مدیریت فرهنگی در کلانشهرها

شناسایی روند تحولات در کمیت و کیفیت فعالیت‌های فرهنگی با روشن کردن زمینه‌های رشد و بهبود فعالیت‌های فرهنگی و موانع موجود می‌تواند به برنامه‌ریزی آگاهانه و از پیش اندیشیده‌ای برای جهت‌گیری حرکت آینده کلانشهر‌ها با هدف تحقق حیات مدنی در آن منجر شود. مدیریت فرهنگی در کلانشهرها چه جایگاهی دارند و در توسعه فرهنگی‌، اجتماعی و اقتصادی در فضای پیشرفته فنون و تکنولوژی چه تاثیری خواهند داشت؟ در پاسخ به این سوال باید به این اصل مهم اعتقاد داشت که دنیای مدرن متنی فرهنگی دارد که در آن عناصر فرهنگی به بروز و ظهور می‌رسند و تعاملات اجتماعی و کنش‌های افراد در این بستر فرهنگی شکل گرفته و معنا می‌شوند.

سبک زندگی دینی؛ گره‌گشا و درمان چالش‌ها

ایران اسلامی با وجود تنوع فرهنگی و وجود خرده فرهنگ‌های بسیار در این موضوع متفاوت است. در جامعه ایران که فرهنگ غالب مذهبی است، در اکثر موارد سبک زندگی مدرن مصرفی مورد استقبال بیشتری قرار دارد و به تبع آن چالش‌هایی را به‌وجود آورده است، به تدریج که محیط و تعاملات اجتماعی انسان از جامعه سنتی فاصله می‌گیرد، سبک زندگی مدرن بیشتر متجلی می‌شود و در جامعه ایران الگوی سبک زندگی مدرن و مصرفی موجب تقابل شده و پیامدهایی به همراه داشته است. در صورتی که با ایجاد تلاش در جهت سبک زندگی دینی و تقویت ایمان مذهبی می‌توان چالش‌ها را تقلیل داد و با رهایی افراد از خودبیگانگی آنها را به هویت ایرانی اسلامی رهنمون کرد که سبک زندگی دینی خود یکی از راهکارهای اقتصاد مقاومتی است.

"سبک زندگی دینی؛ گره‌گشا و درمان چالش‌هاایران اسلامی با وجود تنوع فرهنگی و وجود خرده فرهنگ‌های بسیار در این موضوع متفاوت است"از سوی دیگر افزایش استفاده مؤثر شهروندان از اوقات فراغت، جذب، ماندگاری و رضایتمندی گردشگران داخلی و خارجی در حوزه‌های مختلف گردشگری دستاورد توسعه صنعت گردشگری‌، افزایش و بهبود نحوه گذراندن اوقات فراغت شهروندان از جمله دلایل ایجاد اماکن فرهنگی، ورزشی و گردشگری به حساب می‌آید. باید توجه داشت که ورود فناوری‌های نوین در سطح جهان، چون ماهواره و نیز ارتباطاتی که در اثر رفت و آمد و تماس با مردم دیگر کشورها در فرهنگ عمومی جامعه مؤثر می‌افتد و نگرش آنان را نسبت به زندگی، جامعه و فعالیت‌های فرهنگی تغییر می‌دهد، سبب شده است تا هم از جانب مسئولان سیاسی و فرهنگی و هم از دیدگاه بسیاری از فرهنگوران و روشنفکران مبحث جهانی شدن نیز در چشم اندازهای فرهنگی مورد توجه قرار گیرد.

نقش مراکز فرهنگی در توسعه اجتماعی

سالانه و به صورت منظم و منسجم در بحث اعتبارات و بودجه مراکز فرهنگی بخش عمده‌ای از هزینه‌ها در حوزه منابع انسانی و سرمایه زمان و حتی ساختاری به این بخش معطوف می‌شود. تعدد و تکثر مراکز فرهنگی‌، هنری و تفریحی در کلانشهری چون تهران در برابر مناطق کم‌برخوردار و حتی نقاط آسیب‌پذیر نزدیک پایتخت ایران اسلامی پتانسیل ارزشمندی در ترویج و گسترش سطح فرهنگی و هنری پایتخت‌نشینان دارد. اعتماد سازی اجتماعی امنیت و انسجام بخشی اجتماعی‌، تقویت اقتصاد فرهنگی‌، بازشناسی و تقویت هویت فرهنگی مذهبی، تقویت مشارکت‌های اجتماعی، افزایش عدالت اجتماعی و ترویج فرهنگ نظم را می‌توان مهم‌ترین اهداف توسعه فرهنگی اجتماعی بر شمرد و این موارد با مشارکت مردم و شهروندان در مراکز فرهنگی و هنری شهروندی قابل دسترسی و تحقق است‌. بدیهی است بخش خصوصی با اولویت کسب درآمد اقتصادی و نگاه مصلحت‌اندیشی به منافع خود قدم بردارد و در تعالی و رشد فردی افراد به عنوان شهروندان احساس خاصی نداشته باشد‌.

هرچند ظهور فضای مجازی و گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین جوانان و دانشجویان، بر سبک زندگی و گذران وقت آنان تأثیر گذاشته است اما بی‌توجهی به این گروه از مخاطبان از سوی مدیران فرهنگی قابل توجیه نیست چرا که در جریان اوضاع و احوال جامعه قرار گرفتن و دانلود مقاله و کتاب، شاید از مهم‌ترین انگیزه‌های جوانان و دانشجویان برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی باشد. بررسی دقیق الگوی مصرف شبکه‌های اجتماعی در بین اکثریت جوانان و دانشجویان، تلگرام و اینستاگرام است و به نظر مدیریت شهری می‌تواند با تحقیقی جامع و علمی به میزان گرایش مخاطبان این شبکه‌ها برنامه‌ریزی کند. غنای رسانه‌‌ای و معاشرت‌پذیری بالا و ایجاد احساس امنیت بالای این شبکه‌ها برای حفظ اطلاعات کاربران دلایل مهمی است که جوانان را به سوی خود جلب کرده است. مراکز مهم فرهنگی و شهری می‌توانند با در نظر گرفتن سن، درآمد، سرمایه فرهنگی، وضعیت اشتغال و خودافشایی مقطع تحصیلی و سرمایه اجتماعی با برگزاری دوره‌های مورد علاقه و برپایی برنامه‌های مهم و تاثیر‌گذار در حوزه منطقه‌ای و محلی خود به صورت غیرمستقیم بر میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی اثرگذار باشند‌. اهمیت دادن به شهروندان می‌تواند برکات کثیری برای فرد و جامعه داشته باشد؛ به طور مثال زنان، به عنوان نیمی از جمعیت، تاثیر مستقیمی در توسعه جامعه دارند.

"بدیهی است بخش خصوصی با اولویت کسب درآمد اقتصادی و نگاه مصلحت‌اندیشی به منافع خود قدم بردارد و در تعالی و رشد فردی افراد به عنوان شهروندان احساس خاصی نداشته باشد‌"زیرا هدف هر جامعه‌ای، به حداکثر رساندن رفاه اجتماعی است و رفاه اجتماعی تابعی از درآمد سرانه، توزیع عادلانه درآمد، بهبود سطح امکانات آموزشی، بهداشتی، رفاهی و میزان مشارکت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی مردان و زنان و... است. پس توجه به اهمیت نقش اجتماعی زنان از ضرورت‌های برنامه‌ریزی فرهنگی است همچنان که سایر گروه‌های سنی و جنسیتی نیز باید مورد توجه و تاکید برنامه‌ریزان قرار داشته باشد تا در گرو تکریم تمام شهروندان و تلاش در پاسخگویی به نیاز‌های فرهنگی هنری و آموزشی شهروندان شهری متحد و منسجم در تراز تمدن نوین به جهانیان معرفی کرد.

روزنامه جام جم