تحقیقات مستقل دو گروه مدنی: سومین اپراتور موبایل سوریه به سپاه پاسداران مرتبط است
بی بی سی فارسی
تحقیقات مستقل دو گروه مدنی: سومین اپراتور موبایل سوریه به سپاه پاسداران مرتبط است۷ ساعت پیش
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
پیش از وفا تلکام، شرکت‌های سیریتل و ام‌تی‌ان سوریه انحصار خدمات موبایل سوریه را در دست داشتند
دو نهاد مدنی که یکی از آنها از مخالفان بشار اسد تشکیل شده می‌گویند بر اساس تحقیقات آنها، شرکت مخابراتی «وفا تلکام» که در سال جاری میلادی به عنوان سومین اپراتور موبایل در سوریه مجوز فعالیت گرفت، به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرتبط است.
گروهی به نام «پروژه گزارشگری درباره جرایم سازمان‌یافته و فساد مالی» یا «اوسی‌سی‌آرپی» که یکی از این دو نهاد است، این گزارش را منتشر کرده است. این گروه، مجموعه‌ای از روزنامه‌نگاران تحقیقی است که در آمریکا فعال هستند و با حمایت مالی کنگره آمریکا، وزارت خارجه این کشور و سازمان‌های غیردولتی مانند بنیاد جامعه آزاد (متعلق به جرج سوروس) فعالیت می‌کند.
این گروه می‌گوید به همراه یک سازمان غیردولتی از مخالفان سوری به نام «ناظران شبکه‌های سیاسی و اقتصادی» موفق شده به اسناد لازم برای اثبات ارتباط شرکت وفا تلکام و سپاه پاسداران دست پیدا کند.
وفا تلکام شرکتی است که در ابتدای سال جاری میلادی - حدود ۱۱ ماه پیش - از دولت سوریه مجوز گرفت که به عنوان اپراتور موبایل در این کشور فعالیت کند و به مدت سه سال انحصار ارائه خدمات اینترنت موبایل 5G را نیز در دست داشته باشد. با توجه به درآمد بالای شرکت‌های مخابراتی که چنین مجوزهایی دریافت می‌کنند، دولت سوریه تحت فشار بود که درباره مالکیت این شرکت اطلاع‌رسانی کند و در نهایت آنها مدعی شدند که وفا تلکام یک شرکت «محلی» است.
اما این گزارش تازه می‌گوید که یکی از مالکین وفا تلکام، یک شرکت مالزیایی است که تا سال ۲۰۱۹ میلادی به شکل مستقیم تحت مالکیت سپاه پاسداران بوده است. این گزارش می‌افزاید که دو تن از مقامهای کنونی این شرکت نیز همین حالا به دلیل ارتباط با سپاه در فهرست‌های تحریم قرار گرفته‌اند.
گروه «اوسی‌سی‌آرپی» از یکی از بازرگانان سوری که زمانی از مقامهای حکومت اسد بوده نقل کرده که جمهوری اسلامی ایران به شکل جدی در پروژه آغاز به کار یک اپراتور جدید موبایل نقش داشته و این پروژه «مشارکت سوریه و سپاه پاسداران» توصیف شده است.
در این گزارش آمده که تصمیم برای ورود سومین اپراتور موبایل در سال ۲۰۱۰ میلادی اعلام شد؛ نشانه‌ای از اینکه حکومت سوریه تصمیم گرفته به سوی باز کردن درهای اقتصاد به روی بخش خصوصی گام بردارد.
"هر دوی این شرکت‌ها به اتهام بدهی مالیاتی تحت کنترل دولت سوریه هستند.این گزارش می‌افزاید که ایران از چند سال پیش علاقه‌اش را به ورود به این حوزه پولساز در سوریه نشان داد"در آن زمان که هنوز بشار اسد با اعتراض‌های گسترده روبه‌رو نشده بود، چندین شرکت بزرگ بین‌المللی از جمله فرانس تلکام و اتصالات (امارات متحده عربی) برای این قرارداد پرسود اعلام آمادگی کردند.
منبع تصویر،
STR
توضیح تصویر،
ایده ورود اپراتور سوم به سوریه به دلیل جنگ داخلی بیش از یک دهه به تاخیر افتاد
پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
پادکست
پایان پادکست
در همان زمان یک شرکت ایرانی به نام «کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین» نیز در مناقصه برای گرفتن مجوز از دولت سوریه شرکت کرد؛ ائتلافی از چند شرکت که به سپاه پاسداران و ستاد اجرایی فرمام امام مرتبط هستند و از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا نیز تحریم شده است.
اما پیش از اینکه مذاکرات برای ورود اپراتور سوم موبایل به سوریه به نتیجه برسد، در ماه مارس سال ۲۰۱۱ اعتراض‌های سوریه آغاز شد و مساله این قرارداد مسکوت ماند. تبدیل شدن این اعتراض‌ها به یک جنگ داخلی تمام عیار نیز موجب شد تا اصولا دولت سوریه قید صدور چنین مجوزی را بزند، چرا که صنعت مخابرات که کاملا دولتی بود، درآمد قابل ملاحظه‌ای در اختیار حکومت اسد که درگیر جنگ بود قرار می‌داد.
به نوشته «اوسی‌سی‌آرپی»، در سال ۲۰۲۱، دو شرکت سیریتل و ام‌تی‌ان سوریه، در مجموع ۱۳۰ میلیارد لیره سوریه - معادل حدود ۳۸ میلیون دلار - درآمد نصیب دولت سوریه کردند. هر دوی این شرکت‌ها به اتهام بدهی مالیاتی تحت کنترل دولت سوریه هستند.
این گزارش می‌افزاید که ایران از چند سال پیش علاقه‌اش را به ورود به این حوزه پولساز در سوریه نشان داد. در ژانویه سال ۲۰۱۷ (حدود شش سال پیش) در جریان سفر عماد خمیس، نخست‌وزیر وقت سوریه به ایران، یادداشت تفاهمی بین دو کشور امضا شد که بر اساس آن قرار شد دمشق به شرکت دولتی همراه اول مجوز بدهد تا در سوریه فعالیت کند.
«اوسی‌سی‌آرپی» می‌نویسد که این یادداشت تفاهم هرگز به نتیجه نرسید. در این گزارش به نقل از جوزف داهر که از اساتید موسسه دانشگاه اروپا معرفی شده، آمده است که در گذشته همواره این شایعه وجود داشته که تشکیلات امنیتی سوریه با این مساله که سپاه پاسداران به شبکه مخابرات این کشور دسترسی داشته باشد، مشکل داشتند.
علت نارضایتی آنها نیز امکان نظارت و شنودی است که این دسترسی به سپاه پاسداران می‌دهد.
جهاد یازجی، اقتصاددان و سردبیر نشریه «گزارش سوریه» نیز به «اوسی‌سی‌آرپی» گفته است که رامی مخلوف، پسرخاله بشار اسد که مالکیت بخشی از شرکت سیریتل را برعهده دارد از مخالفان ورود شرکت همراه‌اول به بازار سوریه بوده است.
شرکت وفا تلکام
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
به رغم جنگ و ویرانی، همچنان بسیاری از شهروندان سوریه به موبایل دسترسی دارند
به نوشته «اوسی‌سی‌آرپی» شرکت وفا تلکام در سال ۲۰۱۷ تاسیس شده است و ۴۸ درصد سهام آن متعلق به یک شرکت سوری به نام «وفا اینوست» است. یاسر ابراهیم، از مشاوران بشار اسد یکی از بنیانگذاران «وفا اینوست» است که به نوشته روزنامه واشنگتن پست، نقشی کلیدی در به زیر سلطه درآورد «مافیایی» اپراتورهای سوریه دارد.
این گزارش می‌افزاید که در سال ۲۰۲۱، سهام «وفا اینوست» به ۲۸ درصد کاهش یافت و ۲۰ درصد از سهمش را به شرکت دولتی «اتصالات سوریه» منتقل کرد. باقی ۵۲ درصد سهام وفا تلکام متعلق به شرکتی است به نام «اریبین بیزنس کمپانی» یا «ای‌بی‌سی» که در اکتبر ۲۰۱۹ در منطقه آزاد دمشق ثبت شده است.
دسترسی به اطلاعات درباره مالکیت شرکت‌هایی که در منطقه آزاد دمشق ثبت شده‌اند محدود است و دولت سوریه به درخواست‌ها درباره مالکیت این شرکت پاسخ نمی‌دهد. در اظهارنظرهای عمومی، دولت این نهاد را یک «شرکت ملی» توصیف کرده است. اما «اوسی‌سی‌آرپی» می‌گوید به اسنادی دست یافته که نشان می‌دهد این ادعا صحت ندارد.
در این گزارش آمده بر اساس اسناد ثبتی که در وزارت اقتصاد و تجارت خارجی سوریه در دسترس است، سهامداران شرکت «ای‌بی‌سی» یک سرمایه‌گذار سوری و شرکتی به نام «تیومن گولدن ترژر» هستند.
"اقتصاد سوریه در جریان بیش از یک دهه جنگ داخلی به شکل قابل ملاحظه‌ای صدمه دیده و وضعیت درآمد و رفاه شهروندان بسیار پایین است"این شرکت فوریه ۲۰۱۳ در مالزی ثبت شده و بر اساس اسناد مالزی، تا اوت سال ۲۰۱۹، ۹۹ درصد از سهام آن متعلق به فردی به نام عظیم منزوی بوده است.
عظیم منزوی خرداد ماه امسال به عنوان یک مقام سپاه و بخشی از شبکه پولشویی و قاچاق نفت سپاه قدس، از سوی آمریکا تحریم شد.
- آمریکا شبکه 'صدها میلیون دلاری قاچاق نفت نیروی قدس سپاه' را تحریم کرد
یک درصد سهم باقی‌مانده این شرکت، به یک شهروند مالزیایی به نام جوزفین بنت انتهامین تعلق دارد که نامش به عنوان سهامدار شرکت نفتی پتروگرین نیز ثبت شده است. پتروگرین در سال ۲۰۱۳ از سوی آمریکا متهم شد که به عنوان عامل مستقیم قرارگاه خاتم‌الانبیا متعلق به سپاه پاسداران فعالیت می‌کند و به همین دلیل تحریم شد.
منبع تصویر،
Getty Images
در یکی دیگر از اسناد ثبت شده در مالزی، چان چه سان، یکی دیگر از شهروندان مالزیایی به عنوان یکی از مقامهای «تیومن گولدن ترژر» معرفی شده که همزمان نامش به عنوان یکی از مقامهای شرکت پتروگرین و همچنین یک شرکت مخابراتی به نام شرکت «گرین ویو» ثبت شده است.
گرین ویو نیز یکی دیگر از شرکت‌هایی است که در سال ۲۰۱۵ در آمریکا به خرید تجهیزات حساس و ارسال آنها به ایران متهم شد. در دادگاه، یکی از متهمان پذیرفت که در اتهام ارسال تجهیزات به شرکت فنا موج، مجرم است؛ یکی دیگر از شرکت‌هایی که به دلیل ارتباط با سپاه پاسداران در فهرست تحریم‌ها قرار گرفته است.
در آستانه ثبت شرکت «ای‌بی‌سی» در منطقه آزاد دمشق، ۹۹ درصد سهام عظیم منزوی در «تیومن گولدن ترژر» به شخصی به نام امیر محمدی منتقل شده است که آدرسش در کوالالامپور با آدرس عظیم منزوی یکی است. هر دوی این افراد از سهامداران شرکتی هستند به نام توسعه انرژی که در استانبول توسط حسین وزیری از مدیران پتروگرین در سال ۲۰۱۰ در استانبول ثبت شده است؛ یکی دیگر از نام‌هایی که به اتهام معامله به نمایندگی از سپاه پاسداران از سوی آمریکا تحریم شده است.
اسناد ثبت شرکت‌ها در ترکیه نشان می‌دهد که حسین وزیری در سال ۲۰۱۹ سهام خود را در شرکت توسعه انرژی به امیر محمدی منتقل کرده است.
علاوه بر این، شرکت‌های پتروگرین، گرین‌ویو، تیومن گولدن ترژر و شرکتی دیگر به نام ای‌ژیا لینک که در آن هم منزوی به عنوان یکی از مقام‌ها نامش ثبت شده، در کوالالامپور آدرس مشترک دارند.
در حال حاضر هنوز روشن نیست که فعالیت اقتصادی یک شرکت مخابراتی سوم در سوریه تا چه اندازه می‌تواند سودآور باشد. اقتصاد سوریه در جریان بیش از یک دهه جنگ داخلی به شکل قابل ملاحظه‌ای صدمه دیده و وضعیت درآمد و رفاه شهروندان بسیار پایین است.
با این حال دولت سوریه پیش از این نیز به شکل علنی بارها اعلام کرده بود که در جریان بازسازی این کشور، ایران نقش خواهد داشت.
منبع تصویر، Getty Images
پیش از وفا تلکام، شرکت‌های سیریتل و ام‌تی‌ان سوریه انحصار خدمات موبایل سوریه را در دست داشتند
دو نهاد مدنی که یکی از آنها از مخالفان بشار اسد تشکیل شده می‌گویند بر اساس تحقیقات آنها، شرکت مخابراتی «وفا تلکام» که در سال جاری میلادی به عنوان سومین اپراتور موبایل در سوریه مجوز فعالیت گرفت، به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرتبط است.
گروهی به نام «پروژه گزارشگری درباره جرایم سازمان‌یافته و فساد مالی» یا «اوسی‌سی‌آرپی» که یکی از این دو نهاد است، این گزارش را منتشر کرده است. این گروه، مجموعه‌ای از روزنامه‌نگاران تحقیقی است که در آمریکا فعال هستند و با حمایت مالی کنگره آمریکا، وزارت خارجه این کشور و سازمان‌های غیردولتی مانند بنیاد جامعه آزاد (متعلق به جرج سوروس) فعالیت می‌کند.
این گروه می‌گوید به همراه یک سازمان غیردولتی از مخالفان سوری به نام «ناظران شبکه‌های سیاسی و اقتصادی» موفق شده به اسناد لازم برای اثبات ارتباط شرکت وفا تلکام و سپاه پاسداران دست پیدا کند.
وفا تلکام شرکتی است که در ابتدای سال جاری میلادی - حدود ۱۱ ماه پیش - از دولت سوریه مجوز گرفت که به عنوان اپراتور موبایل در این کشور فعالیت کند و به مدت سه سال انحصار ارائه خدمات اینترنت موبایل 5G را نیز در دست داشته باشد. با توجه به درآمد بالای شرکت‌های مخابراتی که چنین مجوزهایی دریافت می‌کنند، دولت سوریه تحت فشار بود که درباره مالکیت این شرکت اطلاع‌رسانی کند و در نهایت آنها مدعی شدند که وفا تلکام یک شرکت «محلی» است.
اما این گزارش تازه می‌گوید که یکی از مالکین وفا تلکام، یک شرکت مالزیایی است که تا سال ۲۰۱۹ میلادی به شکل مستقیم تحت مالکیت سپاه پاسداران بوده است. این گزارش می‌افزاید که دو تن از مقامهای کنونی این شرکت نیز همین حالا به دلیل ارتباط با سپاه در فهرست‌های تحریم قرار گرفته‌اند.
گروه «اوسی‌سی‌آرپی» از یکی از بازرگانان سوری که زمانی از مقامهای حکومت اسد بوده نقل کرده که جمهوری اسلامی ایران به شکل جدی در پروژه آغاز به کار یک اپراتور جدید موبایل نقش داشته و این پروژه «مشارکت سوریه و سپاه پاسداران» توصیف شده است.
در این گزارش آمده که تصمیم برای ورود سومین اپراتور موبایل در سال ۲۰۱۰ میلادی اعلام شد؛ نشانه‌ای از اینکه حکومت سوریه تصمیم گرفته به سوی باز کردن درهای اقتصاد به روی بخش خصوصی گام بردارد. در آن زمان که هنوز بشار اسد با اعتراض‌های گسترده روبه‌رو نشده بود، چندین شرکت بزرگ بین‌المللی از جمله فرانس تلکام و اتصالات (امارات متحده عربی) برای این قرارداد پرسود اعلام آمادگی کردند.
منبع تصویر، STR
ایده ورود اپراتور سوم به سوریه به دلیل جنگ داخلی بیش از یک دهه به تاخیر افتاد
در همان زمان یک شرکت ایرانی به نام «کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین» نیز در مناقصه برای گرفتن مجوز از دولت سوریه شرکت کرد؛ ائتلافی از چند شرکت که به سپاه پاسداران و ستاد اجرایی فرمام امام مرتبط هستند و از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا نیز تحریم شده است.
اما پیش از اینکه مذاکرات برای ورود اپراتور سوم موبایل به سوریه به نتیجه برسد، در ماه مارس سال ۲۰۱۱ اعتراض‌های سوریه آغاز شد و مساله این قرارداد مسکوت ماند. تبدیل شدن این اعتراض‌ها به یک جنگ داخلی تمام عیار نیز موجب شد تا اصولا دولت سوریه قید صدور چنین مجوزی را بزند، چرا که صنعت مخابرات که کاملا دولتی بود، درآمد قابل ملاحظه‌ای در اختیار حکومت اسد که درگیر جنگ بود قرار می‌داد.
به نوشته «اوسی‌سی‌آرپی»، در سال ۲۰۲۱، دو شرکت سیریتل و ام‌تی‌ان سوریه، در مجموع ۱۳۰ میلیارد لیره سوریه - معادل حدود ۳۸ میلیون دلار - درآمد نصیب دولت سوریه کردند. هر دوی این شرکت‌ها به اتهام بدهی مالیاتی تحت کنترل دولت سوریه هستند.
این گزارش می‌افزاید که ایران از چند سال پیش علاقه‌اش را به ورود به این حوزه پولساز در سوریه نشان داد. در ژانویه سال ۲۰۱۷ (حدود شش سال پیش) در جریان سفر عماد خمیس، نخست‌وزیر وقت سوریه به ایران، یادداشت تفاهمی بین دو کشور امضا شد که بر اساس آن قرار شد دمشق به شرکت دولتی همراه اول مجوز بدهد تا در سوریه فعالیت کند.
«اوسی‌سی‌آرپی» می‌نویسد که این یادداشت تفاهم هرگز به نتیجه نرسید. در این گزارش به نقل از جوزف داهر که از اساتید موسسه دانشگاه اروپا معرفی شده، آمده است که در گذشته همواره این شایعه وجود داشته که تشکیلات امنیتی سوریه با این مساله که سپاه پاسداران به شبکه مخابرات این کشور دسترسی داشته باشد، مشکل داشتند. علت نارضایتی آنها نیز امکان نظارت و شنودی است که این دسترسی به سپاه پاسداران می‌دهد.
جهاد یازجی، اقتصاددان و سردبیر نشریه «گزارش سوریه» نیز به «اوسی‌سی‌آرپی» گفته است که رامی مخلوف، پسرخاله بشار اسد که مالکیت بخشی از شرکت سیریتل را برعهده دارد از مخالفان ورود شرکت همراه‌اول به بازار سوریه بوده است.
شرکت وفا تلکام
منبع تصویر، Getty Images
به رغم جنگ و ویرانی، همچنان بسیاری از شهروندان سوریه به موبایل دسترسی دارند
به نوشته «اوسی‌سی‌آرپی» شرکت وفا تلکام در سال ۲۰۱۷ تاسیس شده است و ۴۸ درصد سهام آن متعلق به یک شرکت سوری به نام «وفا اینوست» است. یاسر ابراهیم، از مشاوران بشار اسد یکی از بنیانگذاران «وفا اینوست» است که به نوشته روزنامه واشنگتن پست، نقشی کلیدی در به زیر سلطه درآورد «مافیایی» اپراتورهای سوریه دارد.
این گزارش می‌افزاید که در سال ۲۰۲۱، سهام «وفا اینوست» به ۲۸ درصد کاهش یافت و ۲۰ درصد از سهمش را به شرکت دولتی «اتصالات سوریه» منتقل کرد. باقی ۵۲ درصد سهام وفا تلکام متعلق به شرکتی است به نام «اریبین بیزنس کمپانی» یا «ای‌بی‌سی» که در اکتبر ۲۰۱۹ در منطقه آزاد دمشق ثبت شده است.
دسترسی به اطلاعات درباره مالکیت شرکت‌هایی که در منطقه آزاد دمشق ثبت شده‌اند محدود است و دولت سوریه به درخواست‌ها درباره مالکیت این شرکت پاسخ نمی‌دهد. در اظهارنظرهای عمومی، دولت این نهاد را یک «شرکت ملی» توصیف کرده است. اما «اوسی‌سی‌آرپی» می‌گوید به اسنادی دست یافته که نشان می‌دهد این ادعا صحت ندارد.
در این گزارش آمده بر اساس اسناد ثبتی که در وزارت اقتصاد و تجارت خارجی سوریه در دسترس است، سهامداران شرکت «ای‌بی‌سی» یک سرمایه‌گذار سوری و شرکتی به نام «تیومن گولدن ترژر» هستند. این شرکت فوریه ۲۰۱۳ در مالزی ثبت شده و بر اساس اسناد مالزی، تا اوت سال ۲۰۱۹، ۹۹ درصد از سهام آن متعلق به فردی به نام عظیم منزوی بوده است.
عظیم منزوی خرداد ماه امسال به عنوان یک مقام سپاه و بخشی از شبکه پولشویی و قاچاق نفت سپاه قدس، از سوی آمریکا تحریم شد.
یک درصد سهم باقی‌مانده این شرکت، به یک شهروند مالزیایی به نام جوزفین بنت انتهامین تعلق دارد که نامش به عنوان سهامدار شرکت نفتی پتروگرین نیز ثبت شده است. پتروگرین در سال ۲۰۱۳ از سوی آمریکا متهم شد که به عنوان عامل مستقیم قرارگاه خاتم‌الانبیا متعلق به سپاه پاسداران فعالیت می‌کند و به همین دلیل تحریم شد.
منبع تصویر، Getty Images
در یکی دیگر از اسناد ثبت شده در مالزی، چان چه سان، یکی دیگر از شهروندان مالزیایی به عنوان یکی از مقامهای «تیومن گولدن ترژر» معرفی شده که همزمان نامش به عنوان یکی از مقامهای شرکت پتروگرین و همچنین یک شرکت مخابراتی به نام شرکت «گرین ویو» ثبت شده است.
گرین ویو نیز یکی دیگر از شرکت‌هایی است که در سال ۲۰۱۵ در آمریکا به خرید تجهیزات حساس و ارسال آنها به ایران متهم شد. در دادگاه، یکی از متهمان پذیرفت که در اتهام ارسال تجهیزات به شرکت فنا موج، مجرم است؛ یکی دیگر از شرکت‌هایی که به دلیل ارتباط با سپاه پاسداران در فهرست تحریم‌ها قرار گرفته است.
در آستانه ثبت شرکت «ای‌بی‌سی» در منطقه آزاد دمشق، ۹۹ درصد سهام عظیم منزوی در «تیومن گولدن ترژر» به شخصی به نام امیر محمدی منتقل شده است که آدرسش در کوالالامپور با آدرس عظیم منزوی یکی است. هر دوی این افراد از سهامداران شرکتی هستند به نام توسعه انرژی که در استانبول توسط حسین وزیری از مدیران پتروگرین در سال ۲۰۱۰ در استانبول ثبت شده است؛ یکی دیگر از نام‌هایی که به اتهام معامله به نمایندگی از سپاه پاسداران از سوی آمریکا تحریم شده است.
اسناد ثبت شرکت‌ها در ترکیه نشان می‌دهد که حسین وزیری در سال ۲۰۱۹ سهام خود را در شرکت توسعه انرژی به امیر محمدی منتقل کرده است.
علاوه بر این، شرکت‌های پتروگرین، گرین‌ویو، تیومن گولدن ترژر و شرکتی دیگر به نام ای‌ژیا لینک که در آن هم منزوی به عنوان یکی از مقام‌ها نامش ثبت شده، در کوالالامپور آدرس مشترک دارند.
در حال حاضر هنوز روشن نیست که فعالیت اقتصادی یک شرکت مخابراتی سوم در سوریه تا چه اندازه می‌تواند سودآور باشد. اقتصاد سوریه در جریان بیش از یک دهه جنگ داخلی به شکل قابل ملاحظه‌ای صدمه دیده و وضعیت درآمد و رفاه شهروندان بسیار پایین است. با این حال دولت سوریه پیش از این نیز به شکل علنی بارها اعلام کرده بود که در جریان بازسازی این کشور، ایران نقش خواهد داشت.
منبع تصویر، Getty Images
پیش از وفا تلکام، شرکت‌های سیریتل و ام‌تی‌ان سوریه انحصار خدمات موبایل سوریه را در دست داشتند
دو نهاد مدنی که یکی از آنها از مخالفان بشار اسد تشکیل شده می‌گویند بر اساس تحقیقات آنها، شرکت مخابراتی «وفا تلکام» که در سال جاری میلادی به عنوان سومین اپراتور موبایل در سوریه مجوز فعالیت گرفت، به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرتبط است.
گروهی به نام «پروژه گزارشگری درباره جرایم سازمان‌یافته و فساد مالی» یا «اوسی‌سی‌آرپی» که یکی از این دو نهاد است، این گزارش را منتشر کرده است. این گروه، مجموعه‌ای از روزنامه‌نگاران تحقیقی است که در آمریکا فعال هستند و با حمایت مالی کنگره آمریکا، وزارت خارجه این کشور و سازمان‌های غیردولتی مانند بنیاد جامعه آزاد (متعلق به جرج سوروس) فعالیت می‌کند.
این گروه می‌گوید به همراه یک سازمان غیردولتی از مخالفان سوری به نام «ناظران شبکه‌های سیاسی و اقتصادی» موفق شده به اسناد لازم برای اثبات ارتباط شرکت وفا تلکام و سپاه پاسداران دست پیدا کند.
وفا تلکام شرکتی است که در ابتدای سال جاری میلادی - حدود ۱۱ ماه پیش - از دولت سوریه مجوز گرفت که به عنوان اپراتور موبایل در این کشور فعالیت کند و به مدت سه سال انحصار ارائه خدمات اینترنت موبایل 5G را نیز در دست داشته باشد. با توجه به درآمد بالای شرکت‌های مخابراتی که چنین مجوزهایی دریافت می‌کنند، دولت سوریه تحت فشار بود که درباره مالکیت این شرکت اطلاع‌رسانی کند و در نهایت آنها مدعی شدند که وفا تلکام یک شرکت «محلی» است.
اما این گزارش تازه می‌گوید که یکی از مالکین وفا تلکام، یک شرکت مالزیایی است که تا سال ۲۰۱۹ میلادی به شکل مستقیم تحت مالکیت سپاه پاسداران بوده است. این گزارش می‌افزاید که دو تن از مقامهای کنونی این شرکت نیز همین حالا به دلیل ارتباط با سپاه در فهرست‌های تحریم قرار گرفته‌اند.
گروه «اوسی‌سی‌آرپی» از یکی از بازرگانان سوری که زمانی از مقامهای حکومت اسد بوده نقل کرده که جمهوری اسلامی ایران به شکل جدی در پروژه آغاز به کار یک اپراتور جدید موبایل نقش داشته و این پروژه «مشارکت سوریه و سپاه پاسداران» توصیف شده است.
در این گزارش آمده که تصمیم برای ورود سومین اپراتور موبایل در سال ۲۰۱۰ میلادی اعلام شد؛ نشانه‌ای از اینکه حکومت سوریه تصمیم گرفته به سوی باز کردن درهای اقتصاد به روی بخش خصوصی گام بردارد. در آن زمان که هنوز بشار اسد با اعتراض‌های گسترده روبه‌رو نشده بود، چندین شرکت بزرگ بین‌المللی از جمله فرانس تلکام و اتصالات (امارات متحده عربی) برای این قرارداد پرسود اعلام آمادگی کردند.
منبع تصویر، STR
ایده ورود اپراتور سوم به سوریه به دلیل جنگ داخلی بیش از یک دهه به تاخیر افتاد
در همان زمان یک شرکت ایرانی به نام «کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین» نیز در مناقصه برای گرفتن مجوز از دولت سوریه شرکت کرد؛ ائتلافی از چند شرکت که به سپاه پاسداران و ستاد اجرایی فرمام امام مرتبط هستند و از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا نیز تحریم شده است.
اما پیش از اینکه مذاکرات برای ورود اپراتور سوم موبایل به سوریه به نتیجه برسد، در ماه مارس سال ۲۰۱۱ اعتراض‌های سوریه آغاز شد و مساله این قرارداد مسکوت ماند. تبدیل شدن این اعتراض‌ها به یک جنگ داخلی تمام عیار نیز موجب شد تا اصولا دولت سوریه قید صدور چنین مجوزی را بزند، چرا که صنعت مخابرات که کاملا دولتی بود، درآمد قابل ملاحظه‌ای در اختیار حکومت اسد که درگیر جنگ بود قرار می‌داد.
به نوشته «اوسی‌سی‌آرپی»، در سال ۲۰۲۱، دو شرکت سیریتل و ام‌تی‌ان سوریه، در مجموع ۱۳۰ میلیارد لیره سوریه - معادل حدود ۳۸ میلیون دلار - درآمد نصیب دولت سوریه کردند. هر دوی این شرکت‌ها به اتهام بدهی مالیاتی تحت کنترل دولت سوریه هستند.
این گزارش می‌افزاید که ایران از چند سال پیش علاقه‌اش را به ورود به این حوزه پولساز در سوریه نشان داد. در ژانویه سال ۲۰۱۷ (حدود شش سال پیش) در جریان سفر عماد خمیس، نخست‌وزیر وقت سوریه به ایران، یادداشت تفاهمی بین دو کشور امضا شد که بر اساس آن قرار شد دمشق به شرکت دولتی همراه اول مجوز بدهد تا در سوریه فعالیت کند.
«اوسی‌سی‌آرپی» می‌نویسد که این یادداشت تفاهم هرگز به نتیجه نرسید. در این گزارش به نقل از جوزف داهر که از اساتید موسسه دانشگاه اروپا معرفی شده، آمده است که در گذشته همواره این شایعه وجود داشته که تشکیلات امنیتی سوریه با این مساله که سپاه پاسداران به شبکه مخابرات این کشور دسترسی داشته باشد، مشکل داشتند. علت نارضایتی آنها نیز امکان نظارت و شنودی است که این دسترسی به سپاه پاسداران می‌دهد.
جهاد یازجی، اقتصاددان و سردبیر نشریه «گزارش سوریه» نیز به «اوسی‌سی‌آرپی» گفته است که رامی مخلوف، پسرخاله بشار اسد که مالکیت بخشی از شرکت سیریتل را برعهده دارد از مخالفان ورود شرکت همراه‌اول به بازار سوریه بوده است.
شرکت وفا تلکام
منبع تصویر، Getty Images
به رغم جنگ و ویرانی، همچنان بسیاری از شهروندان سوریه به موبایل دسترسی دارند
به نوشته «اوسی‌سی‌آرپی» شرکت وفا تلکام در سال ۲۰۱۷ تاسیس شده است و ۴۸ درصد سهام آن متعلق به یک شرکت سوری به نام «وفا اینوست» است. یاسر ابراهیم، از مشاوران بشار اسد یکی از بنیانگذاران «وفا اینوست» است که به نوشته روزنامه واشنگتن پست، نقشی کلیدی در به زیر سلطه درآورد «مافیایی» اپراتورهای سوریه دارد.
این گزارش می‌افزاید که در سال ۲۰۲۱، سهام «وفا اینوست» به ۲۸ درصد کاهش یافت و ۲۰ درصد از سهمش را به شرکت دولتی «اتصالات سوریه» منتقل کرد. باقی ۵۲ درصد سهام وفا تلکام متعلق به شرکتی است به نام «اریبین بیزنس کمپانی» یا «ای‌بی‌سی» که در اکتبر ۲۰۱۹ در منطقه آزاد دمشق ثبت شده است.
دسترسی به اطلاعات درباره مالکیت شرکت‌هایی که در منطقه آزاد دمشق ثبت شده‌اند محدود است و دولت سوریه به درخواست‌ها درباره مالکیت این شرکت پاسخ نمی‌دهد. در اظهارنظرهای عمومی، دولت این نهاد را یک «شرکت ملی» توصیف کرده است. اما «اوسی‌سی‌آرپی» می‌گوید به اسنادی دست یافته که نشان می‌دهد این ادعا صحت ندارد.
در این گزارش آمده بر اساس اسناد ثبتی که در وزارت اقتصاد و تجارت خارجی سوریه در دسترس است، سهامداران شرکت «ای‌بی‌سی» یک سرمایه‌گذار سوری و شرکتی به نام «تیومن گولدن ترژر» هستند. این شرکت فوریه ۲۰۱۳ در مالزی ثبت شده و بر اساس اسناد مالزی، تا اوت سال ۲۰۱۹، ۹۹ درصد از سهام آن متعلق به فردی به نام عظیم منزوی بوده است.
عظیم منزوی خرداد ماه امسال به عنوان یک مقام سپاه و بخشی از شبکه پولشویی و قاچاق نفت سپاه قدس، از سوی آمریکا تحریم شد.
یک درصد سهم باقی‌مانده این شرکت، به یک شهروند مالزیایی به نام جوزفین بنت انتهامین تعلق دارد که نامش به عنوان سهامدار شرکت نفتی پتروگرین نیز ثبت شده است. پتروگرین در سال ۲۰۱۳ از سوی آمریکا متهم شد که به عنوان عامل مستقیم قرارگاه خاتم‌الانبیا متعلق به سپاه پاسداران فعالیت می‌کند و به همین دلیل تحریم شد.
منبع تصویر، Getty Images
در یکی دیگر از اسناد ثبت شده در مالزی، چان چه سان، یکی دیگر از شهروندان مالزیایی به عنوان یکی از مقامهای «تیومن گولدن ترژر» معرفی شده که همزمان نامش به عنوان یکی از مقامهای شرکت پتروگرین و همچنین یک شرکت مخابراتی به نام شرکت «گرین ویو» ثبت شده است.
گرین ویو نیز یکی دیگر از شرکت‌هایی است که در سال ۲۰۱۵ در آمریکا به خرید تجهیزات حساس و ارسال آنها به ایران متهم شد. در دادگاه، یکی از متهمان پذیرفت که در اتهام ارسال تجهیزات به شرکت فنا موج، مجرم است؛ یکی دیگر از شرکت‌هایی که به دلیل ارتباط با سپاه پاسداران در فهرست تحریم‌ها قرار گرفته است.
در آستانه ثبت شرکت «ای‌بی‌سی» در منطقه آزاد دمشق، ۹۹ درصد سهام عظیم منزوی در «تیومن گولدن ترژر» به شخصی به نام امیر محمدی منتقل شده است که آدرسش در کوالالامپور با آدرس عظیم منزوی یکی است. هر دوی این افراد از سهامداران شرکتی هستند به نام توسعه انرژی که در استانبول توسط حسین وزیری از مدیران پتروگرین در سال ۲۰۱۰ در استانبول ثبت شده است؛ یکی دیگر از نام‌هایی که به اتهام معامله به نمایندگی از سپاه پاسداران از سوی آمریکا تحریم شده است.
اسناد ثبت شرکت‌ها در ترکیه نشان می‌دهد که حسین وزیری در سال ۲۰۱۹ سهام خود را در شرکت توسعه انرژی به امیر محمدی منتقل کرده است.
علاوه بر این، شرکت‌های پتروگرین، گرین‌ویو، تیومن گولدن ترژر و شرکتی دیگر به نام ای‌ژیا لینک که در آن هم منزوی به عنوان یکی از مقام‌ها نامش ثبت شده، در کوالالامپور آدرس مشترک دارند.
در حال حاضر هنوز روشن نیست که فعالیت اقتصادی یک شرکت مخابراتی سوم در سوریه تا چه اندازه می‌تواند سودآور باشد. اقتصاد سوریه در جریان بیش از یک دهه جنگ داخلی به شکل قابل ملاحظه‌ای صدمه دیده و وضعیت درآمد و رفاه شهروندان بسیار پایین است. با این حال دولت سوریه پیش از این نیز به شکل علنی بارها اعلام کرده بود که در جریان بازسازی این کشور، ایران نقش خواهد داشت.
