۲۰۲۱: بحران اقلیمی شدت می‌گیرد

بر اساس گزارش‌های اخیر نهادهای تخصصی بین المللی وضیعت محیط زیست و بحران اقلیمی در سالی که گذشت بهتر از پیش نبود و برای امسال نیز چشم‌انداز ترسناکی ترسیم شده است. پیش‌بینی‌ می‌شود از نظر انتشار کربن سال ۲۰۲۱ دومین جایگاه را در تاریخ بشری کسب کند.

سالی‌ که گذشت: داغ‌ترین سال 

گزارش اخیر سازمان جهانی هواشناسی – از نهادهای تخصصی زیرمجموعه سازمان ملل متحد- می‌گوید بحران اقلیمی در سال ۲۰۲۰ بی‌وقفه شدت یافت.

پاندمی کرونا سبب شد تا اثرات گرمایش جهانی بر میلیون‌ها نفر بیش از گذشته شتاب گیرد. با این وجود کاهش موقتی انتشار گازهای گلخانه‌ای که بر اثر تعطیلی‌ها شاهد آن بودیم تاثیر قابل توجهی بر میزان تراکم گازهای گلخانه‌ای موجود در جو نگذاشت.

با وجود آن که در سال پیش پدیده «لانینا» را شاهد بودیم که اثر خنک کنندگی بر اقلیم طبیعی دارد، سال گذشته داغ‌ترین سال ثبت شده در تاریخ به شمار می‌رود. از این نظر سال ۲۰۲۰ با سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹ برابری می‌کند. اگر پدیده «لانینا» در سال ۲۰۲۰ رخ نمی‌داد احتمالا این سال به تنهایی داغ‌ترین سال از زمانی که رکورد درجه حرارت زمین ثبت شده به شمار می‌رفت.

دهه سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ نیز داغ‌ترین دهه ثبت شده در تاریخ است.

پدیده های حاد آب و هوایی نیز سال گذشته در سراسر جهان رکورد  شکستند.

"بر اساس گزارش‌های اخیر نهادهای تخصصی بین المللی وضیعت محیط زیست و بحران اقلیمی در سالی که گذشت بهتر از پیش نبود و برای امسال نیز چشم‌انداز ترسناکی ترسیم شده است"از تندبادهای دریایی و چرخندها در آمریکا و هند گرفته تا موج گرمای شدید در استرالیا و قطب شمال، جاری شدن سیل در بخش‌های عظیمی از آفریقا و آسیا و آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع در آمریکا همگی بی‌سابقه بودند.

پتری تالاس، دبیرکل سازمان جهانی هواشناسی می‌گوید: «تمام اطلاعات کلیدی مربوط به آب و هوا و اثرات وارد بر آن در این گزارش از تغییرات اقلیمی بی‌وقفه، مدام، شدید و رو به افزایش حکایت دارد ، وضعیتی که زیان جدی به بار آورده و به میلیونها نفر و جوامع و اقتصاد صدمه می‌زند»

در همین حال آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد می‌گوید که امسال سال اقدام است:

« اقلیم در حال تغییر است، و اثرات آن تا کنون  برای سیاره و مردم زمین گزاف بوده است. کشورها باید در آستانه  «کاپ ۲۶» طرح کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان ۴۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ را بپذیرند.»

کاپ۲۶ (COP26)بیست و ششمین کنفرانس اقلیمی سازمان ملل متحد است که قرار است نوامبر امسال در گلاسگو برگزار شود.

سایر تغییرات اقلیمی ۲۰۲۰

گزارش مفصل سازمان جهانی هواشناسی یافته هایی در رابطه با اقیانوس‌ها، خشکسالی، ذوب شدن یخ و سایر پدیده‌های اقلیمی در سال ۲۰۲۰ ارائه می‌کند.

بر اساس این گزارش ۸۰ درصد اقیانوس‌ها دستکم یک موج گرمای دریای را شاهد بوده‌اند و دریاها که ۹۰ درصد حرارت آن ناشی از فعالیت‌های انسانی است بیشترین رکورد گرما را ثبت کرده اند.

سطح یخ دریاها در قطب شمال دومین رکورد  پایین ترین سطح یخ ثبت شده را (از زمانی که بشر ثبت درجه حرارت و سطح یخ را آغاز کرده) شاهد بود.  در همین حال میلیاردها تن یخ در گرینلند و قطب جنوب ناپدید شده و باعث بالا آمدن سطح آب دریا شده اند.

سیل شدید در بخش‌هایی از آفریقا و آسیا، به هجوم ملخ ها در شاخ آفریقا کمک کرد.

در سال ۲۰۲۰ خشکسالی شدید در بسیاری از مناطق آمریکای جنوبی ، حدود ۳ میلیارد دلار تنها به کشاورزان برزیلی ضرر زد، و البته کشاورزان در آرژانتین، اوروگوئه و پاراگوئه نیز از این بلایا در امان نماندند.

بزرگترین آتش سوزی‌‌هایی که تا کنون بشر آن را ثبت کرده سال گذشته در آمریکا رخ داد، در استرالیا رکورد دما شکسته شد و غرب سیدنی ۴۸\۹ درجه سانتیگراد را به خود دید.

فصل تندباد در آتلانتیک شمالی مانند هیچ سال پیش از آن نبود و ۳۰ توفان بزرگ رخ داد و ۱۲ توفان به خشکی برخورد کرد و چرخند (سایکلون) در غرب هند و بنگلادش بیش از هر سالی خسارت به بار آورد.

سال جاری

انتظار می‌رود میزان انتشار کربن در سال ۲۰۲۱ دومین رکورد در تاریخ ثبت شده را بدست آورد.

پیش‌بینی‌ها از افزایش میزان انتشار دی‌اکسید کربن در سال جاری حکایت می‌کند و انتظار می رود در میان سال‌هایی که تا کنون میزان انتشار کربن ثبت شده امسال دومین جایگاه را بدست آورد، دلیل آن روی‌آوردن اقتصادهای جهان به سوخت‌های فسیلی در حالی است که سعی دارند از رکود اقتصادی پدید آمده توسط پاندمی کووید-۱۹ رهایی یابند.

چنانچه آژانس بین‌المللی انرژی هشدار می‌دهد اگر دولت‌ها چاره‌ای فوری نیندیشند، تمامی امید‌های بهبود وضعیت اقلیمی به باد خواهد رفت.

افزایش استفاده از ذغال سنگ – کثیف‌ترین سوخت فسیلی- برای الکتریسیته دلیل عمده افزایش انتشار دی‌اکسید کربن بویژه در سراسر آسیا خواهد بود.

به گفته دانشمندان، اگر جهان می‌خواهد گرمایش جهانی را به یک و نیم درجه سانتیگراد محدود کند راهی جز کاهش ۴۵ درصدی انتشار گازگلخانه‌ای در این دهه ندارد.

فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین المللی انرژی می‌گوید، چشم انداز وضع حاضر اصلا خوب نیست.

بیرول وضعیت امروز را با سال ۲۰۱۰ و زمان بحران مالی مقایسه می‌کند که در پی‌ آن و زمانی که کشورها با توسل به سوخت ارزان فسیلی می‌خواستند اقتصادشان را جانی تازه ببخشند،  ۶ درصد به میزان انتشار دی اکسید کربن افزوده شد.

سال گذشته به لطف تعطیلی‌های ناشی از پاندمی کرونا حدود ۷ درصد از میزان انتشار دی اکسید کربن در جهان کاسته شد، اما در پایان سال نه تنها به سطح سابق بازگشت بلکه انتظار جهش قابل توجهی در سال ۲۰۲۱ نیز می‌رود.

 مدیر اجرایی آژانس بین المللی انرژی از دولت‌ها خواست تا هرچه سریعتر اقدام به درنظرگرفتن  تدابیر سیاست‌های جدید اقلیمی کنند.

جو بایدن رییس جمهوری آمریکا این هفته در یک اجلاس اقلیمی همراه با رهبران ۴۰ کشور جهان شرکت می‌کند و انتظارمی‌رود در این نشست از کشورها بخواهد تا تعهداتی جدی را برای مقابله با بحران اقلیمی  در دهه جاری نظر گیرند.