آشنایی اجمالی با حضرت اسحاق علیه السلام

به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از سایت دانشنامه اسلامی، حضرت اسحاق یکی از پیامبران بزرگ الهی است که نام ایشان در ۱۷ بار آمد است و از او به پیامبر صالح نام برده شده است.

وجه تسمیه حضرت اسحاق علیه السلام

مشهور لغویان اسحاق را واژه‌ای عبری می ‌دانند که از «یصحاق» به معنای «می ‌خندد» گرفته شده است،زیرا که به واسطه تولد یافتن وی در زمان غیرمنتظر و غیرمترقب و کبر سن والدین، بدین اسم موسوم گشت و ساره پیش از تولد او گفته است خدا مرا خندان و مسرور ساخت.

نسب حضرت اسحاق

اسحاق بن ابراهیم بن تارخ بن ناحور بن اشوع بن ارعوس بن فالغ بن عابر - و هو هود النبی - بن شانح بن ارفخشد بن سام بن نوح بن لمک بن متوشلخ بن اختوخ - و هو ادریس - بن ارد بن قینان بن انوش بن شیث بن آدم علیه السلام.

حضرت اسحاق در قرآن

نام این پیامبر ۱۷ بار در قرآن کریم «‌133، ۱۳۶، ۱۴۰ سوره بقره و ۸۴ سوره انعام ۶ و ۸۴ سوره آل ‌عمران و ۱۶۳ سوره نساء و ۷۱ سوره هود و 38‌ سوره یوسف و ۳۹ سوره ابراهیم و ۴۹ سوره مریم و ۷۲ ‌سوره انبیاء و ۲۷ سوره عنکبوت و 112‌ ـ ‌113 سوره صافات و 45‌ سوره ص» ذکر شده است. و او را به عنوان عبد صالح خدا، پیامبر شایسته، دارای روش ارجمند یاد کرده است، اسحاق‌ علیه السلام از پیامبران بزرگ الهی است که بر قوم بنی ‌اسرائیل مبعوث شده است. اسحاق فرزند دوم ابراهیم پس از حضرت اسماعیل است که از ساره به دنیا آمده است.

• «وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحقَ وَ یَعْقُوبَ کُلّاً هَدَیْنا»: و به او اسحاق و حضرت یعقوب را بخشیدیم و همه را به راه راست درآوردیم. (سوره انعام آیه ۸۴)

• «وَ بَشَّرْناهُ بِإِسْحقَ نَبِیّاً مِنَ الصّالِحِینَ»: و او را به اسحاق که پیامبری از جمله شایستگان است بشارت دادیم. (سوره صافات آیه ۱۱۲)

• «وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحقَ وَ یَعْقُوبَ وَ جَعَلْنا فِی ذُرِّیَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالکِتابَ»: و اسحاق و یعقوب را به او عطا کردیم و در میان فرزندانش پیامبری و کتاب قرار دادیم.

  "به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از سایت دانشنامه اسلامی، حضرت اسحاق یکی از پیامبران بزرگ الهی است که نام ایشان در ۱۷ بار آمد است و از او به پیامبر صالح نام برده شده است"(سوره عنکبوت، آیه ۲۷)

با توجه به آیات معدودی که از صفات و شخصیت این پیامبر الهی حکایت می کند و دوبار وی را به صلاح و یک بار به هدایت مدح می نماید، مقام والا و اسوه بودن او از دیدگاه قرآن قطعی و مسلم است، هر چند شیوه های دعوتش تبیین نشده است. بنابراین می توان او را، از نظر قرآن اسوه صالحان دانست و در صلاح و سداد به او اقتدا نمود.

تورات، ذبیح حضرت ابراهیم علیه السلام را اسحاق دانسته در حالی که ذبیح نامبرده اسماعیل علیه السلام بوده نه اسحاق. مساله نقل دادن هاجر به سرزمین تهامه که همان سرزمین مکه است، و بنا کردن خانه کعبه در آن جا و تشریع احکام حج که همه آن و مخصوصا طواف، سعی و قربانی آن حاکی از گرفتاری ها و محنت های هاجر و فرزندش در راه خدا است، همه مؤید آنند که ذبیح نامبرده اسماعیل بوده نه اسحاق.

انجیل برنابا هم یهود را به همین اشتباه ملامت کرده و در فصل چهل و چهار چنین گفته است: "خداوند با ابراهیم علیه السلام سخن گفت و فرمود: اولین فرزندت، اسماعیل را بگیر و از این کوه بالا برده او را به عنوان قربانی و پیشکش ذبح کن و اگر ذبیح ابراهیم علیه السلام اسحاق بود انجیل او را یگانه و اولین فرزند ابراهیم علیه السلام نمی خواند، برای این که وقتی اسحاق به دنیا آمد اسماعیل علیه السلام کودکی هفت ساله بود".

و همچنین از آیات قرآن کریم به خوبی استفاده می شود که ذبیح ابراهیم علیه السلام، فرزندش اسماعیل بوده نه اسحاق اگر کسی در آیات سوره صافات آیات ۹۸-۱۱۳ دقت کند چاره ای جز این نخواهد دید که اعتراف کند به این که ذبیح همان کسی است که خداوند ابراهیم علیه السلام را در جمله «فَبَشَّرْناهُ بِغُلامٍ حَلِیمٍ» به ولادت او بشارت داده.

و جمله «وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحِینَ» بشارت دیگری است غیر آن بشارت اول، و مساله ذبح و قربانی در ذیل بشارت اولی ذکر شده. و خلاصه، قرآن کریم پس از نقل قربانی کردن ابراهیم علیه السلام فرزند را، مجددا بشارت به ولادت اسحاق را حکایت می کند و این خود نظیر تصریح است به این که قربانی ابراهیم علیه السلام اسماعیل بوده نه اسحاق.

و نیز روایات وارد از ائمه اهل بیت علیهم السلام همه تصریح دارند بر این که ذبیح، اسماعیل علیه السلام بوده است.

حضرت اسحاق در روایات

• امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: آیا می دانید که پیراهن یوسف چه بود؟ گفتم: خیر، فرمود: چون آتش برای ابراهیم افروخته شد، جبرئیل برایش یک جامه بهشتی آورد و بر او پوشانید و به واسطه آن سرما و گرما بر وی زیان نمی رسانید و چون مرگ ابراهیم علیه السلام فرارسید آن را در بازوبندی نهاد و بر اسحاق آویخت، اسحاق نیز آن را بر یعقوب آویخت و هنگامی که یوسف به دنیا آمد، یعقوب آن را بر یوسف آویخت و آن در بازوی وی بسته بود تا کارش بدان جا کشیده شد و چون یوسف آن پیراهن را از میان آن بازوبند بیرون کشید، یعقوب رائحه آن را استشمام کرد.

• امام علی علیه السلام فرمود: به خدا قسم که من در این غنیمت برای فرزندان اسماعیل برتریی بر فرزندان اسحاق نمی یابم.

• از امام صادق علیه السلام روایت شده که: از او سؤال شد بین بشارت ابراهیم به اسماعیل، بین بشارت او به اسحاق چقدر فاصله بود؟ فرمود: بین دو بشارت پنج سال فاصله بود.

اخلاق و فضائل و ویژگی های حضرت اسحاق

خداوند می فرماید: ای پیامبر، به خاطر بیاور بندگان ما ابراهیم و اسحاق و یعقوب را که صاحبان دست های نیرومند و چشم های بینا بودند. ما آن ها را به خاطر شایستگی شان با خلوص و پاکدل برای سرای آخرت قرار دادیم و آنها نزد ما از برگزیدگان و نیکانند.

ما او را به اسحاق، پیامبری صالح بشارت دادیم.

ما به او و اسحاق برکت دادیم و از دودمان آن ها افرادی نیکوکار به وجود آمدند و افرادی که آشکارا به خود ستم کردند.