رئیس‌جمهوری قزاقستان: «کودتا» سرکوب شده و نیروهای روسیه «به زودی» کشور را ترک می‌کنند

قاسم جومارت توقایف، رئیس‌جمهوری قزاقستان، روز دوشنبه ۲۰ دی مدعی شد کشورش در ناآرامی‌های خشونت‌بار و بی‌سابقه هفته گذشته یک «کودتا» را سرکوب کرده است و وعده داد که نیروهای اعزامی از سوی «سازمان پیمان امنیت جمعی» به رهبری روسیه به زودی قزاقستان را ترک خواهند کرد.

در نشست مجازی رهبران «سازمان پیمان امنیت جمعی»، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه نیز تایید کرد که این نیروها به محض پایان ماموریت خود از قزاقستان خارج می‌شوند.

روز دوشنبه به نظر می‌رسید که زندگی در آلماتی، بزرگترین شهر قزاقستان، به حالت عادی بازگشته است و شبکه اینترنت به طور عادی کار می‌کرد.دولت روز دوشنبه را عزای عمومی اعلام کرد.

آقای توقایف در نشست مجازی با رهبران سایر کشورهای عضو «سازمان پیمان امنیت جمعی» مدعی شد گروه‌های مسلح تلاش کردند با سوءاستفاده از اعتراضات مردم قدرت را به دست بگیرند.

او افزود: «هدف اصلی کاملا مشخص بود: فلج کردن حاکمیت قانون، نابود کردن نهادهای حکومتی و تصرف قدرت. این اقدام به کودتا بود».

رئیس‌جمهوری قزاقستان گفت اعضای «سازمان پیمان امنیت جمعی» کمی بیش از دو هزار نیرو و حدود ۲۵۰ خودرو نظامی به قزاقستان اعزام کرده‌اند و وعده داد که تمامی این نیروها «به زودی» کشور را ترک خواهند کرد.

بیشتر در این باره:

پوتین چه خوابی برای قزاقستان دیده است؟

برخی معتقدند که اعزام نیروهای روسیه زمینه را برای نفوذ بیشتر مسکو در امور داخلی قزاقستان فراهم خواهد کرد. آنتونی بلینکن، وزیرخارجه آمریکا، هفته قبل هشدار داد: «وقتی روس‌ها وارد سرزمین شما می‌شوند بیرون کردن آن‌ها دشوار است».

ولادیمیر پوتین در این نشست مجازی گفت: «یک واحد حافظ صلح از نیروهای سازمان پیمان امنیت جمعی به قزاقستان اعزام شده و تاکید می‌کنم که استقرار این نیروها برای مدتی محدود است».

رئیس‌جمهوری روسیه مدعی شد حکومت قزاقستان با تهدید «تروریست‌های بین‌المللی» مواجه بود و واکنش سازمان پیمان امنیت جمعی نشان داد که اعضای آن اجازه نخواهند داد «انقلاب‌های به اصطلاح رنگی» در این منطقه روی دهد.

ناآرامی‌های خونین قزاقستان از روز ۱۲ دی با اعتراض به دو برابر شدن سوخت خودرو در جنوب غربی کشور آغاز شد و به سرعت به شهرهای بزرگ از جمله آلماتی گسترش یافت.

دولت قزاقستان روز دوشنبه گفت رسانه‌های خارجی با ارائه تصویر نادرستی از ناآرامی‌ها این طور جلوه داده‌اند که حکومت معترضان مسالمت آمیز را سرکوب کرده است.

وزارت خارجه قزاقستان در بیانیه‌ای گفت: «نیروهای امنیتی ما با دسته‌های خشونت‌طلب که اقدامات تروریستی انجام می‌دادند، مقابله کردند».

رئیس‌جمهوری قزاقستان نیز در نشست سران «سازمان پیمان امنیت جمعی» نیز ادعا کرد که نیروهای امنیتی «هیچ‌گاه به سوی تظاهرکنندگان مسالمت‌آمیز شلیک نکرده و شلیک نخواهند کرد».

خبرنگاران خبرگزاری فرانسه می‌گویند شبکه حمل‌ونقل شهر آلماتی روز دوشنبه فعالیت خود را از سرگرفت و به نظر می‌رسد که شبکه اینترنت به طور عادی کار می‌کند.

دولت قزاقستان روز جمعه اعلام کرده بود حداقل ۱۶۴ نفر از جمله ماموران امنیتی در جریان ناآرامی‌های هفته گذشته کشته شده‌اند. ولی وزارت اطلاع‌رسانی روز یکشنبه این بیانیه را پس گرفت و دلیل انتشار آن را «اشتباه فنی» توصیف کرد.

وزارت کشور قزاقستان در روزهای قبل گفته بود حداقل ۲۶ «تبهکار مسلح» و ۱۶ پرسنل نیروهای امنیتی کشته شده‌اند.

وزارت کشور روز دوشنبه گفت در مجموع هشت هزار نفر برای بازجویی بازداشت شده‌اند.

دلایل اصلی ناآرامی‌های خشونت‌بار و بی‌سابقه در قزاقستان هنوز دقیقا مشخص نشده است ولی تردیدی نیست که تسلط صاحبان قدرت بر این کشور به شدت ضربه خورده است.

دولت روز دوشنبه اعلام کرد کریم ماسیموف، یکی از نزدیکان نورسلطان نظربایف، رهبر سابق قزاقستان و رئیس کمیته امنیتی کشور که در جریان ناآرامی‌ها از این مقام برکنار شده بود به اتهام خیانت بازداشت شده است.

آقای نظربایف که پس از ۲۸ سال زمامداری در سال ۲۰۱۹ از مقام ریاست‌جمهوری کناره گیری کرد کماکان قدرتمندترین فرد در قزاقستان تلقی می‌شود. او در طول ناآرامی‌های هفته گذشته هیچ اظهار نظری نکرد.

سخنگوی او روز شنبه گفت آقای نظربایف با رئیس‌جمهوری در تماس مستقیم است و از مردم قزاقستان خواست از آقای توقایف حمایت کنند.

نورسلطان نظربایف هنگام کناره‌گیری از مقام ریاست‌جمهوری شخصا آقای توقایف را به عنوان جانشین خود برگزید.

سخنگوی آقای توقایف روز یکشنبه دخالت آقای نظربایف در مدیریت بحران را تکذیب کرد و گفت رئیس‌جمهوری «مستقل تصمیم می‌گیرد».