیات میتـوانـد بـه بـار بیاورد، آگـاه هستیم"

توضیح تصویر،

خالده خرسند

شاید در کشوری مانند افغانستان یکی از اقدامات اساسی در راه مقابله با خشونت‌هایی که علیه زنان و دختران اعمال می‌شود، حذف کلیشه‌های پدرسالارانه و اصلاح نگرشی باشد که عمدتا قربانی را مقصر وقوع حادثه می‌داند.

برای مقابله با خشونت علیه زنان، ابتکارعمل‌های مختلف و بی‌شماری در سطح بین‌الملل به اجرا گذاشته شده‌است. سازمان ملل هرسال یک دوره ۱۶ روزه را از ۲۵ نوامبر تا ۱۰ دسامبر به کارزاری بین‌المللی به هدف منع خشونت علیه زنان اختصاص می‌دهد. در این مدت، برنامه‌های استراتژیک و جامعی برای جلوگیری و محو خشونت علیه زنان و دختران روی دست می‌گیرد.

شبنم سیمیا معتقد است با نگاهی به قواعد حقوقی در قوانین افغانستان می‌توان موارد بسیاری را برشمرد که هم‌زمان که یک نوع خشونت را منع می‌کنند، خود خالی از خشونت و تبعیض نیستند.

توضیح تصویر،

شبنم سیمیا

او می‌افزاید:"مثلا قانون منع خشونت تحت فشار تندروان مجلس نتوانست پدیده‌ی چند همسری مردان را منع کند، بلکه آن را به صورت مشروط پذیرفت."

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، وزارت امور زنان و ده‌ها سازمان و نهاد دولتی و غیر دولتی دیگر که در افغانستان فعالیت دارند، هرازگاهی گزارش‌های تازه‌ای مبنی بر بالا رفتن آمار خشونت‌های روانی، کلامی، فیزیکی، اقتصادی، جنسی و سایر خشونت‌ها علیه زنان و کودکان را منتشر می‌کنند.

با آنکه آشنایی مردم با پدیده و اصطلاح خشونت بیشتر شده‌است، اما امید به کاهش آن همچون سنگی هنوز در ته چاه است.

.