محمدعلی کشاورز؛ نقش‌هایی که خاطره شد

حق نشر عکس

TASNIM

محمدعلی کشاورز جزو شاخص‌ترین بازیگران نخستین نسل سینمای ایران بود که توانستند با دایره گسترده‌ای از مهمترین کارگردانان این سینما کار کنند.

او در سینمای قبل از انقلاب حضور پر رنگی داشت٬ اما شهرتش هیچگاه به پای ستاره‌های آن زمان نرسید؛ کسانی چون بهروز وثوقی، محمدعلی فردین و یا ناصر ملک مطیعی.

شاید همین موضوع عاملی شد که او و چند هم‌دوره دیگرش مانند جمشید مشایخی٬ علی نصیریان و عزت‌الله انتظامی که عمدتا در فیلم‌هایی بازی می‌کردند که عامه‌پسند نبود و تماشاگر خاص خود را داشت٬ بتوانند در سینمای بعد از انقلاب نیز به کار خود ادامه دهند.

• محمدعلی کشاورز، بازیگر سرشناس ایرانی، درگذشت
• گرامیداشت محمدعلی کشاورز برگزار شد
• کتاب‌های صد سال اخیر ایران؛ دایی جان ناپلئون زنده است

آقای کشاورز در بیش از نیم قرن فعالیت هنری‌اش در فیلم‌های کارگردانانی مانند فرخ غفاری٬ ابراهیم گلستان٬ داریوش مهرجویی٬ بهرام بیضایی٬ ناصر تقوایی٬ علی حاتمی٬عباس کیارستمی و محسن مخملباف بازی کرد.

آرایشگر در شب قوزی

کشاورز که کار حرفه‌ای خود را تئاتر آغاز کرده بود ٬در اوایل دهه ۱۳۴۰ با شب قوزی ساخته فرخ غفاری پا به دنیای سینما گذاشت.

شب قوزی جزو نخستین فیلم‌های سینما پیشرو ایران بود که بعدها پایه‌گذار سینمایی شد که راه خود را از سینمای گیشه‌ای جدا کرد.

داستان برگرفته از قصه هزار و یک شب است و کشاورز نقش آرایشگر را بازی کرده است.

دایی جان سرهنگ

حق نشر عکس

YOUTUBE

دایی جان سرهنگ سریال دایی ناپلئون برادر کوچک‌تر دایی جان ناپلئون و پدر پوری٬ افسر بازنشسته‌ای که یاور (سرگرد) بوده اما خود را سرهنگ می‌نامد و به قول برادرش همه عمرش را پشت میز بایگانی گذرانده و چیزی از جنگ نمی‌داند.

در این سریال احمد رسول‌زاده مانند بسیاری دیگر از نقش‌های کشاورز جای او صحبت کرده است.

شعبون استخونی

علی حاتمی که علاقه زیادی داشت در فیلم و سریال‌هایش با بازیگران شناخته شده کار کند٬ پس از انقلاب در بیشتر کارهایش با محمدعلی کشاورز همکاری کرد.

کشاورز در چهار فیلم و یک سریال علی حاتمی بازی کرد که شاخص‌ترین آنها در مجموعه تلویزیونی هزاردستان و فیلم سینمایی مادر بود.

شعبون استخونی بی‌خانمانی است که کارش جمع کردن استخوان حیوانات است. او کم‌کم به کمیته مجازات نزدیک می‌شود و بسیاری از قتل‌ها و راه‌انداختن دعوا با دستور کمیته توسط او و نوچه‌هایش اجرا می‌شود.

علاوه بر هزاردستان در فیلم کمیته مجازات که چکیده این سریال است٬ نقش شعبون استخونی پر رنگ است. بسیاری شخصیت شعبون هزار دستان را برگرفته از شعبان جعفری (معروف به شعبون بی‌مخ) و نقش او در جریان کودتای ۲۸ مرداد می‌دانند.

محمد ابراهیم در مادر

حق نشر عکس

MEHR

"آبلیموی حال‌بُرِت رفت پیشواز بهارنارنج کیچا، آبجی خانم مرباش، ترنجبین بانو. هل و گلابم می‌زاییدی حریف هفته بیجارت نمی‌شد، لولو خورخوره، لولو خورخوره، منو می‌خوره، سنجد.

"کشاورز در چهار فیلم و یک سریال علی حاتمی بازی کرد که شاخص‌ترین آنها در مجموعه تلویزیونی هزاردستان و فیلم سینمایی مادر بود.شعبون استخونی بی‌خانمانی است که کارش جمع کردن استخوان حیوانات است"دهن مهن کُلون مُلون، سره مره یه دوجین بچه می‌زاد یکیش میشه بلبل، ننه ی ما کت سره رو بست زایید گُل و بلبل چه تخم و ترکه‌ای ترنجبین بانو. مام دولتی سر دایی‌مون شدیم روده پاککن"

مونولوگ‌های خوش‌آوا و پراصطلاح فیلم مادر به خصوص نقش محمدابراهیم با بازی محمدعلی کشاورز٬ این فیلم علی حاتمی را به یکی محبوب‌ترین فیلم‌های دهه شصت خورشیدی ایران تبدیل کرد.

کشاورز نقش فرزند ارشد خانواده‌ای پرجمعیت را بازی می‌کند که یک زهتاب ثروتمند و بددهن است. این بار هم مانند هزاردستان منوچهر اسماعیلی صداپیشه او بوده است.

گریم متفاوت و دیالوگ‌هایش نقش او را در مقایسه با شخصیت‌های دیگر فیلم برجسته‌تر می‌کند. همکاری حاتمی و کشاورز چند سال بعد در فیلم دلشدگان نیز ادامه یافت.

کارگردان در زیر درختان زیتون

شاید مهم‌ترین و متفاوت‌ترین نقش آفرینی کشاورز در دهه ۷۰ خورشیدی بازی در فیلم زیر درختان زیتون ساخته عباس کیارستمی باشد.

کیارستمی در این فیلم که در کنار "خانه دوست کجاست" و "زندگی و دیگر هیچ" به سه‌گانه معروف شد٬ بر خلاف دو فیلم قبلی برای یکی از نقش‌هایش سراغ بازیگر حرفه‌ای رفت.

کشاورز در این فیلم نقش کارگردانی را بازی می‌کند که برای فیلمبرداری پس از زلزله رودبار به منطقه‌ای زلزله‌زده می‌رود.

این آخرین فیلمی بود که کشاورز یک نقش مهم را بازی کرد. او در دو دهه آینده که فعالیت‌ سینمایی‌اش کم‌رنگ‌تر شد٬ بیشتر در سریال‌های تلویزیونی بازی کرد.

پدر سالار

حق نشر عکس

Khabaronline

در میانه دهه هفتاد بازی آقای کشاورز در نقش پدر یک خانواده پر جمعیت و سنتی٬ نام و چهره او را بار دیگر برای مخاطبان تلویزیون مطرح کرد.

کشاورز در سریال پدرسالار ساخته اکبر خواجوی نقش پدری سخت‌گیر اما خانواده دوست را بازی می‌کند که تسلطش روی زندگی فرزندانش گاهی با مخالفت و نارضایتی همسران آنها روبه‌رو می‌شود.

پدرسالار از محبوب‌ترین سریال‌های ملودرام و خانوادگی دهه هفتاد بود که داستان زندگی این خانواده سنتی را در جنوب تهران به تصویر می‌کشید.

در این سریال هم مانند بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های محمدعلی کشاورز٬ احمد رسول زاده به‌جای حرف زده بود.

این سریال پر بازیگر جزو آخرین کارهای محمدعلی کشاورز بود که در آن نقش اصلی و محوری را بازی کرد.

او در ادامه دهه ۷۰ و سپس ۸۰ در چند فیلم و سریال دیگر نیز بازی کرد٬ هر چند هیچ‌کدام آن‌قدر به اندازه نقش‌آفرینی‌های او در این فهرست چشمگیر نبود.

بگذر از پست اینستاگرام شماره از bbcpersian View this post on Instagram

نقش‌های به‌یاد ماندنی محمد علی کشاورز محمدعلی کشاورز جزو شاخص‌ترین بازیگران نخستین نسل بازیگران سینمای ایران بود که توانستند با دایره گسترده‌ای از مهمترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران کار کنند. او در سینمای قبل از انقلاب حضور پر رنگی داشت٬ اما شهرتش هیچگاه به پای ستاره‌های آن زمان نرسید؛ کسانی چون بهروز وثوقی، محمد علی فردین و یا ناصر ملک مطیعی. شاید همین موضوع عاملی شد که او و چند همکار دیگرش مانند جمشید مشایخی٬ علی نصیریان و عزت‌الله انتظامی که عمدتا در فیلم‌هایی بازی می‌کردند که عامه‌پسند نبود و تماشاگر خاص خود را داشت٬ بتوانند در سینمای بعد از انقلاب نیز به کار خود ادامه دهند.

"هل و گلابم می‌زاییدی حریف هفته بیجارت نمی‌شد، لولو خورخوره، لولو خورخوره، منو می‌خوره، سنجد"او در نیم قرن فعالیت هنری‌اش در فیلم‌های کارگردانانی مانند فرخ غفاری٬ ابراهیم گلستان٬ داریوش مهرجویی٬ بهرام بیضایی٬ ناصر تقوایی٬ علی حاتمی٬ عباس کیارستمی و محسن مخملباف بازی کرد. آرایشگر در شب قوزی کشاورز که کار حرفه‌ای خود را در تیٔاتر آغاز کرده بود٬ اوایل دهه ۱۳۴۰ با شب قوزی ساخته فرخ غفاری پا به دنیای سینما گذاشت. شب قوزی جزو نخستین فیلم‌های سینما پیشرو ایران بود که بعدها پایه‌گذار سینمایی شد که راه خود را از سینما گیشه‌ای جدا کرد. داستان برگرفته از قصه هزار و یک شب است و کشاورز نقش آرایشگر را بازی کرده است. دایی جان سرهنگ دایی جان سرهنگ سریال دایی ناپلیٔون برادر کوچک‌تر دایی جان ناپلیٔون و پدر پوری٬ افسر بازنشسته‌ای که یاور (سرگرد) بوده اما خود را سرهنگ می‌نامد و به قول برادرش همه عمرش را پشت میز بایگانی گذرانده و چیزی از جنگ نمی‌داند.

شعبون استخونی علی حاتمی که علاقه زیادی داشت در فیلم و سریال‌هایش با بازیگران شناخته شده زیادی کار کند٬ پس از انقلاب در بیشتر کارهایش با محمدعلی کشاورز همکاری کرد. کشاورز در چهار فیلم و یک سریال علی حاتمی بازی کرد که شاخص‌ترین آنها نقش شعبون استخونی در مجموعه هزاردستان و فیلم مادر بود. شعبون استخونی که بی‌خانمانی است که کارش جمع کردن استخوان حیوانات است کم‌کم به کمیته مجازات نزدیک می‌شود و بسیاری از قتل‌ها و راه‌انداختن دعوا با دستور کمیته توسط او و نوچه‌هایش اجرا می‌شود. محمد ابراهیم در مادر مونولوگ‌های خوش‌آوا و پراصطلاح فیلم مادر به خصوص نقش محمدابراهیم با بازی محمدعلی کشاورز٬ این فیلم علی حاتمی را به یکی محبوب‌ترین فیلم‌های دهه شصت خورشیدی تبدیل کرد.

A post shared by BBC NEWS فارسی (@bbcpersian) on Jun 14, ۲۰۲۰ at ۷:09am PDT

پایان پست اینستاگرام شماره از bbcpersian

کپی‌رایت تصویر bbcpersian

bbcpersian