بازارها و مراکز تجاری و درمانی در معرض خطر تهران؛ اخطار چه فایده‌ای دارد؟

در زیر لیستی از این مراکز تجاری بحرانی را مشاهده می‌کنید که به تفکیک منطقه مرتب شده‌اند.

منطقه ۱ پاساژ میری، پاساژ توچال، مجتمع اداری تجاری خلیج، پاساژ ناهید، پاساژ قائم

منطقه ۲ بازارچه سنتی ستارخان، پاساژ بیژن، مرکز خرید هرمزان

منطقه ۳ مرکز تجاری گلشهر، مجتمع تجاری سپید

منطقه ۴ فروشگاه تعاونی جوادالائمه

منطقه ۵ مجتمع تجاری بوستان

منطقه ۷ پاساژ کویتی‌های انقلاب

منطقه ۸ بازار موبایل شمس

منطقه ۱۱ مرکز تجاری مهستان، مرکز تجاری اقاقیا، مرکز تجاری افرا

منطقه ۱۲ سرای وحید، سرای ملاعلی، سرای سیدولی، سرای اتفاق، پاساژ کمپانی، سرای مشیر خلوت، پاساژ رضوی، سرای میرزا اسماعیل، پاساژ حمام قبله، پاساژ امین، پاساژ علمی، پاساژ صفوی

منطقه ۱۴ بازار گل شهید محلاتی، پاساژ کسا

منطقه ۱۵ بازار گل امام رضا، بازار مواد شیمیایی کیمیا، پاساژ ایرانی

منطقه ۱۶ پاساژ اطلس

منطقه ۱۷ پاساژ بهاران

منطقه ۱۸ پاساژ یکتا

منطقه ۱۹ پاساژ زنجانی

۲۳ بهمن سال گذشته بود که حادثه آتش سوزی در تیمچه حاجب الدوله یکی از سراهای قدیمی بازار بزرگ تهران رخ داد. در این حادثه حدود ۳۰ باب مغازه در ابعاد کوچک و بزرگ دچار آتش سوزی شدند و شیشه‌ها و دیوارهای برخی مغازه‌ها هم تخریب شد. دی ماه سال گذشته هم انفجار در بازار گل شهید محلاتی منجر به فوت دو نفر از شهروندان شد.

هر سازه‌ای یک آستانه تحمل دارد

فریبرز ناطقی‌الهی زلزله‌شناس و استاد مهندسی سازه و بنیانگذار مدیریت بحران در ایران در گفت‌وگو با ایسکانوز

در خصوص خطر ساختمان‌هایی با قدمت بالا که کاربرد تجاری دارند، گفت: هر سازه‌ای یک آستانه تحمل دارد، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که یک ساختمان می‌تواند تا ابد سرپا بماند اما اینطور نیست و اگر ساختمان به آستانه تحملش برسد، فرو می‌ریزد. این فروریزش می‌تواند تبعات بسیار زیادی در سطح محله داشته باشد و اگر در محله‌هایی باشند که امکان امدادرسانی دشوار باشد، مشکل دوچندان می‌شود. نمونه‌هایی از این دست ساختمان‌های خطرآفرین را در اطراف بازار تهران داریم که بیشترشان به عنوان انبار استفاده می‌شوند و اگر به آستانه تحمل برسند امکان فروریزش و به دنبال آن آتش‌سوزی و مشکلات دیگر وجود دارد.

او افزود: هر ساختمانی که فاقد استانداردهای لازم برای آتش‌سوزی باشد، به مرور لوله‌های گاز آن از بین رفته و منجر به آتش‌سوزی می‌شود.

"در این حادثه حدود ۳۰ باب مغازه در ابعاد کوچک و بزرگ دچار آتش سوزی شدند و شیشه‌ها و دیوارهای برخی مغازه‌ها هم تخریب شد"در مورد ساختمانی مثل آلمینیوم که شرایطی شبیه پلاسکو دارد، یا باید اصلاحات لازم انجام یا تخریب شود. برخی ساختمان‌ها هم ممکن است سازه محکمی داشته باشند اما به دلیل متروکه بودن از نظر استاندارهای لازم بررسی نمی‌شوند و همین موضوع آن‌ها را خطرآفرین کرده است.

اخطار دادن کفایت نمی‌کند

این مهندس سازه در پاسخ به این سوال که چرا با وجود اخظارها کاری صورت نمی‌گیرد، گفت: بارها گفته‌ایم که اخطار دادن کفایت نمی‌کند، به پلاسکو هم اخطار داده بودند اما فرو ریخت پس یک جایی در قانون دچار ضعف هستیم. شهرداری متولی امر است و اگر اخظاری به ساختمان داده شد شهرداری باید جلوی ساخت و ساز را بگیرد. اگر این موضوع در قانون پیش بینی نشده باید اضافه شود زیرا ساختمان متعلق به شهر است نه کارفرما! در قوانین بین المللی ساخت و ساز جزو سرمایه عمومی کشورهاست.

در بین این اسامی مراکز نوساز هم وجود دارند و سوال اینجاست که چطور سازه‌هایی که عمر کمی دارند، بحرانی تلقی می‌شوند. این سوال را از محمدرضا شکرزاده دکتری تخصصی سازه پرسیدیم و در پاسخ گفت: اگر طراحی‌ها خوب باشند، بیشتر دلیل نا ایمن شدن ساختمان ناشی از نحوه اجرا خواهد بود.

اگر ساختمان در طراحی و اجرا خوب باشد قاعدتا نباید مشکلی پیش بیاید. گاهی یک روش نوین مطرح می‌شود اما در حالی که هنوز در مرحله تحقیقات قرار دارد، اجرایی می‌شود که نمونه آن استفاده از سقف‌های وافل در ساختمان‌ها است.از جهتی زمانی که فرایند نویی وارد ساخت و ساز می‌شود اپراتورهای اجرایی باید آموزش لازم را ببینند اما این اتفاق نمی‌افتد و در نهایت سازه دچار مشکل می‌شود.

او افزود: سازمان نظام مهندسی مجری ذی صلاح، ناظر و سیستم محاسباتی دارد. مجری ذی صلاح و کسی که اجرا می‌کند بیشتر در کشور ما صوری هستند و کارفرماها مجاب نمی‌شوند که از مجری ذی صلاح واقعی استفاده کنند و این ضعفی است که باید برطرف شود. در زمان اجرای عملیات ساخت و ساز حتما باید مهندس ذی صلاح حضور داشته باشد اما امروز مجری ذی صلاح فقط به یک برگه و یک مهر تبدیل شده است.

شکرزاده توضیح داد: جامعه مهندسی ما در تئوری با دنیا هم سطح است اما از نظر اجرا و بحث مدیریتی دچار ضعف‌هایی هستیم. افراد متخصص باید وارد اجرا شوند و کسی که سرمایه کافی دارد لزوما نباید وارد ساخت و ساز شود.

"این فروریزش می‌تواند تبعات بسیار زیادی در سطح محله داشته باشد و اگر در محله‌هایی باشند که امکان امدادرسانی دشوار باشد، مشکل دوچندان می‌شود"باید اصلاح گسترده‌ای در حوزه اجرای ساخت و ساز صورت گیرد.

استفاده از سقف وافل باید متوقف شود

این مهندس سازه با اشاره به لزوم بازنگری جدی در امر ساخت و ساز عنوان کرد: استفاده از وافل در ساخت و ساز باید متوقف شودو برای ورود هر شیوه جدیدی ابتدا باید تحقیقات تکمیل شود و سپس آئین نامه اجرایی تدوین شده و بعد از گذر از این مراحل وارد ساخت ساز شود. بحث آموزش مجریان ساخت و ساز هم نکته مهمی است که باید در دستور کار مدیران قرار گیرد. در حوزه مقاوم‌سازی منابع موجود بیشتر ترجمه هستند و کار آزمایشگاهی و تحقیقی بر روی آن انجام نشده است و باید روی آن کار کرد تا دستورالعمل خوبی در این حوزه داشته باشیم.

به گزارش ایسکانیوز، از بین این اسامی تردد مردم در سراهای متعدد بازار تهران بیش از دیگر موارد است و یکی از نقاط شلوغ شهر محسوب می‌شود. "بازار تهران" یکی از قدیمی‌ترین بخش‌های تهران است و قطب اقتصادی کشور را تشکیل می‌دهد و به همین جهت بسیار حائز اهمیت است؛ این بازار در مرکز تهران (منطقه ۱۲) مابین خیابان مولوی و پانزده خرداد واقع شده و دارای بافت فرسوده‌ است.

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران می‌گوید: شاید به جرأت بتوان گفت با احتساب بازارهای اطراف، حدود یک میلیون نفر در محدوده‌ بازار و کارگاه‌های اطراف آن به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول کار هستند؛ در بسیاری از کارگاه‌های تولیدی چندین نفر کار می‌کنند که با توجه به بافت قدیمی بازار، خطرات زیادی به همراه دارد.

با توجه به این موارد و برای جلوگیری از تکرار حوادثی مانند متروپل و پلاسکو توجه به ایمن‌سازی بازار تهران و دیگر مراکز تجاری باید در اولویت شهرداری، سازمان نظام مهندسی و دیگر ارگان‌های ذی ربط قرار گیرد.