کرونا؛ این آخرین بیماری همه‌گیر نخواهد بود

حق نشر عکس

AFP

Image caption

پژوهشگران بر این باورند که یک همه‌گیری دیگر در دوران عمر ما اتفاق خواهد افتاد

پژوهشگران هشدار می‌دهند که ما" توفانی" از بیماری‌ها ایجاد کرده‌ایم که از حیات‌وحش سرچشمه می‌گیرند و به انسان‌ها سرایت می‌کنند و به سرعت در جهان گسترش پیدا می‌کنند.

تجاوز و دست‌درازی بشر به طبیعت این روند را تسریع می‌کند.

این دیدگاه کارشناسان بهداشت جهانی است که در زمینه‌‌‌ٔ منشا و چگونگی شروع بیماری‌های جدید تحقیق می‌کنند.

در راستای این پژوهش‌ها، آنها اکنون سیستم الگوی تشخیصی ایجاد کرده‌اند تا بتوانند پیش‌بینی ‌کنند چه بیماری‌هایی در حیات‌وحش وجود دارد که بیشترین خطر را برای انسان‌ دارد.

این تحقیق را پژوهشگران دانشگاه لیورپول هدایت می‌کنند که بخشی از تلاش‌های جهانی برای ایجاد آمادگی بهتر در برابر همه‌گیری‌های آینده است.

"این دیدگاه کارشناسان بهداشت جهانی است که در زمینه‌‌‌ٔ منشا و چگونگی شروع بیماری‌های جدید تحقیق می‌کنند"

"پنج بار شانس آورده‌ایم"

حق نشر عکس

MAYA WARDEH

Image caption

در این نمودار هر خط نشانه‌‌‌ٔ یک بیماری مشترک بین بیش از یک گونه است

پروفسور ماتیو بیلیس از دانشگاه لیور‌پول به بی‌بی‌سی گفت: " در ۲۰ سال گذشته، ما شش تهدید مهم داشتیم ـ سارس، مِرس، اِبولا، آنفولانزای پرندگان و آنفولانزای خوکی. ما ۵ بار شانس آوردیم اما ششمی ما را گیر انداخت".

• ویروس کرونا: چرا امراض بیشتری از حیوانات به انسان منتقل می‌شود؟
• ویروس کرونا؛ کدام حیوان وحشی بیماری را به انسان داد؟
• چرا شیوع ویروس کرونا می‌تواند نعمتی برای حیات وحش باشد

"و این آخرین همه‌گیری که با آن رو به رو خواهیم شد، نیست، از این رو باید با دقت بیشتری بیماری‌های حیات‌وحش را بررسی کنیم".

به عنوان بخشی از این پژوهش، او و همکارانش سیستم الگوی تشخیصی طراحی کرده‌اند که می‌تواند اطلاعات گسترده‌ای از بیماری‌های شناخته‌شدهٔ حیات‌وحش را بررسی کند.

در میان هزاران باکتری، انگل و ویروس که علم می‌شناسد، این سیستم قادر است سرنخ‌های نهفته‌ای از تعداد و نوع گونه‌های جانوری مبتلا به دست دهد و به کمک این سرنخ‌ها می‌توان بیماری‌هایی که برای انسان خطرناک‌تر هستند، مشخص کرد.

پژوهشگران می‌گویند اگر به عامل بیماری‌زایی اولویت داده شود، آنها می‌توانند تلاش‌های تحقیقاتی خود را به طور مستقیم بر پیشگیری‌ و درمان آن متمرکز کنند پیش از آنکه همه‌گیری اتفاق بیفتد.

حق نشر عکس

Getty Images

Image caption

شتر می‌تواند ناقل ویروس کرونای مِرس باشد

پروفسور بیلیس می‌گوید:"اگر دریابیم چه بیماری‌هایی ممکن است منجر به همه‌گیری شوند یک گام به پیش برداشته‌ایم، با همین یک گام هم بسیار پیش خواهیم رفت".

درس‌هایی از قرنطینه

بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که رفتار ما به‌ویژه جنگل‌زدایی و نابودی زیستگاه‌های گوناگون حیات‌وحش باعث شده است که بیماری‌های بیشتری از جانوران به انسان سرایت و گسترش پیدا کند.

به نظر پروفسور کیت جونز از کالج دانشگاهی لندن، شواهد "به طور گسترده نشان می‌دهد که اکوسیستم‌هایی که به دست انسان تغییر‌ شکل داده‌ و از تنوع زیستی آنها کاسته شده، مانند زمین‌های کشاورزی و مزرعه‌ها، معمولاً منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌ها شده است".

حق نشر عکس

VICTORIA GILL

Image caption

بیماری از انسان هم به جانوران سرایت می‌کند: میمون‌های نجات‌یافته از بازار تجارت جانوران اغلب باید در برابر بیماری‌های تنفسی محافظت شوند

او اضافه می‌کند:"البته در مورد همهٔ بیماری‌ها اینطور نیست، اما انواعی از گونه‌های حیات‌وحش که نسبت به تهاجم انسان مقاومت بیشتری نشان می‌دهند، مانند گونه‌هایی از جوندگان کوچک و موش‌ها، بیشتر احتمال دارد که به طور مؤثری میزبان و ناقل عوامل بیماری‌زا باشند".

"در راستای این پژوهش‌ها، آنها اکنون سیستم الگوی تشخیصی ایجاد کرده‌اند تا بتوانند پیش‌بینی ‌کنند چه بیماری‌هایی در حیات‌وحش وجود دارد که بیشترین خطر را برای انسان‌ دارد"

"پس نابودی تنوع زیستی عرصه‌هایی ایجاد می‌کند که باعث تماس بیشتر انسان و حیات‌وحش می‌شود که خطر سرایت ویروس‌ها و باکتری‌ها و انگل‌هایی را به انسان در پی دارد".

همه‌گیری‌های مشخصی خطر این "ارتباط" میان فعالیت‌های انسان وحیات‌وحش را به وضوح هولناکی نشان داده است.

در اولین همه‌گیری هنیپاویروس در سال ۱۹۹۹ در مالزی، بیماری ویروسی از طریق خفاش‌های میوه‌خوار به مزرعهٔ بزرگی از خوک‌ها که در حاشیهٔ جنگل ساخته شده بود، منتقل شد.

خفاش‌های میوه‌خوار وحشی از درختان میوه تغذیه می‌کردند و خوک‌ها میوه‌های نیم‌خوردهٔ آنها را که از درختان به زمین می‌افتاد و آغشته به بزاق خفاش‌ها بود، می‌خوردند.

بیش از ۲۵۰ نفر از کسانی که به طور مستقیم با این خوک‌های بیمار در تماس بودند، مبتلا به ویروس شدند.

بیش از ۱۰۰ نفر از آنها جان خود را از دست دادند.

تلفات ناشی از ابتلا به ویروس کرونا همچنان ادامه دارد اما تخمین فعلی میزان مرگ‌و‌میر حدود ٪۱ است. درحالی‌ که ابتلا به هنیپاویروس بین ٪۴۰ تا ٪۷۵ احتمال مرگ داشت.

پروفسور اریک فوره از دانشگاه لیور‌پول و مؤسسهٔ پژوهشی بین‌المللی حیوانات اهلی در نایروبی، کنیا می‌گوید که پژوهشگران باید به طور مداوم مناطقی که امکان بیشتری برای خطر همه‌گیری بیماری‌ دارند را تحت نظر بگیرند.

Image caption

"ارتباط" میان مزرعه‌ها و فعالیت‌های انسانی با حیات‌وحش نقاط حساسی است که ممکن است بیماری از آنجا شروع شود

مزارع در حاشیهٔ جنگل‌ها، بازار‌های خرید و فروش جانوران، همه مرز‌های در‌هم‌تنیده‌ای میان انسان و حیات‌وحش است که همان مکان‌هایی است که بیشترین احتمال بروز بیماری را دارند.

"ما باید به طور مداوم مراقب این روابط باشیم و سیستم‌هایی را در این مکان‌ها فعال کنیم که به هر اتفاق غیر‌عادی واکنش نشان دهد" اتفاقاتی مثل همه‌گیری ناگهانی بیماری در یک منطقه.

"این تحقیق را پژوهشگران دانشگاه لیورپول هدایت می‌کنند که بخشی از تلاش‌های جهانی برای ایجاد آمادگی بهتر در برابر همه‌گیری‌های آینده است"

پروفسور فوره می‌گوید:"در میان جمعیت‌های انسانی هر سال شاید سه تا چهار بیماری جدید ظاهر شود، این ماجرا فقط در آسیا و آفریقا نیست در اروپا و ایالات متحده هم همینطور است".

ماتیو بیلیس اضافه می‌کند که این نظارت مداوم برای بیماری‌های جدید خیلی مهم است.

او به بی‌بی‌سی گفت: : "ما در اینجا تقریبا همه شرایط را برای راه افتادن بی کم و کاست توفان شیوع جهانی امراض فراگیر پدید آورده‌ایم."

پروفسور فوره هم با او هم‌عقیده است. او می‌گوید:"چنین اتفاقی احتمال دارد بارها و بارها تکرار شود".

"همه اینها در طول تعامل ما با جهان طبیعی اتفاق افتاده است.

اکنون مهم این است که چگونه آنرا درک کنیم و به آن چطور پاسخ دهیم.

پروفسور فوره می‌گوید که بحران فعلی برای بسیاری از ما درسی دارد، تا از عواقب و نتایج رفتارمان با طبیعت آگاه شویم.

حق نشر عکس

Getty Images

Image caption

جاده‌ای که در میان جنگل‌های استوایی کشیده شده است

"همه آنچه استفاده می‌کنیم و آن را بدیهی فرض می‌کنیم؛ غذایی که می‌خوریم، موادی که در تلفن‌های هوشمندمان به کار رفته است؛ هر چه بیشتر مصرف کنیم، کسانی با استخراج این مواد و انتقال آن به سراسر جهان بیشتر پول درمی‌آورند".

"وظیفهٔ همهٔ ماست که به تمام منابعی که مصرف می‌کنیم و به اثری که بر آنها می‌گذاریم، بیندیشیم".

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید