هفته هنر و فرهنگ؛ جزئیاتش بماند، شاعر در زنجیر، غریب الدوله مرد، شادمانی کمیاب

اما این پرسش در سراسر شبکه های مجازی همه گیر بود. فضای روزنامه ها چنان نیست که بتوانند گفت که اصلا چرا شاعری بی آزار به دلیل حضور در جلسات یک جمع ادیب و یا شرکت در تشییع جنازه دوستان خود، پنج سال باید زندان گیرد.

یک روز بعد، عذرا فراهان، در یادداشتی به عنوان یک خبرنگار قدیمی با اشاره به سوابق کاری خود نوشت: من زنجیر به پاهای زیادی را در سال‌های متمادی در دادگستری دیده‌ام. پشت در دادگاه و در انتظار نوبت رسیدگی. داخل دادگاه مقابل قضات دادگستری و در حال دفاع از قتل یا قتل‌هایی که انجام داده بودند. آنها گاهی از شرم سرشان پایین بود.

"این جا شهرت به در خانه کسی نمی‌برند، در بخشی از جهان، شاعران تا خرقه تهی نکنند و در گور خانه نکنند، نامی نمی گیرند"

مدیر ماهنامه عروسک سخنگو نوشت: سارقان زیادی را هم دیده‌ام اما آدم‌های دیگری را در دادگاه‌ها دیده‌ام که متهمان دانه‌درشت پرونده‌های اقتصادی بودند. از نوع پرونده‌های «اختلال در نظام اقتصادی کشور» که برخی از آنها از درهای پشتی می‌آمدند و پس از خاتمه دادگاه از همان‌جا خارج می‌شدند. نه لباس زندان به تن داشتند و نه پابند آهنی. می‌آمدند و زود می‌رفتند. با پرونده‌هایی همیشه مفتوح و شاید پرونده‌هایی مختومه.

در پایان یادداشتی که روزنامه اعتماد آن را منعکس کرد آمده: من بکتاش آبتین را هم دیدم. وقتی پاهایش در پابند آهنی بزرگ و قطوری اسیر شده بود. حتی وقتی یک سر پابندهای او به تختی در بیمارستان بسته شده بود. من بکتاش آبتین را دیدم که با پابندهای آهنی، به‌راحتی روی تخت بیمارستان خوابیده بود و داشت کتاب می‌خواند.

"دردی نداشتم اگر…"

هفته های عبرت پذیر می‌رسد مدام.

"اما در جهان بزرگ، صاحبان استعداد و ابتکار بزرگ داشته می شوند همین قدر که شعری از آن ها ترانه شود و یا داستانی از آنان در دل ها نشیند"جشنی برای سالگرد علی رفیعی، همان که در سخت ترین روزهای این دیار، نمایش آن همه نمایش مجلل و نکته بین را ممکن کرد. حالا با موهای سفید به جمع نسل جدید و ستمدیده نمایش گفت درد نداشتم اگر کار می کردم.

آیین گرامیداشت علی رفیعی با نمایش مستند پشت دیوارهای این خانه همراه بود که درباره نمایش «خانه برناردا آلبا» به کارگردانی رفیعی بود. مراسم به همت ستاره اسکندری و جمعی از شاگردان علی رفیعی برپا شد.

ستاره اسکندری در بخشی خطاب به استاد گفت: تولد شما پیروزی زندگی بر مرگ است؛ پیروزی زیبایی بر زشتی و خیال و رویا بر واقعیت. تولدتان اندیشه را بارورتر می‌کند و رنگ بر جهان خاکستری می‌پاشد.

نمایش پشت دیوارهای این خانه یادگاری از آن چیزی است که به ما آموختید و هنوز هم خانه تئاتر را روشن نگاه می‌دارد؛ خانه‌ای که چراغش در دستان شماست.

علی رفیعی با حضور روی سن گفت: آمادگی همه‌چیز را جز حرف زدن در این مراسم داشتم. به آن فکر نکرده بودم. وی با لحنی بغض‌آلود ادامه داد: در حال حاضر دردی در مهره‌های پشتم بر من مستولی است که اگر تئاتر کار می‌کردم، هیچ دردی نداشتم. سخنرانی باشد برای زمانی دیگر.

زمانی بعد از اجرای یک اثر دیگر روی صحنه.

"آن جا زندان، شرط مسلم بلندآوازگی نیست.اما کیست که نداند در این یک ساله چند یا چندین تن از زندانیان ما، محو شده‌اند"مهمانان مراسم ایستاده و به‌طور ممتد او را تشویق کردند. ستاره اسکندری نیز از فرزین شکاری و لیلا جعفری کارگردان فیلم و انتشارات پیوند مهر تشکر کرد.

علی رفیعی بهمن‌ماه سال ۹۵ نیز در جشنواره تئاتر فجر نیز گفته بود: ۴۰ سال است که کمترین قدمی برای تئاتر برداشته نشده است. حتی وقتی جوانان از سر استیصال نیاز و عشق خانه‌های کلنگی را اجاره می‌کنند و با خون دل آنها را حفظ و در آن‌جا نمایش اجرا می‌کنند باز هم در نهایت آن شعف حاصل نمی‌شود. هنرمند در ایران از احترامی که شایسته اوست برخوردار نیست. از ثبات حرفه‌ای برخوردار نیز.

تئاتر در جوامع مختلف احکم درجه اندیشه‌های جاری در یک جامعه است. تئاتر بازتاب‌دهنده آرزوها، آرمان‌ها، ایده‌آل‌ها و رویاهای مردم یک جامعه است. تئاتر مرکز ثقل انتقادها و گفتنی‌های مردم به حکومتگران است.

یک اتفاق نادر نمایشی

"و در روزگاری که اعتمادی به جا نمانده، در نظر مردم مرگ کدام جوان در زندان معنایی جز این می دهد که وی کشته شد، نه این که درگذشت"این هنرمند همیشه محبوب تئاتر که از چهره های به یادگار ماندنی نمایش در ایران است به نوشته منتقدان توانسته است نظم نمایش پربازیگر را برقرار دارد و همه همکاران و گره موسیقی را در یک راستا قرار دهد.

مدت نمایش ۱۳۶ دقیقه بود و نزدیک به پنجاه بازیگر داشت از جمله رضا عمرانی، نورا هاشمی، جلیل فرجاد، امیرغفارمنش، میلاد ورجاوند، شبیرپرستار، مرتضی امینی تبار و گلشید بحرایی. گروه‌های لباس و موسیقی هم چنان که از واکنش تماشاگران پیداست توانسته بودند به خوبی نظرها را جلب کنند.

گمان فاطمه معتمد آریا هنرمند صاحب سلیقه و ماندگار، هنگام افتتاح نمایش بانوی محبوب من درست بود، وقتی که از کارگردان نمایش گلاب آدینه، به عنوان یک تئاتری با سابقه و خوش سلیقه یاد کرد و اطمینان داد که نمایشی درخشان است.

بازگشتی هست؟

نقاشی‌های جباری همانند دنیای هوگل پیکسلی و متزلزل می‌نمایند. شخصیت‌ها در مرز باریکی از بودن و نبودن قرار گرفته‌اند. گاهی پر و گاهی تهی هستند و در تمامی آثار بخشی از تصویر در حال محو شدن یا کامل شدن است. در جایی هنرمند توانایی‌های هوگل را ستایش می‌کند: توانایی دانستن همه‌ی آن چیزی که نمی‌دانیم و دنیای از داده که هوگل برای ما می‌سازد.

طبق باور هنرمند هوگل اَبَر‌دانایی است که تمام نادانسته‌های ما را می‌پوشاند. اسطوره‌ای بی‌پرده، خاموش، جسور و قدرتمند که تمام خواسته‌های ما را اجابت می‌کند.

"داخل دادگاه مقابل قضات دادگستری و در حال دفاع از قتل یا قتل‌هایی که انجام داده بودند"دنیای هوگل دنیایی است که ساحت زندگی ما را تغییر داده است و چنان مغروق این دنیا هستیم که بازگشت به امری غیر‌ممکن بدل می‌شود. نقاشی‌های جباری نه مجازی است و نه واقعیت؛ بازگشت ناپذیر است.

عیسی جباری ممقانی (۱۳۵۷، تبریز، ایران) است و فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۷۹ در تهران آغاز کرد.

دیدن به وقت ندیدن

دو دیدار با نامداران

راج بزرگ تهران برگزار شد.

هم زمان نمایشگاه بزرگی هم از بزرگان هنر در گوشه دیگر شهر برپاست، در گالری ماه.

کیوان مهرگان نویسنده و فیلمساز، آخر هفته نوشته بود: بیش از دو ساعت تمام تابلو هایی را دیدم که در حراج تهران برای فروش عرضه می‌شوند. دیدم. ذهنم پر از رنگ و طرح است. از تابلوی گرانقیمت سهراب سپهری تا آینه کاری منیر فرمانفرما از تابلوهای استاد احصایی تا مجسمه اعجاز انگیز پرویز تناولی از رنگ آمیزی های لطیف منصوره حسینی تا تابلوی تکراری نصرالله افجه ای از نقاشی باشکوه هانیبال الخاص تا مجمسه بامزه ژاره طباطبایی .

اما گالری ماه نگاهش نوعی دیگر است: یک نمایشگاه گروهی با آثار جدیدی از هنرمندان مدرن معاصر که تا ۱۸ بهمن هم دایرست.

از جمله نامدارانی که آثارشان را در نمایشگاه گالری ماه می توان دید: احمد مرشدلو، علیرضا اسپهبد، اردشیر محصص، بهرام دبیری، فریده لاشایی، قاسم حاجی زاده، هانیبال الخاص، هوشنگ پزشک نیا، جلال شبرنگی، کوروش شیشه گران، لیلی درخشانی، مهدی فرهادیان، مهدی سحابی، محمد احصایی، محسن وزیری مقدم، منیر شاهرودی فرمانفرماییان، ناصر اویسی، پروانه اعتمادی، پرویز کلانتری، رعنا فرنود، رضا درخشانی، صادق تبریزی، سمیرا علی خانزاده، شراره زندیان، سهراب سپهری، واحد خاکدان.

مرگ هنرمند