حاشیه‌ای بر متن عزل مولوی محمد‌حسین گرگیج

حاشیه‌ای بر متن عزل مولوی محمد‌حسین گرگیج
بی بی سی فارسی
بی بی سی فارسی - ۲۶ آذر ۱۴۰۰

حاشیه‌ای بر متن عزل مولوی محمد‌حسین گرگیج

  • مهدی نخل‌احمدی
  • روزنامه‌نگار
۳۱ دقیقه پیش

مجموعه "ناظران می‌گویند" بیانگر نظر نویسندگان آن است. بی‌بی‌سی می‌کوشد تا با انتشار مطالبی از طیف‌های گوناگون، چشم‌انداز متنوع و متوازنی از دیدگاه‌ها ارائه دهد.

منبع تصویر،

khabaronline

حاشیه‌ها در مورد صحبت‌های مولوی محمد‌حسین گرگیج، امام جمعه آزاد شهر، آنقدر ادامه پیدا کرد تا در نهایت حکم عزل او توسط نماینده‌ ولی‌فقیه در استان گلستان صادر و نعمت‎الله مشعوف از اساتید حوزه علمیه اهل‌سنت گالیکش، به امامت جمعه اهل سنت آزادشهر منصوب شد.

ویدئوهای منتشر شده در اینترنت حاکی از آن است که مردم آزادشهر پس از عزل مولوی گرگیج از امامت جمعه، با حضور گسترده خود، وی را از منزل تا مسجد همراهی می‌کنند. با توجه به اینکه بسیاری از روحانیون و مردم اهل‌سنت، عزل و نصب امامان جمعه توسط نمایندگان ولی‌فقیه را دخالت در امور مذهبی اهل سنت می‌دانند، اعتراضات در آزادشهر همچنان ادامه داشته و در روزهای گذشته برخی از روحانیان و شخصیت‌های اهل سنت، حمایت خود را از مولوی گرگیج اعلام نموده‌اند.

داستان از کجا آغاز شد؟

مولوی گرگیج در خطبه‌های نماز جمعه هفته‌ گذشته، مطالبی را مطرح کرد که مورد اعتراض قرار گرفت.

"حاشیه‌ای بر متن عزل مولوی محمد‌حسین گرگیجمهدی نخل‌احمدی روزنامه‌نگار۳۱ دقیقه پیشمجموعه "ناظران می‌گویند" بیانگر نظر نویسندگان آن است"وی در سخنان خود گفته بود: "آنان که در حق یاران پیامبر اسلام بدگویی می کنند بدانند که حضرت عمر خطبه عقد امام حسین و دختر یزدگرد را خوانده و اگر بنابر ادعای کسی عمر بر حق نباشد پس این ازدواج نیز اسلامی نبوده است."

کاظم نورمفیدی، نماینده‌ ولی‌فقیه در گلستان انتقاد تندی به این سخنان داشته و پس از آن برخی دیگر از شخصیت‌ها و نهادها، عمدتا حاکمیتی، مانند سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه‌ خواهران، حوزه‌ علمیه‌ مشهد و ... این سخنان را محکوم کردند. هرچند مولوی گرگیج بعد از افزایش اعتراضات طی بیانیه‌ای عذرخواهی کرد، اما نهایتا حکم عزل او صادر شد.

بیشتر بخوانید:

  • دشواری های اقلیت بودن در ایران
  • 'حصر استانی' علمای اهل سنت ایران؛ وزارت اطلاعات اجازه سفر نمی‌دهد
  • سنی‌های ایران و مشکل احداث مسجد
  • خط کشی شیعه و سنی در فرم‌های استخدام در ایران

نقش شورای نظارت بر مدارس دینی اهل سنت در این میان چیست؟

فعالیت رسمی شورای نظارت بر مدارس دینی اهل سنت در آبان‌ماه سال ۸۶ و در دولت محمود احمدی‌نژاد آغاز شد. طبق اساسنامه، این شورا به ‌منظور تأمین نیاز فرهنگی ـ آموزشی جامعه اهل سنت ایران و زیر نظر شورای نمایندگان ولی فقیه در امور اهل سنت تشکیل و از اهداف آن تربیت عالمان آگاه، متعهد و متخلق برای انجام وظایف و پاسخ به نیازهای دینی جامعه اهل سنت، ساماندهی امور آموزشی و فرهنگی با تأکید بر آموزشهای تطبیقی و زبان رسمی کشور، نشر فرهنگ تقریب و وحدت و انسجام اسلامی و ارتقای کیفی مدارس علوم دینی اهل سنت ذکر شده است.

یکی از نکات قابل توجه در اساسنامه این شورا که انتقادهای زیادی را هم در سال‌های گذشته در‌پی‌ داشته است، ترکیب اعضاء شورای برنامه‌ریزی (هسته‌ی اصلی شورا) است.

این اعضاء عبارتند از ۱.رئیس شورای نمایندگان ولی فقیه در امور اهل سنت (رئیس شورا) ۲ـ دبیر شورای نمایندگان ولی فقیه در امور اهل سنت ۳ـ حداقل سه نفر از اعضای شورای نمایندگان ولی فقیه به انتخاب شورای مزبور ۴ـ نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی ۵ـ رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه ۶ ـ رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی ۷ـ سه نفر از علمای مذاهب اهل سنت به انتخاب شورای نمایندگان ولی فقیه در امور اهل سنت و ترجیحا از میان نمایندگان اهل سنت در مجلس خبرگان رهبری.

منبع تصویر،

Mehrnews

توضیح تصویر،

کاظم نورمفیدی نماینده ولی فقیه در استان گلستان

انتقادها به ترکیب شورای برنامه‌ریزی از این جهت بوده که از میان ۱۱ عضو آن تنها ۳ نفر از روحانیون اهل سنت امکان حضور دارند و البته اولویت با روحانیانی هست که در مجلس خبرگان عضویت داشته‌اند و از فیلتر شورای نگهبان عبور کرده‌اند. چنین ترکیبی برای شورایی که برخی از وظایف خود را تصویب برنامه‌ها، مقررات و آیین‌نامه‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی حوزه‌های علمیه شامل تعیین محتوا، جذب طلاب و اساتید، صدور مجوز و اعطای مجوز تاسیس مدارس دینی تعیین کرده است، کمی تامل برانگیز به نظر می‌رسد.

تلاش حاکمیت برای تسلط بر حوزه‌های علمیه

از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستبه عبارت دیگر

گفتگو با چهره‌های سیاسی، هنری و ادبی از تلویزیون فارسی بی بی سی.

برنامه ها

پایان پادکست

از ابتدای انقلاب، حکومت جمهوری‌اسلامی تلاش زیادی برای تسلط بر حوزه‌های علمیه داشته است. با توجه به ماهیت اسلامی نظام، این تلاش قابل درک به نظر می‌رسید. از نمونه‌های این تلاش می‌توان به تحت فشار قرار گرفتن مراجع، روحانیان و طلاب منتقد اشاره کرد.

سرنوشت آیت‌الله شریعتمداری، آیت‌الله منتظری، و آیت‌الله صانعی می‌تواند گواهی بر این ادعا باشد.

"ویدئوهای منتشر شده در اینترنت حاکی از آن است که مردم آزادشهر پس از عزل مولوی گرگیج از امامت جمعه، با حضور گسترده خود، وی را از منزل تا مسجد همراهی می‌کنند"با درگذشت محمد یزدی، از روسای سابق قوه‌ قضاییه و دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، موج انتقادها به وی شروع شد.

گفته می‌شد که محمد یزدی، به عنوان نماینده‌ آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری‌اسلامی، وظیفه‌ کنترل حوزه‌های علمیه برای خارج نشدن از محور انقلاب و نظام را برعهده داشته است. در مواردی، بسیج گروه‌های فشار برای حمله به بیت مراجع منتقد نیز به ایشان نسبت داده شده است.

با این رویکرد می‌توان نتیجه گرفت که نظام جمهوری‌اسلامی قطعا اراده‌ای برای کنترل حوزه‌های علمیه اهل سنت هم داشته است. هرچند این اراده در دهه‌ اول انقلاب با مخالفت و مقاومت علمای اهل سنت مواجه شد، اما با شروع به کار شورای نظارت بر مدارس دینی اهل سنت، روند اجرایی آن شروع شد.

حتی مخالفت و انتقاد گسترده اماکن جمعه و روحانیون اهل سنت هم در نهایت نتوانست بر ادامه‌ کار این شورا اثرگذار بوده و به مرور این شورا توانست با حذف امامان جمعه و روحانیون منتقد اهل سنت و جایگزین کردن آنها با افرادی که مورد تأیید نظام هستند، اراده‌ خود را بر جامعه‌ اهل سنت تحمیل کند.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی نهادهای حقوق‌بشری، در طول این سال‌ها تعداد قابل‌توجهی از امامان جمعه و روحانیون اهل‌سنت با تهدید، احضار و تشکیل پرونده مواجه شده‌اند که نتیجه‌ این اقدامات در مواردی تمکین به خواست نظام و در موارد دیگر عزل آنها بوده است.

مولوی محمد‌حسین گرگیج از جمله امامان جمعه‌ی اهل سنت بود که در طول سال‌های گذشته بارها نسبت به سیاست‌های این شورا اعتراض کرده بود و البته تیغ تیز حمله‌ رسانه‌های حکومتی هم همواره ایشان را مورد ضرب قرار داده است. به نظر می‌رسد بلوای ایجاد شده از سوی نهادهای حکومتی در یک‌هفته‌ی گذشته تنها بهانه‌ای برای عزل وی بوده است.

بازیگران اصلی در کنترل حوزه‌های علمیه اهل سنت

از آنجایی که در شورای برنامه‌ریزی شورای نظارت، نمایندگان ولی ‌فقیه اکثریت اعضاء را تشکیل می دهند، می‌توان گفت که نهاد رهبری از موثرترین ارکان تشکیل و پیش‌برد این مسأله بوده است. البته روشن است که این نهاد با حمایت و همراهی نهادهای امنیتی تا کنون توانسته نسبت به پیشبرد اهداف خود توفیقاتی داشته باشد.

"داستان از کجا آغاز شد؟ مولوی گرگیج در خطبه‌های نماز جمعه هفته‌ گذشته، مطالبی را مطرح کرد که مورد اعتراض قرار گرفت"از میان نمایندگان ولی‌فقیه در استان‌های ایران اما یک نام بیش از دیگران در این رابطه به گوش می‌رسد.

مصطفی محامی، نماینده‌ ولی فقیه در استان سیستان و بلوچستان. استان سیستان و بلوچستان از حساس‌ترین مناطق سنی‌نشین در ایران محسوب می‌شود و نظام نگاه امنیتی ویژه‌ای به این استان دارد. تا آنجا که در اقدامی قابل ‌تامل در سال ۸۸، امنیت این استان و بخشی از مرزهای شرقی به سپاه پاسداران واگذار شد. بر این مبنا نماینده‌ ولی‌فقیه در این استان نیز از نزدیک‌ترین افراد به بیت رهبری انتخاب شده است.

در طول سالهای گذشته همواره سخنان مصطفی محامی مقدمه‌ای بر اقدامات نهادهای امنیتی در سیستان و بلوچستان و حتی دیگر استان‌های ایران در جهت برخورد با مقامات و روحانیون اهل سنت در حوزه‌های علمیه بوده است.

پیش‌بینی می‌شود این روند اتهام‌زنی و تشکیل پرونده برای روحانیون منتقد اهل سنت بعد از این هم ادامه داشته باشد تا آنجایی که جمهوری‌اسلامی به این اطمینان برسد که در تریبون‌های نماز جمعه اهل سنت هم چیزی به‌جز تمجید و تعریف از سیاست‌های نظام جمهوری‌اسلامی و شخص اول نظام گفته نشود.

منابع خبر

اخبار مرتبط