گل‌ها از کرونا می‌میرند؛ آثار توقف زندگی بر کسب و کارها

حق نشر عکس

Getty Images

کسب و کارهای بسیاری در جهان تحت تاثیر شیوع کرونا قرار گرفته‌اند؛ صنعت گل نیز استثنا نیست. از هلند تا آمریکا، و از ایران تا چین و کنیا و اتیوپی، بازار گل در چهارگوشه جهان با بحران دست و پنجه نرم می‌کند.

خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده به دلیل شیوع کرونا صنعت گل و گیاه در دنیا تا هفدهم آوریل هشت و نیم میلیارد دلار ضرر کرده است. از مغازه‌های گلفروشی‌ها و وب‌سایت‌های سفارش آنلاین گل تا مدیران و کارکنان بازارهای گل در هلند، کشاورزانی که به کشت و برداشت گل مشغولند و کارگران حمل و نقل و توزیع‌کنندگان گل، همه تحت تاثیر بحران پیش آمده هستند.

اما ‌غنچه‌ها را نمی‌توان از گل دادن باز داشت.

"حق نشر عکسGetty Imagesکسب و کارهای بسیاری در جهان تحت تاثیر شیوع کرونا قرار گرفته‌اند؛ صنعت گل نیز استثنا نیست"گل‌ها را هم در این حجم نمی‌شود به جز مدت کوتاهی انبار کرد. به همین دلیل تنها راه، انهدام آنهاست. تصاویری از دور ریختن میلیون‌ها شاخه گل در هلند از شبکه‌های تلویزیونی دنیا پخش شده؛ شاخه‌هایی که هرکدام به تنهایی می‌توانست لبخندی بر لب بنشاند یا طراوت و تازگی با خود همراه بیاورد.

شرکت رویال فلورای هلند، بزرگترین توزیع کننده کل در دنیا که روزانه بیش از ۱۰۰ هزار مورد فروش دارد، اوایل فروردین متوجه شد چاره‌ای جز دور ریختن ۷۰ درصد محصولاتش را ندارد. پروسه‌ای که یک هفته و نیم طول کشید.

• کرونا 'معاش یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون کارگر را تهدید می‌کند'
• خسارات کرونا به صنعت گردشگری ایران؛ نزدیک به ۱۳ هزار راهنمای تور بیکار شدند
• قدرت شگفت‌انگیز گل‌ها، ترمیم بعد از لگد شدن

میشل فان شی، سخنگوی این شرکت بزرگ که سالانه دوازده میلیارد گلدان و گل می‌فروشد، در گفت‌وگو با رادیو عمومی ملی آمریکا یا ان‌پی‌آر، وضعیت پیش‌آمده را غم‌انگیز خوانده و گفته هر روز این وضعیت بدتر می‌شود و اگر دولت به کسب و کارها بویژه گلفروشی‌های کوچک و خانوادگی کمک نکند، بسیاری از آنها ورشکست خواهند شد.

هلند تقریبا نیمی از محصولات گل و گیاه دنیا را تامین می‌کند. مقصد اصلی محصولات هلند، معمولا آلمان، بریتانیا، فرانسه و ایتالیا است. در این کشورها هم وضعیت صنعت گل و گیاه با بحران روبه‌رو شده است.

در بریتانیا همه کسب و کارهای غیرضروری تعطیل شده‌اند. انجمن صنعت باغبانی بریتانیا هشدار داده که یک سوم تولیدکنندگان گل و گیاه احتمالا ورشکست خواهند شد.

"از هلند تا آمریکا، و از ایران تا چین و کنیا و اتیوپی، بازار گل در چهارگوشه جهان با بحران دست و پنجه نرم می‌کند"این انجمن از دولت بریتانیا خواسته تا ۲۵۰ میلیون پوند به این صنعت کمک کند تا از بین نرود.

شرکت گلفروشی موی‌سس استیونزMoyses Stevens یکی از همین شرکت‌هاست که با شش شعبه و ۱۴۰ سال سابقه فعالیت در لندن، از جمله شرکت‌های مهم صنعت گل در این شهر محسوب می‌شود. به گفته جما کاوانا، سخنگوی این شرکت، از اواسط ماه گذشته موی‌سس استیونز مجبور شد تعدادی از شعبه‌هایش را موقتا تعطیل کند.

moysesflowers.co.ukخیلی از رستوران‌ها و بارها، هتل‌ها و اداره‌های مختلف مشتری ما هستند. آنها به صورت هفتگی به ما گل سفارش می‌دادند...

ناگهان این سفار‌ش‌ها قطع شدند. جما کاواناشرکت گلفروشی موی‌سس استیونز

خانم کاوانا درباره فعالیت شرکت موی‌سس استیونز پیش از شیوع کرونا به بی‌بی‌سی فارسی می‌گوید: "خیلی از رستوران‌ها و بارها، هتل‌ها و اداره‌های مختلف مشتری ما هستند. آنها به صورت هفتگی به ما گل سفارش می‌دادند. تاج‌های گل بزرگ، دسته‌های گل، جعبه‌های هدیه و گلدان از سفار‌ش‌های معمول آنها بود. ناگهان این سفار‌ش‌ها قطع شدند.

"خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده به دلیل شیوع کرونا صنعت گل و گیاه در دنیا تا هفدهم آوریل هشت و نیم میلیارد دلار ضرر کرده است"این مساله تاثیر مالی بزرگی روی ما داشت. تصمیم گرفتیم مدرسه گل‌آرایی‌مان را فعلا تعطیل کنیم. سعی کردیم تا جایی که می‌شود به فعالیت خود ادامه دهیم تا بتوانیم حقوق کارمندانمان را پرداخت کنیم و شغل آنها را حفظ کنیم. اولین راه این بود که روزهایی که شعبه‌های مختلف باز بودند را کم کنیم."

جما کاوانا می‌گوید گلفروشی‌شان تا مدتی سفارش آنلاین داشت و حدود ۱۰ درصد از کارمندان این شرکت در انبارها و در محیطی امن و به‌دور از کرونا و با رعایت موارد بهداشتی دسته‌گل درست کرده و به دست مشتری‌ها می‌رساندند.

خانم کاوانا که خود ۲۴ سال سابقه کار در این شرکت را دارد، می‌گوید مدت‌هاست که سر کار نمی‌رود، و این دوران "بلندمدت‌ترین زمانی است که در خانه بوده".

او می‌گوید هرگز تا امروز چنین حس ناامنی‌ای را تجربه نکرده و نمی‌داند در آینده چه پیش خواهد آمد. اما او و همکارانش "سعی خود را خواهند کرد که کسب و کارشان را حفظ کنند."

حق نشر عکس

Getty Images

بعد از شیوع کرونا و آغاز قرنطینه در کشورهای مختلف، مراسم عروسی، تولد، کنفرانس‌ها و تمام اتفاق‌هایی که پیش از این برایشان گل سفارش داده می‌شد، لغو شدند. صنعت گل و گیاه در ایران نیز مانند نمونه‌های غیرایرانی، به دلیل کاهش سفارش‌ها با بحران مالی روبه‌روست.

پونه که می‌گوید اولین گلفروشی آنلاین را در شهر رشت راه‌اندازی کرده؛ همچنان کسب و کارش را فعال نگاه داشته است. او برای مراسم عروسی و جشن و کنفرانس‌ها هم سفارش می‌گیرد. اما وقتی پای جان در میان باشد، خرید گل فراموش می‌شود.

"تصاویری از دور ریختن میلیون‌ها شاخه گل در هلند از شبکه‌های تلویزیونی دنیا پخش شده؛ شاخه‌هایی که هرکدام به تنهایی می‌توانست لبخندی بر لب بنشاند یا طراوت و تازگی با خود همراه بیاورد"

پونه به‌ بی‌بی‌سی‌فارسی می‌گوید از آنجایی که زمان اصلی کسب و کار گلفروشی در ایران از اواسط اسفند و شب عید است، امسال ضرر زیادی به او و دیگر گلفروش‌ها وارد شده. او دو ماه است سفارشی نداشته‌است.

GettyImagesچند هفته‌ای عبور و مرور از تهران به رشت ممنوع بود... دو ماه کامل سفارش آنلاین به من ندادند. هزینه‌های اجاره را از جیب دادم.پونهگلفروش در رشت

پونه می‌گوید: "گل‌های شاخه بریده عمر کوتاهی دارند.

باغدارها مجبور شدند آنها را دور بریزند. از طرف دیگر کسب و کارهای کوچک‌تر که مغازه دارند یا مثل من کارگاه دارند، بسته شدند. خرید گل از تهران برای من که در رشت هستم و برای بقیه گلفروش‌ها بسیار سخت بود. چند هفته‌ای عبور و مرور از تهران به رشت ممنوع بود. رشت یکی از شهرهایی است که شیوع کرونا در آن گسترده بود.

"شرکت رویال فلورای هلند، بزرگترین توزیع کننده کل در دنیا که روزانه بیش از ۱۰۰ هزار مورد فروش دارد، اوایل فروردین متوجه شد چاره‌ای جز دور ریختن ۷۰ درصد محصولاتش را ندارد"از طرفی مردم از ترس اینکه این ویروس از طریق بویایی منتقل شود، دو ماه کامل سفارش آنلاین به من ندادند. هزینه‌های اجاره را از جیب دادم. تمام سال تلاش کرده و امیدوار بودم که شب عید فروش بیشتری خواهم داشت، اما این فرصت طلایی را از دست دادم."

عمار در اصفهان گلفروشی دارد. او می‌گوید کرونا در دل مردم ترس انداخته بود چون مشتری‌هایش تا می‌فهمیدند گل‌هایش را از تهران تهیه کرده می‌ترسیدند که به ویروس آلوده باشد. همین باعث شد که فروش شب عید او نسبت به پارسال یک ششم شود.

GettyImagesامکانات سفارش آنلاین را فراهم کردم اما مردم اعتماد نمی‌کردند. بعضی‌ها حتی گل را می‌خریدند و به آن الکل و مایع ضدعفونی کننده می‌زدند و گل خراب می‌شد. عمارگلفروش در اصفهان

عمار در توصیف روزهای پایان سال می‌گوید: "تا دوم اسفند نمی‌دانستیم قرار است تعطیل شویم یا نه. دید و بازدیدی برای عید نبود. چند مشتری داشتیم که گل می‌خریدند و برای هدیه دادن به دوست و فامیلشان به در خانه آنها می‌رفتند و گل را تحویل داده و به خانه برمی‌گشتند.

"انجمن صنعت باغبانی بریتانیا هشدار داده که یک سوم تولیدکنندگان گل و گیاه احتمالا ورشکست خواهند شد"امکانات سفارش آنلاین را فراهم کردم اما مردم اعتماد نمی‌کردند. بعضی‌ها حتی گل را می‌خریدند و به آن الکل و مایع ضدعفونی کننده می‌زدند و گل خراب می‌شد و چند ساعت بیشتر دوام نمی‌آورد."

عمار درباره نبود تقاضا برای خرید گل می‌گوید: "یک دسته گل رز هلندی ارزانتر از یک بسته آدامس به دست ما می‌رسید اما تقاضایی برای آن وجود نداشت. اگر حتی گل رز را شاخه‌ای هزار تومان و زیر قیمت تولیدش به مشتری می‌فروختیم هم کسی نمی‌خرید."

حق نشر عکس

Getty Images

این صاحب گلفروشی در اصفهان می‌گوید اوایل اسفند برای مغازه‌اش مقداری گل و گیاه خریده چون نمی‌دانسته اپیدمی به ایران هم خواهد رسید. اما بعد از آن تنها ضرری که کرده این بوده که دو ماه بیکار بوده و قسط‌‌هایش به بعد از خرداد موکول شده‌است.

شورای پول و اعتبار مصوب کرده سر رسید قسط‌های صاحبان کسب و کارها و قسط‌‌های اشخاص در ماه‌های اسفند ۹۸ و فروردین و اردیبهشت ۹۹ بدون هیچ جریمه‌ای سه ماه به تعویق بیفتد.

یک پرورش دهنده گل در ایران به بی‌بی‌سی می‌گوید شش هزار شاخه گل رز ذخیره کرده اما این کار فایده چندانی ندارد چون حداکثر مدت نگهداری گل در شرایط ذخیره دو هفته است. او همچنین می‌گوید دمای گلخانه را در حد خواب گیاه پایین آورده اما این روش به‌زودی و با گرم شدن هوا دیگر فایده‌ای ندارد.

بعضی از پرورش‌دهندگان گل راه حل دیگری پیدا کرده‌اند. آنها قبل از اینکه بوته گل رز به گل بنشیند، غنچه‌هایش را می‌برند تا بوته دیگر گل ندهد.

در این میان هزینه‌های سم، کود، برق و گاز و اجاره همان است اما درآمد مثل قبل نیست.

"این انجمن از دولت بریتانیا خواسته تا ۲۵۰ میلیون پوند به این صنعت کمک کند تا از بین نرود"پرداخت حقوق کارگران هم در این شرایط دشوار است.

اکبر شاهرخی، رییس اتحادیه فروشندگان گل و گیاه اواخر فروردین به خبرگزاری ایلنا گفت در زمان جنگ ایران و عراق هم بازار گل و گیاه تحت تاثیر قرار گرفته بود و جنگ بر میزان عرضه و فروش گل تاثیر داشت اما آنچه اکنون با شیوع کرونا پیش آمده بی‌سابقه است. او پیش‌بینی کرده شرایط تا چند ماه آینده برای صنف تولیدکنندگان و فروشندگان گل و گیاه بهبود نیابد.

صادرات گل ایران زیاد نیست. بدلیل تحریم‌ها ایران نمی ‌تواند در بازارهای جهانی حضور داشته باشد.

پژمان آزادی، رپیس پژوهشکده گل و گیاه زینتی پیشتر به خبرگزاری ایلنا گفته بود بیشتر صادرات گل ایران به جمهوری آذربایجان، عراق، ترکمنستان و گرجستان است. با این حال این روزها همین میزان صادرات هم قطع شده است.

علاوه بر تولیدکنندگان گل، هزاران کارگر کشاورزی و بسته‌بندی و حمل و نقل این صنعت بر اثر کرونا متضرر شده‌اند.

به گفته اکبر شاهرخی، رییس اتحادیه فروشندگان گل و گیاه دولت قول همراهی با کسب و کارهای زیان دیده را داده اما بعضی از سازمان‌های دولتی مانند سازمان بیمه به کارفرمایان هشدار داده‌ بودند که در صورت پرداخت نکردن حق بیمه اسفند، جریمه خواهند شد.

این میان موارد اسثنایی هم وجود دارند که می‌گویند تجربه‌شان در دوران کرونا شباهتی به دیگران ندارد.

"شرکت گلفروشی موی‌سس استیونزMoyses Stevens یکی از همین شرکت‌هاست که با شش شعبه و ۱۴۰ سال سابقه فعالیت در لندن، از جمله شرکت‌های مهم صنعت گل در این شهر محسوب می‌شود"کسانی که به شکل محدودتر به گلفروشی مشغولند یا نیازی به انبار کردن گل ندارند، از ابعاد ضررآفرین شیوع کرونا تا اندازه‌ای در امان مانده‌اند.

حق نشر عکس

Getty Images

شاهین، مدیر یک گلفروشی آنلاین در تهران است که می‌گوید پیش از شیوع کرونا هم فعالیتش فقط اینترنتی بود و فروش حضوری نداشت. در دوران عید نوروز هم مانند هر سال تعطیل بود بنابراین فروشش دچار محدودیت نشد.

شاهین می‌گوید فروشش دوران شیوع کرونا افزایش داشته‌است. او می‌گوید در این مدت به او سفارش‌های زیادی داده شده‌است. بعضی‌ها برای دادن هدیه به کسانی که نمی‌توانستند در قرنطینه به دیدنشان بروند از شاهین اینترنتی گل خریده‌اند.

بعضی‌ها هم که نمی‌توانستند مناسبت‌های مختلف مثل تولد و مرگ را در کنار دوستان و آشنایانشان باشند، با خرید جعبه یا دسته گل از راه دور حضورشان را اعلام کرده‌اند.

با توجه به اینکه شاهین همیشه گل مورد نیازش را روزانه از مراکز خرید گل در اطراف تهران تهیه می‌کند، مشکل ذخیره کردن گل‌های خریداری شده و دور ریختن آنها را نیز نداشته‌است.

اما در نهایت، مواردی شبیه به فعالیت اقتصادی شاهین، نمونه‌هایی استثنایی در صنعتی هستند که در تصویری کلی روزهایی بحرانی را سپری می‌کند. ابعاد این بحران تا اندازه‌ای جدی است که مثلا، برخی تولیدکنندگان گل در هلند می‌گویند بدون حمایت مالی دولت، این کشور بعد از کرونا جایگاه خود را به عنوان پایتخت گل اروپا از دست خواهد داد.

هر قدر که دسته‌های گل به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره بسیاری در نقاط مختلف جهان تبدیل شده، در میانه بحرانی که مرگ و زندگی، کلیدواژه‌های اساسی آن محسوب می‌شوند، گل بیشتر شبیه به کالایی لوکس و غیرضروری است؛ توصیفی که می‌تواند این صنعت را در صف بلند صنایع نیازمند به کمک مالی دولت‌ها، از اولویت کمک محروم کند.