خام فروشی زیتون و چوب حراج به دسترنج باغداران

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - حسن عابدینی: خام فروشی محصولات در حوزه‌های مختلف یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصادی جامعه ما است که سالهاست گریبان اقتصاد در حوزه‌های مختلف را گرفته است.

تغییر نگاه از خام فروشی به فرآوری به اشکال مختلف و ایجاد ارزش افزوده برای محصولات کشور در حوزه‌های مختلف از جمله کشاورزی می‌تواند نقش مهمی در دور کردن کشور از وابستگی ایجاد کند.

زیتون یکی از مهم‌ترین محصولاتی است که مسئولین استان قزوین در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا با حمایت به اشکال مختلف زمینه حمایت از تولید کنندگان این محصول در استان را فراهم کرده تا علاوه بر افزایش تولید شاهد افزایش کیفیت، رونق فروش محصول و در نهایت اشتغال و توسعه برای استان باشیم.

استان قزوین که یکی از قطب‌های اصلی تولید زیتون در کشور است با تولید سالانه بیش از ۴۰ هزار تن زیتون پس از گیلان دومین تولید کننده زیتون در کشور محسوب می‌شود و از این حیث دارای جایگاهی مهم در تولید این محصول مهم محسوب می‌شود.

اما این در حالی است که بخش اعظمی از این زیتون به صورت خام فروشی به بازار عرضه می‌شود و شاید بتوان با فرآوری و حتی تبدیل محصول به روغن زیتون ارزش افزوده بیشتری را برای این محصول فراهم کرد.

روغن زیتون جایگزینی مناسب برای روغن صنعتی

در ماه گذشته بود که اعلایی استاندار قزوین در ستاد تنظیم بازار با بیان اینکه قزوین اولین تولید کننده روغن زیتون در کشور است، اظهار کرده بود، نیاز است برای قرار گرفتن روغن زیتون در سبد غذایی مردم برنامه‌ریزی شود.

وی بیان کرد: امروز روغن زیتون می‌تواند جایگزین مناسبی برای روغن مایع باشد و با تبلیغ و برنامه‌ریزی مناسب می‌توان روغن زیتون را در سبد غذایی خانوار و به جای روغن مایع خوراکی جایگزین کرد.

این گفته استاندار قزوین در حالی است که «محمدمهدی برومندی» معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور باغبانی چندی پیش در جمع خبرنگاران قزوینی عنوان کرده بود: روغن زیتون تولیدی در استان قزوین پس از ارزیابی در ۱۷۷ آزمایشگاه مرجع شورای بین‌المللی زیتون رتبه نخست جهان را به دست آورده است.

قرار گرفتن روغن زیتون در سبد غذایی مردم نیازمند برنامه‌ریزی برای تغییر در شیوه تولید زیتون، شیوه تهیه و در نهایت فرهنگ سازی در بین مردم است.

صادق چگینی یکی از باغداران زیتون در طارم سفلی در گفت و گو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه در سال‌های اخیر ظرفیت باغات زیتون در استان قزوین افزایش دو برابری داشته است، اظهار کرد: نتیجه این میزان افزایش را می‌توان در افزایش دو برابری محصول زیتون در سال جاری به نسبت سال قبل مشاهده کرد.

وی با بیان اینکه ایجاد چندین هکتار باغ صنعتی که دارای سیستم آبیاری نوین و نهال‌های اصلاح شده هستند در افزایش تولید محصول زیتون در استان قزوین نقش مهمی داشته است، ادامه داد: اما همچنان در باغات سنتی با مشکلات بزرگی همچون مدیریت غلط آب روبرو هستیم.

اقدام مناسبی برای فرآوری زیتون صورت نگرفته است

این باغدار طارمی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از محصولات باغات صنعتی و مکانیزه شده صرف فرآوری شده و شغل ایجاد کرده‌اند، ادامه داد: قوانین دست و پا گیر در حوزه حمایت از کشاورز در رابطه با آب و خاک کار کشاورز مخصوصاً در بخش باغات سنتی را سخت کرده است و نیاز است دولت شیوه حمایت خود را تغییر دهد.

وی با بیان اینکه خام فروشی روشی مرسوم در استان قزوین و حتی کشور است، تاکید کرد: هیچ اقدام مناسبی برای فرآوری زیتون صورت نگرفته و اساساً به دلیل نبود آموزش، کشاورز نیز با این ساختار و اصل مهم فرآوری آشنا نیست.

چگینی ادامه داد: ما حتی در بسته بندی محصول زیتون و یا روغن آن نیز عملاً کاری نکرده‌ایم و زیتون و یا روغن آن نیز با بسته بندی قابل عرضه‌ای راهی بازار نمی‌شود.

وی با بیان اینکه در فرآوری باید تنوع محصول هم داشته باشیم، بیان کرد: در اسپانیا ۱۸۰ نوع محصول زیتون تولید می‌شود اما در ایران زیتون تنها به شکل‌هایی مانند پرورده، شکسته، روغن و یا در نهایت کنسرو تولید و روانه بازار می‌شود.

۱۰ نوع روغن زیتون در اسپانیا تولید می‌شود

این باغدار تصریح کرد: در تولید روغن زیتون نیز تنها به دو صورت تصفیه شده و یا بدون تصفیه بسنده کرده‌ایم و این در صورتی است که ۱۰ نوع روغن زیتون در اسپانیا تولید می‌شود.

وی با بیان اینکه باغدار باید با تنوع محصولات آشنا شود، ادامه داد: لزوم آموزش برای ایجاد رقابت بر اساس زیست بوم منطقه و همچنین تلاش برای فراهم کردن دستگاه‌های تبدیل در حوزه مواد غذایی در منطقه می‌تواند نقش مهمی در شکوفایی این محصول ایفا کند.

روغن زیتون تولیدی در استان قزوین پس از ارزیابی در ۱۷۷ آزمایشگاه مرجع شورای بین‌المللی زیتون رتبه نخست جهان را به دست آورده است این کشاورز طارمی در حالی بر حمایت از باغدار و تولیدکنندگان محصولات فرآوری شده زیتون تاکید می‌کند که استاندار قزوین نیز در ماه گذشته اهتمام مسئولین در این حوزه را خواستار شده بود.

استاندار قزوین با بیان اینکه جایگاه قزوین در کشور در حوزه تولید روغن زیتون بی‌بدیل است اظهار کرد: تأمین امنیت غذایی و غذای سالم برای مردم یک رسالت مهم و واجبه برای همه مسئولین است.

وجود ۲۰ واحد فرآوری زیتون در استان قزوین

وی با بیان اینکه یکی از راهبردهای مهم دولت تأمین امنیت غذایی است افزود: حمایت از واحدهای تأمین کننده غذای سالم مخصوصاً در حوزه زیتون و محصولات فرآوری شده آن برای مردم باید در دستور کار مسئولین قرار بگیرد.

رضا افلاطونی مدیرکل جهاد کشاورزی استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه حمایت از واحدهای فرآوری زیتون در دستور کار قرار دارد بیان کرد: هم اکنون ۲۰ واحد فرآوری زیتون و ۱۱ واحد روغن کشی این محصول در بخش طارم سفلی مستقر بوده و فعالیت دارند که می‌تواند نقش مهمی در فرآوری و در نهایت رونق اقتصادی استان مؤثر باشد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین تصریح کرد: سالانه حدود ۶۰ هزار تن محصول خام زیتون در واحدهای فرآوری و روغن کشی استان قزوین جذب شده و ۱۲ هزار و ۳۱۹ تن محصول فرآوری شده را به بازار عرضه می‌کند.

صنایع تبدیلی را جدی بگیریم

مهدی بخشنده رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی قزوین نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه باید فرآوری و صنایع تبدیلی در حوزه زیتون را جدی بگیریم، اظهار کرد: اصولاً محصولات کشاورزی نیاز به سرمایه گذاری برای صنایع تبدیلی با ماشین آلات به روز دارند.

وی با بیان اینکه در قزوین بر روی زیتون سرمایه گذاری نکرده‌ایم، تاکید کرد: اندک واحدهای فرآوری و صنایع تبدیلی در این بخش ماشین آلات قدیمی دارند و نیاز است به روز شوند.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی قزوین عنوان کرد: امسال لطف خداوند شامل حال ما شده و حجم بالایی زیتون را داریم اما ظرفیت صنایع تبدیلی ما بالا نیست.

ضرورت توجه به صنایع تبدیلی برای حضور در بازارهای بین المللی

وی خرید تضمینی زیتون را گامی مثبت دانست و بیان کرد: برای حضور در بازار بین‌المللی باید بر روی صنایع تبدیلی سرمایه گذاری کنیم.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: ارزهای حاصله از نفت را باید به جای اینکه صرف خرج روزمره کشور کنیم باید صرف صنایع زیرساختی کنیم تا بتوانیم درآمدزایی و خلق ثروت داشته باشیم.

هیچ اقدام مناسبی برای فرآوری زیتون صورت نگرفته است وی با بیان اینکه ظرفیت خوبی برای فرآوری و در نهایت صادرات داریم، عنوان کرد: در شرایط فعلی به روز کردن سیستم صنایع برای فرآوری از عهده هیچ سرمایه گذار داخلی بر نمی‌آید و دولت باید نگاه متفاوتی به این حوزه داشته باشد.

بخشنده تاکید کرد: برخلاف زیتون‌های مدیترانه ای زیتون قزوین در رتبه برتر جهان قرار دارد و باید از این فرصت به بهترین شکل ممکن استفاده کرد.

دلالان بازار را خراب می‌کنند

وی با تاکید بر اینکه فرآوری و یا تولید روغن زیتون امری تخصصی است، خاطرنشان کرد: عدم توانایی کشاورزان و تولید کنندگان به دسترسی به بازارهای هدف باعث شده تا محصول دست دلال افتاده و در آن ناخالصی ایجاد شود.

به نظر می‌رسد عبور از خام فروشی نیازمند تغییر رویکرد در همه ارکان یعنی مدیران و همچنین کشاورزان است. این تغییر رویکرد را باید در حمایت از صنایع تبدیلی از سوی مدیران و باور به ایجاد ارزش افزوده در محصول در نگاه کشاورز جست جو کرد.

از سوی دیگر مردم با درک این مهم و اهمیت استفاده از فرآوری‌ها و مشتقات محصولات از جمله زیتون می‌توانند نقش مهمی در دور شدن کشور از وابستگی به محصولات استراتژیک ایفا کنند.