روایتی زنانه از شخصیتی ضداجتماعی/ «داری اونجا چی‌کار می‌کنی؟»

آریو

راقب‌کیانی کارگردان نمایش «داری اونجا چی‌کار می‌کنی؟» که این روزها در تماشاخانه انتظامی روی صحنه است در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این نمایش گفت: نمایش «داری اونجا چی‌کار می‌کنی؟» شامل شش اپیزود است و از مجموعه نمایشنامه‌های کوتاه کتاب «تمام‌نخ» اثر شل سیلور استاین گرفته شده که با ترجمه بهرنگ رجبی در نشر چشمه به چاپ رسیده است. شاید ابتدا به ساکن، هر مخاطبی با خواندن این نمایشنامه‌های کوتاه، تم «تنهایی» و «بی‌عشقی» آدم‌های آن را درک کند اما با دراماتورژی که صورت گرفته، مفاهیم دیگری به شخصیت‌های داستانی و خط سیر روایت اضافه شده است که مهمترین آنها زن محور شدن اپیزودها است. چگونگی فاصله افتادن بین آدم‌ها همیشه موضوعی درخور پرداخت بوده است و این نمایشنامه نیز در اپیزودهای کوتاه خود، به‌خوبی توانسته از پس این موضوع بربیاید.

وی درباره دغدغه تولید این اثر گفت: شاید بتوان اپیزودهای این نمایش را با داستان «دنبال قطعه گمشده» سیلور استاین مقایسه کرد که در آن گشتن و جستجو در بین آدم‌ها برای یافتن همراه و همیار یک دغدغه است. علاوه‌بر این فضای کمدی سیاهی که حاکم بر نمایشنامه‌ها است هم مزید بر علت شد که تلاش کنم خشونت نهفته در آن‌ها را کشف کنم و صرفاً به فانتزی‌سازی فضاهای نمایشنامه رو نیاوریم از این رو نگاه به نمایشنامه‌ها به سمت بهره بردن از دغدغه‌های زنانه رفته است. البته این اتفاق به‌صورت مستقیم‌گویی نیست و در واقع ما تلاش کردیم تا به شخصیتی ضد اجتماعی نگاه تازه‌ای بیندازیم.

این کارگردان تئاتر درباره مخاطبان هدفی که در این اجرا مورد توجه بوده‌اند، بیان کرد: به غیر از اپیزود اول که شاید حاوی صحنه‌های مناسب برای کودکان نباشد، فکر می‌کنم طنز سیاه نمایش هر مخاطبی را به فکر فرو می‌برد.

"اجرای تئاتر در زمانه حاضر، موقعی ارزشمند و درخور ستایش است که شعاری نباشد و روی مسائل روز موج سواری نکند"ممکن است، تماشاگران به لحظاتی از نمایش بخندند و یا حتی با زن‌های هر اپیزود به نوعی همذات‌پنداری کنند، ولی موضوعیت کل نمایش که به تابوها می‌پردازد قابل تامل است.

راقب‌کیانی با اشاره به بازخوردهای مخاطبان نسبت به نمایش بیان کرد: فکر کنم خلق ۴ کاراکتر زن متفاوت و متمایز که نقشی مختلف در زندگی یک مرد دارند و کنش و واکنشی که بین آنها رقم می‌خورد، می‌تواند برای هر مخاطبی سمپاتی ایجاد کند.

این نویسنده و کارگردان تئاتر یاداور شد: معتقدم هنر را در هیچ شرایطی نمی‌توان تعطیل کرد. اجرای تئاتر در زمانه حاضر، موقعی ارزشمند و درخور ستایش است که شعاری نباشد و روی مسائل روز موج سواری نکند. تئاتر باید مساله داشته باشد اما نباید آن را روی بیلبورد ببریم و از آن طریق اقدام به جذب مخاطب کنیم.

وی با اشاره به علاقه این روزهای هنرمندان تئاتر به اجرای نمایش‌هایی درباره زنان گفت: باید دید پرداختن به مساله زنان در آثار نمایشی برای خودنمایی است یا فکری پشت آن بوده؟ مساله نمایش «داری اونجا چی‌کار می‌کنی؟» هم زنانه است و به نوعی تابوشکن اما سعی کردم به گل درشت گویی روی نیاورم تا نمایش بتواند به درستی حرف خودش را بزند نه اینکه ما بخواهیم به مخاطب حرف مستقیم و رویی را القا کنیم.

راقب‌کیانی درباره اجرا در تماشاخانه انتظامی خانه هنرمندان بیان کرد: نوبت اجرایی که از خانه هنرمندان داشتم مربوط به آبان ماه سال گذشته بود. طبیعتاً با توجه به وقایع آن زمان، دل و دماغی برای اجرای نمایش وجود نداشت و خود مجموعه نیز روند اجراهایش را متوقف کرده بود. پس از کلنجار رفتن با خود و خواندن کتاب «تمام نخ»، احساس کردم می‌توان حرف جدیدی را روی صحنه سالن انتظامی بیان کرد که پیش از این شنیده نشده است.

علاوه بر این در گذشته به عنوان خبرنگار به فعالیت می‌پرداختم و بارها با عوامل نمایش‌های مختلف در این خانه هنرمندان گفتگو داشته‌ام، بنابراین هر لحظه از حضور در این مجموعه برایم خاطره‌انگیز است.

وی در پایان صحبت‌هایش یادآور شد: شاید نمایش‌های اپیزودیک به دلیل تغییر ریتم در مخاطب تردید ایجاد کند ولی در نمایش «داری اونجا چی‌کار می‌کنی؟» تمامی اپیزودها مانند نخ تسبیح به یکدیگر متصل هستند و شخصیت‌ها و موقعیت‌ها مرتب تکرار می‌شوند. در هر حال امیدوارم این نمایش به دل مخاطبان بنشیند.

این اثر نمایشی با بازی بهادر باستان حق، نسترن ابراهیم زاده، الناز شاهوردی، رابعه نیک طلب تا ۲۰ مرداد ماه در تماشاخانه انتظامی روی صحنه است.