تنها راه خروج بشر از معضل کرونا، رجوع به بخش انسانی خویش است

«حمیدرضا شعیری»  شامگاه دوشنبه در نشست نشانه شناسی کرونا که به همت معاونت پژوهشی دانشگاه شهدی بهشتی به صورت وبینار (سمینار آنلاین) برگزار شد،  با اشاره به فرآیند و تاثیر عاطفی کرونا بر انسان بر اساس نظریه عاطفی ژاگ فونتن، با بیان اینکه این فرایندها شامل مراحل مختلفی است، نخستین مرحله این فرآیند را بیداری عاطفی عنوان کرد و گفت: در این مرحله، سوژه یا همان انسان دچار دستخوش تغییری از درون می شود و گویا تلنگری به او وارده شده است و ریتم او متفاوت می شود و فرد دچار ناآرامی، تشویش، کندی، سرگرمی، بی حوصلگی یا بی انگیزگی می شود.

وی با بیان اینکه، مرحله بعدی، توانش عاطفی یا مهیاشدگی عاطفی است، افزود: در این مرحله انسان قادر به تخیل و صحنه پردازی است و این صحنه پردازی ها در ابعاد مثبت و منفی شکل می گیرند.

این دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کشورمان ادامه داد: در این مرحله در حافظه احساسی انسان صحنه هایی خاص و بسیار تیپیک تولید می شود و گویا هویت تازه به سوژه دست می دهد و خودشآگاهی از خطر سبب می شود تا سوژه خود را مهیا و آماده مواجه شدن با تهدید کند.

وی گفت: کرونا در این مورد مانند یک اعلام خطر سبب تغییر هویت عاطفی ما شده است؛ به طوری که این هویت عاطفی، همان چیزی است که فاصله یا انفصال و گسست معنی می دهد و این یعنی به حداقل رسیدن همه ارتباطات و تعاملات

این استاد نشانه شناس با بیان اینکه، مرحله سوم مرحله  اصلی و محوری فرآیند عاطفی است، افزود:در این وضعیت حالات عاطفی که سوژه دچار آن گشته در او پدیدار و پایدار می شود و شرایط عاطفی جدید تثبیت می شود و انسان متوجه می شود که تغییرات عاطفی در او عمیق و در حال تثبیت شدن است.

وی افزود: در این مرحله سوژه نسبت به تشویش ها و نگرانی هایش آگاه می شود و قادر است آنها را برای خود معنا دار کند و حتی تفاسیر معنایی از آنها ارائه دهد و حتی ممکن است انسان دچار بحران عاطفی، وسواس مضمن و تردیدهای مکرر شود و در بحران کرونا شاهدیم که فرد در کنار استفاده از ماسک، دچار وسواس و اغراق در شست و شو و استفاده از شوینده ها شود.

شعیری یکی دیگر از مراحل عواطف بر اساس نظریه ژاگ فونتنی را  مرحله هیجان عاطفی عنوان کرد و با بیان اینکه، در این مرحله سوژه در تن خود دچار عصیان و آشوب و شورش عاطفی می شود، افزود: بدون شک کرونا تاب آوری ما را در بوته آزمایش قرار داد.

وی ادامه داد: حدود ماندن درخانه، جدایی، گسست اجتماعی، کسالت و حصار همه انسان ها را از درون دچار بی تابی کرده است، نه تنها فرد بلکه تاب آوری سیاسی و اجتماعی کل جامعه به یک مساله تبدیل شد و پرسش هایی نظیر قرنطینه کامل یا نه؟ بستن جاده ها یا نه؟ بستن اماکن مقدس و متبرکه یا نه؟ توقف نمازجمعه، مشاغل همه و همه از جمله مسائلی بودند که جامعه را در معرض سنجش قرار داد.

این دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کشورمان با بیان اینکه، مرحله آخر مرحله ارزیابی یا ارزش گذاری عاطفی است افزود: در این مرحله پای مشاهده گر و تفسیرگران اجتماعی بیرونی به فرآیند باز می شود که این شامل داخل و بین الملل می شود که برخی بدنبال مقصر و برخی بدنبال رفع تقصیر هستند.

وی ادامه داد:لذا بر همین اساس رخی دلیل بروز ویروس کرونا را دست درازی به طبیعت، حمله بیولوژیک، قهر طبیعت به دلیل رفتار خشونت آمیز با آن یا عدم رعایت اخلاق زیستی و سودجویی از منابع حیوانی و طبیعی و در نتیجه از دست رفتن تاب آوری جهان عنوان کرده اند.

شعیری با بیان اینکه، پیش از این ماسک به دلیل آلودگی هوا وارد زندگی ما شده بود، اما کرونا آنرا افزایش داد، افزود: کرونا  ماسک یا پروتز یا ابزار زندگی ما را کد دار کرده است و بخشی از انسان بودن ما را از ما گرفته است و ما را به دو نیم تقسیم کرده است به طوریکه نیمی پروتز و نیمی انسان است.

وی ادامه داد: این کد دار شدن بر رفتار اجتماعی و فردی ما اثر گذاشته است و تنها ارمغانی که برای ما باقی می ماند، درس گرفتن از این شرایط بویژه برای دوران پساکرونا است.

این استاد معناشناس ادامه داد:با توجه به همه تهداتی که درجهان وجود دارد و این ریسک ها هر روز ادامه پیدا می کند و ادامه دارند و گریبانگیر انسان مدرن هستند، شاید فردا کرونای دوم و سوم و بعدی هم ایجاد شوند و انسان با توجه به شرایطی که برای خود ایجاد کرده است راه فرار بعدی از کروناهای بعدی را ندارد.

تنها راه خروج انسان از معضل کرونا، رجوع به بخش انسانی خویش

این دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کشورمان در ادامه درخصوص اینکه، دوران پسا کرونا چه دورانی خواهد بود و با توجه به این شرایط تنها راهی که باقی می ماند چیست نیز اظهارکرد: تنها راه انسان این است که انسان به بخش انسانی خود مجددا رجوع کند.

شعیری ادامه داد: این بدان معنی  است که آنچه که کرونا باعث شده است محرومیت است و محرومیت امروز در حال تبدیل شدن به محرومیت تاریخی و محرومیت فرهنگی ومحرومیت اجتماعی است.

وی با تاکید براینکه، در حال حاضر بخشی از روابط انسانی ما تحت اشعاع کرونا قرار گرفته است، گفت:لذا اگر نتوانیم به بخش انسانی خود بازگردیم دچار آسیبی جدی خواهیم شد که همان آسیب انسان پروتز می باشد، یعنی شاهد تولد انسانی جدید از دل مدرنیته خواهیم بود که بایستی اسم او را انسان پروتز گذاشت و اینکه چگونه انسان پروتز را به دلیل ادامه دار بودن تهدیدات ازخود حذف کند یک مسئله خواهد بود.

این معناشناس گفت: باید گفت که آنچه که پروتز یا ماسک سبب می شود آن است که تمام قدرت اسطوره ای که در انسان می شناختیم تحت الشعاع ماسک قرار می گیرد و این انسان اسطوره ای که در طول تاریخ اسطوره ای عمل کرده است، تبدیل به نااسطوره شود و این یعنی فقط نیمی از انسان باقی می ماند و نیمی دیگر همواره در معرض تهدید یا حتی در معرض مرگ قرار خواهد گرفت.