بازخوانی خیام در دهلی‌نو، 'چرا خیام سر سفره هفت سین جایی ندارد؟'

'ترجمه‌های متعدد آثار خیام یک فرصت است و باید آن را غنیمت شمرد'

تعداد زیادی از دانشجویان و اساتید زبان فارسی دانشگاه‌های مختلف هند در این کنفرانس شرکت داشتند.

"بسیاری از افراد چیزی از سیاست هند نمی‌دانند اما هند را با تاگور، راج کاپور یا فیلم‌های دیگر می‌شناسند"از جمله نیتو بهاسکر، دانشجوی زبان فارسی که این نکته را در صحبت‌های سخنرانان جالب یافته است: "یکی از سخنرانان گفت که خیام یک بدبین شاد است که درباره تولد و مرگ حرف نمی‌زند بلکه همیشه درباره ورود و خروج حرف می‌زند."

پرتیما شارما، دانشجوی دکترا زبان فارسی در هند هم در این کنفرانس مقاله‌ای با عنوان "تشابه عقاید رباعیات عمر خیام و شیخ کبیر" ارایه داده است. او به بی‌بی‌سی می‌گوید: "کبیر شاعر و مرتاض هند بود که در قرن پانزدهم زندگی می‌کرد. هر چند آنها در قرن‌ها و شرایط مختلف زندگی می‌کنند اما در آنها ویژگی‌های مشترک بسیاری در آثار آنها می‌بینیم."

گیتا سارن، دانشجوی دکترا زبان فارسی که با مقاله‌ای درباره ترجمه هندی رباعیات خیام در این کنفرانس شرکت کرده، می‌گوید: "بعد از مدت طولانی به صورت حضوری گردهم آمدیم و تا آثار خیام را از جنبه‌های مختلف از جمله فلسفی و روان‌شناسی مورد بررسی قرار دهیم. پیام جالبی که اشعار خیام دارد این است که انسان باید در لحظه زندگی کند."

سروج گدوال دانشجوی دکترا زبان فارسی دانشگاه جواهرلعل نهرو هم به همین نکته در آثار خیام اشاره می‌کند: "خیام می‌گوید زندگی در همین لحظه است. برخی شرکت‌کنندگان درباره حکمت شراب عمر خیام و ارتباط آن با زیستن در لحظه صحبت کردند و من متوجه شدم که دیدگاه‌های متفاوتی در این زمینه وجود دارد."

ارشد القادری معاون موسسه مطالعات هند و فارسی که مقاله‌ای با عنوان مشابهت بین رباعیات خیام و سرمد و ترجمه رباعیات خیام از زبان هندی ارایه داد، به چیستی شراب در اشعار خیام پرداخته است: " من درباره این موضوع بحث کردم که بیشتر مردم عقیده دارند خیام شراب مادی می‌نوشیده است.

منتقد معروف هندی، شبلی نعمانی در شعرالعجم می نویسد که خیام طوری با جوش و خروش از شراب می‌گوید که این شراب واقعی است. اما یک منتقد دیگر به نام سید سلیمان ندوی کتابی به اردو به عنوان خیام نوشته و یک فصل آن را به شراب خیام اختصاص داده است. در این کتاب نوشته که شراب خیام اصلا شراب واقعی نبوده بلکه شراب معرفت بوده است. او می‌گوید که تا وقتی مشخص نشود اشعاری که مربوط به شراب است به خیام تعلق دارد یا خیر، این اشتباه است که خیام را شراب‌خوار واقعی محسوب کنیم. او همچنین می‌گوید که مخالفان سرسخت معاصر خیام که او را ماده پرست و ملحد می‌دانستند هیچوقت به شراب‌خواری او اشاره نکرده‌اند."

البته درباره اشاره خیام و دیگر شاعران هم دوره او به شراب نظرات متفاوتی وجود دارد.

آقای القادری می‌گوید که شراب خیام شراب در معنای واقعی آن نبوده، شراب برای او یک استعاره است: "کسی که از جام معرفت سرشار است می‌تواند در پیاله همه چیز را ببیند."

ارشد القادری با تاکید بر این که ترجمه‌های متعدد آثار خیام یک فرصت است و باید آن را غنیمت شمرد، معتقد است: "مرگ خیام مرگ نیست بلکه زیستن ابدی است.

"او به بی‌بی‌سی می‌گوید: "کبیر شاعر و مرتاض هند بود که در قرن پانزدهم زندگی می‌کرد"او مرزهای ایران را در نوردیده و مکتب فکری‌اش سراسر دنیا را بی ویزا و پاسپورت و محدودیت های ورود و ممنوعیت‌های قومی و نژادی طی کرده و با کمک شاعری چون فتیزجرالد فاتح دل و جان آدمیان شده است. تفکر خیام که نیاز جامعه دیروز و امروز است با امکانات جدید پیوند خورد و زیستی نوین پیدا کند."