نگاهی به ماموریت فضاپیمای جدید آژانس فضایی اروپا،«جویس» در نقاط دورافتاده منظومه شمسی به دنبال چیست؟

فضاپیمای جویس (JUICE) آژانس فضایی اروپا قرار است ماموریت هفت ساله خود را در سفر به مکان‌های دور از دسترس منظومه شمسی در روز ۱۳ آوریل آغاز کند. این فضاپیما مسافت ۸۸۴ میلیون کیلومتری را تا سیاره مشتری و قمرهایش خواهد پیمود. جویس (JUICE) مخفف کاوش قمرهای یخی مشتری (the Jupiter Icy Moons Exploration) است.

مشتری (ژوپیتر) عظیم‌ترین سیاره منظومه شمسی است این سیاره‌‌ گازی غول پیکر بالاترین سرعت چرخش را دارد. 

هنگامی که جویس حوالی سال ۲۰۳۱ به مدار مشتری می‌ رسد، ده صفحه بزرگ خورشیدی و همچنین مغناطیس‌سنج خود که برای شناسایی عناصر اطراف است را باز می‌کند. این فضاپیما حول ژوپیتر و سه قمر آن یعنی کالیستو، اروپا و گانیمد پرواز خواهد کرد و پس از آن به مدار گانیمد رفته و برای چندسال در آن مدار می‌چرخد. زیرا این قمر مشتری مورد توجه ویژه دانشمندان آژانس فضایی اروپا است.  

ده صفحه بزرگ خورشیدی و مغناطیس‌سنج جویس

آژانس فضایی اروپا/AP

کارولین هارپر، رئیس علوم فضایی در آژانس فضایی بریتانیا باور دارد که این فضاپیما بر فرضیه وجود اقیانوس نمکی در زیر سطح گانیمد صحه خواهد گذاشت.  وی می‌گوید: «اگرچه جویس برای جستجوی حیات روی یک قمر یخی طراحی نشده است، اما اگر قرار باشد در نقطه دیگری از منظومه شمسی به دنبال حیات باشیم، شانس وجود آن در زیر یخ است. اگر اقیانوسی هم وجود داشته باشد زیر یخ یکی از آن قمرها قرار دارد. بنابراین بسیار جالب است که بگردیم و ببینیم آیا آنچه را که انتظار داریم پیدا می‌کنیم یا نه، آیا اقیانوسی نمکی در زیر پوسته یخی وجود دارد که بتواند شرایط ضامن حیات داشته باشد؟» 

ماموریت این فضاپیما از سویی کشف این است که آیا سیاره‌های قابل سکونت دیگری همچون زمین در اطراف سیاره‌های غول‌آسایی چون مشتری وجود دارند یا خیر و از طرف دیگر فراهم آوردن شناختی از ساختار داخلی قمرها و بررسی احتمال وجود مواد لازم برای وجود حیات بالقوه در آن‌ها است.   

اگرچه جویس بر روی هیچ‌یک از قمرها فرود نخواهد آمد اما ابزاری که همراه دارد اطلاعات مهمی درمورد احتمال وجود حیات در آن‌جا به ما می‌دهد.

"این فضاپیما حول ژوپیتر و سه قمر آن یعنی کالیستو، اروپا و گانیمد پرواز خواهد کرد و پس از آن به مدار گانیمد رفته و برای چندسال در آن مدار می‌چرخد"مغناطیس‌سنجی که توسط دپارتمان فیزیک کالج سلطنتی لندن طراحی شده، با اندازه‌گیری میدان‌های مغناطیسی حول مشتری و قمرهایش می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره دیگر سیاره‌های غول‌پیکر گازی فرای منظومه شمسی در اختیار ما بگذارد.

میدان مغناطیسی ژوپیتر هزاران‌برابر قوی‌تر از زمین است و آن را از گزند توفان‌های خورشیدی حفظ می‌کند.

میدان مغناطیسی مشتری

آژانس فضایی اروپا/AP

میشل دوئرتی، استاد علوم فضایی کالج سلطنتی لندن می‌گوید: «ما می‌خواهیم بفهمیم که ساختار درونی قمرها چگونه است و آیا مواد لازم برای سکونت‌پذیری بالقوه در آن‌ها وجود دارد یا نه. اما دلیل دیگر اهمیت ساختار گانیمد برای ما این است که فکر می‌کنیم ساختار درونی گانیمد کلاس جدیدی از دنیایی آبی است.» 

وی‌ می‌افزاید: «در پایان ماموریت به مدار پیرامون گانیمد می‌رویم و این به ما اجازه می‌دهد عمق اقیانوس و غلظت نمک درون آن و در نتیجه میزان رساناییش و همچنین قطر پوسته یخی روی آن‌ را بفهمیم.» 

جویس قرار است ۱۳ آوریل از گویان فرانسه به فضا پرتاب شود اما آژانس فضایی اروپا ماموریت‌های دیگری هم با نام‌های پلاتو و آریل در سال جاری تعریف کرده است. این آژانس در ماموریت پلاتو به دنبال سیاره‌های سنگی مانند زمین که در حال چرخش به دور ستاره‌های دیگر هستند خواهد بود و آریل اتمسفر حدودا هزار سیاره فرا خورشیدی را مشخص خواهد کرد.