دلالان برنج و سودهای نابرده رنج/ دسترنج شالیکاران به یغما رفت

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- اعظم محبی: با وجود هشدارهای مسئولان مبنی بر پرهیز از کشت شالی اما انگیزه سود بیشتر سبب شد تا کشاورزان گلستانی حدود ۷۰ هزار هکتار از اراضی استان را به زیر کشت این محصول ببرند.

کشت شالی به عنوان یکی از پرسودترین زراعت‌های کشور محسوب می‌شود، زراعتی که به عقیده کشاورزان با سایر محصولات مانند پنبه، سویا سورگم (ذرت علوفه‌ای) قابل قیاس نیست.

نیاز سالانه کشور به این محصول استراتژیک حدود سه میلیون تن در سال است که براساس گزارش وزارت جهاد کشاورزی حدود ۲.۵ میلیون تن برنج در سال جاری از شالیزارهای کشور برداشت شده که ۹۰ درصد از آن سهم سه استان شمالی است.

شالیکاری با وجود پرسود بودن دغدغه‌ها و مشکلات فراوانی دارد، از کمبود نیروی انسانی در مرحله کشت و نشاء گرفته تا قیمت گزاف سم، کود و انواع آفت‌کش‌ها که هرکدام سبب می‌شود قیمت تمام شده افزایش یابد.

در کنار مباحث یاد شده، خشکسالی و کاهش دبی آب چاه‌ها و قنوات و همچنین آفت زدگی زیاد شالی از دیگر مشکلات شالیکاران است. خشکسالی سبب شده تا ده‌ها هکتار از اراضی کشاورزی، خشک شده یا با افت شدید عملکرد روبرو شود.

کشاورزانی که با پذیرش تمامی تهدیدات احتمالی، مبادرت به کشت شالی کرده و انتظار دارند تا در زمان برداشت محصول از آن‌ها حمایت شود اما هنگام درو، نه تنها حمایتی از سوی متولان نمی‌بینند بلکه در زمان برداشت محصول، شاهد واردات برنج خارجی هم هستند.

بررسی میدانی خبرنگار مهر از سطح بازار بیانگر آن است که بعد از انتشار اخبار واردات برنج به کشور قیمت شالی حدود ۱۵ درصد کاهش یافته، موضوعی که باعث نگرانی شالیکاران شده است.

براساس مصوبه مجلس واردات برنج در هنگام برداشت محصول ممنوع بوده، اما برخی برای تعدیل قیمت، پیشنهاد واردات را داده اند. کاهش قیمت برنج توان خرید اقشار کم برخوردار و متوسط جامعه را فراهم کرده ولی نباید این رویه سبب خسارت به شالیکاران شود.

از دیگر سو، فعالیت دلالان و واسطه‌گران در بازار شالی و برنج یکی دیگر از چالش‌های این بخش است؛ دلالان با تعیین قیمت کاذب، شالیکاران را در تنگنا قرار داده و آن‌ها مجبور هستند به دلیل نبود شرایط نگهداری شالی در انبارهای خاص، دسترنج خود به قیمت اعلامی از سوی دلالان بفروشند و در این بین سود اصلی عاید دلالان شده و کشاورزان متضرر می‌شوند.

کاهش عملکرد محصول

یکی از کشاورزان گلستانی که چهار هکتار شالی کشت کرده، در خصوص مشکلات این بخش به خبرنگار مهر گفت: در سال جاری آفت کرم ساقه خوار سبب شد تا تناژ محصول پایین آمده و تاکنون ۳.۵ تن محصول برداشت کرده‌ایم.

قیمت سم و کود دو برابر شده و کیفیت سموم هم کاهش یافته است حسین مطهری نژاد افزود: هر هکتار شالی ۲۰ میلیون تومان هزینه داشته که شامل بذر، دستمزد کارگر، استهلاک تجهیزات، سم و کود است.

مطهری نژاد گفت: امسال در اوایل فصل برداشت، قیمت شالی (فجر) به ۱۷ هزار تومان رسید ولی هم اکنون قیمت کاهش یافته و برنج هم کیلویی ۳۸ هزار تومان خریداری می‌شود.

وی با بیان اینکه قیمت سم و کارگر نسبت به سال گذشته دو برابر شده است، گفت: هزینه سمپاشی در هر هکتار، سه میلیون تومان بوده و یک محصول به چهار بار سم پاشی در طول دوره کشت نیاز دارد.

مطهری نژاد با بیان این که کشت شالی ممنوع بوده و کسی آن را بیمه نمی‌کند، افزود: شالیکار چه محصولی بکارد که ضرر نکند؟ سیب زمینی که روی دست کشاورزان می‌ماند و تنها شالی سودده بود که آن هم امسال آفت زد و خشکسالی هم تناژ محصول را کاهش داد.

وی اضافه کرد: از مسئولان انتظار داریم قیمت سایر محصولات افزایش یابد تا کشاورز ترغیب به کشت دیگر محصولات شود.

مطهری نژاد ضمن انتقاد از ورود دلالان به خرید برنج که سبب از بین رفتن زحمات سه ماهه کشاورز می‌شود، گفت: دلالان شبکه‌ای بوده و بر روی قیمت تأثیر می‌گذارند و چون کشاورز محلی برای نگهداری ندارد لذا مجبور محصول خود را بفروشند.

وی گفت: واردات هم سبب کاهش درآمد کشاورز شده و تمام زحمات آنها را به باد می‌دهد.

خسارت خشکسالی به شالیکاری

دبیر خانه کشاورز گلستان هم به خبرنگار مهر گفت: از ابتدای سال زراعی با توجه به اینکه کشاورزان می‌دانستند که امسال با خشکسالی روبه‌رو هستیم سطح کشت نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد کاهش یافت.

علیقلی ایمانی افزود: بخش اعظمی از شالیزارهای کشاورزان که با آب سطحی و چاه کم‌عمق، شالی کشت کردند به دلیل عدم بارندگی و خشکی هوا خسارت دید.

طبق گفته وی این عمل سبب شد تا در هر هکتار ۲۰ میلیون تومان به کشاورزان خسارت وارد شود.

ایمانی بیان کرد: سال گذشته قیمت شالی هشت الی ۱۰ هزار تومان بود اما امسال این رقم در شروع برداشت از ۱۴ هزار تومان آغاز و به ۱۹ هزار تومان رسیده است.

وی با بیان اینکه قیمت برنج در مازندران و گیلان را شورای قیمت‌گذاری تعیین می‌کند و گلستان مشمول این قیمت‌گذاری نمی‌شود، تصریح کرد: خرید تضمینی برنج در این دو استان انجام شده ولی با توجه به قیمت پایین آن، کشاورزان برنج را به دولت نمی‌فروشند.

خشکه کاری راه حل مناسب برای کم آبی

یک کارشناس کشاورزی در خصوص کشت شالی به خبرنگار مهر گفت: علیرغم توصیه‌های کارشناسان جهاد کشاورزی، مبنی بر رعایت کشت صحیح و کاشت محصولات کم آب طلب اما کشاورزان گلستان به این توصیه‌ها توجه نکرده و ده‌ها هکتار زمین به زیر کشت شالی رفت.

فائزه شیخ افزود: بی توجهی کشاورزان به روش‌های نوین کشت شالی مانند خشکه کاری سبب شد تا بخشی از اراضی به سبب نداشتن آب خشک شده و حتی به مرحله دانه بندی هم نرسد و این امر ضررهای زیادی را برای کشاورزان در پی داشته است.

وی با اشاره به محدودیت‌های بیمه‌ای در خصوص کشت شالی، گفت: با توجه به استمرار روند خشکسالی در گلستان از کشاورزان می‌خواهیم در سال زراعی جدید به سمت کشت‌های کم آب طلب مانند سویا و پنبه بروند.

واردات برنج در فصل برداشت محصول ظلم به شالیکاران است

طبق مصوبه مجلس واردات برنج در فصل برداشت ممنوع بوده و اخیراً برای بالا بردن توان خرید مردم، صحبت‌هایی مبنی بر واردات این محصول است لذا با عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در این خصوص گفتگو کردیم، رحمت الله نوروزی به خبرنگار مهر گفت: در دوره نهم مجلس با دولت به تفاهم رسیدیم که از مردادماه تا پایان آبان ماه، یعنی فصل برداشت شالی، واردات برنج در کشور اتفاق نیفتد.

وی با بیان این که این کار سبب حمایت از تولید داخل می‌شود، افزود: هزینه نهاده و کارگر در سال‌های اخیر افزایش یافته و دیگر کشاورزی صرفه اقتصادی ندارد لذا واردات بی رویه به کشاورزان آسیب وارد خواهد کرد.

نوروزی با بیان اینکه ایران باکیفیت ترین برنج را در دنیا دارد، گفت: در کشورهای خارجی کشاورزی مکانیزاسیون بوده اما در داخل کشاورز ما سنتی است لذا باید از آنها حمایت کرده تا آسیب چندانی نبیند.

وی با توضیح اینکه تولید داخل تأمین کننده نیاز کشور نیست، گفت: واردات باید در فصل غیربرداشت و به میزان نیاز داخل باشد تا زحمات کشاورزان روی دست آنها نماند.

نوروزی متذکر شد: در چند سال اخیر واردات بی رویه برنج داشتیم که این ظلم به کشاورز بوده و به اقتصاد داخل ضربه وارد خواهد کرد.

نماینده مردم علی آبادکتول در مجلس شورای اسلامی گفت: واردات از طریق لنج‌ها و مرزها به صورت قانونی و غیرقانونی وارد شده و به جای ۸۰۰ هزار تن، دو میلیون تن وارد کشور می‌شود که این امر به کشاورز آسیب خواهد زد.

افراط و تفریط در واردات نداشته باشیم

نماینده مردم گرگان و آق‌قلا در مجلس شورای اسلامی هم به خبرنگار مهر گفت: برای واردات برنج باید زحمات کشاورزان را در نظر گرفته تا برنج با قیمت مناسب خریداری شود.

غلامرضا منتظری با تاکید بر اینکه چتر حمایتی دولت باید بیشتر برای کشاورزان باز شود، افزود: اگر واردات کنترل نشود قطعاً کشاورز آسیب خواهد دید.

وی گفت: واردات برنج باید در حدی باشد که بتوانیم پاسخگوی اقشار آسیب‌پذیر جامعه باشیم تا این قشر با مشکل مواجه نشوند لذا نباید در این حوزه افراط و تفریط وجود داشته باشد.

دست واسطه گران کوتاه شود

دیگر نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی هم به خبرنگار مهر گفت: عده‌ای با خرید محصول و انبارکردن آن به دنبال ایجاد رانت هستند تا زمانی که مصرف بالاتر می‌رود برنج را با قیمت بالاتر عرضه کنند.

رمضانعلی سنگدوینی با بیان اینکه باید موجودی برنج در بازار کنترل شود، گفت: از آنجایی که فروش برنج تضمینی نیست واسطه‌گرها در افزایش قیمت‌ها تأثیرگذار هستند.

وی افزود: در کشور ما کشت برنج به صورت آبی انجام شده و باید کشت دیم و خشکه کاری را رواج دهیم لذا با توجه به خشکسالی در سال جاری، مقدار برنج تولیدی کاهش یافته است.

با توجه به شرایط خشکسالی دولت باید قیمت سایر محصولات را به قیمت واقعی نزدیک کرده تا کشاورزان رغبت کنند به سمت کشت‌های جایگزین شالی بروند. همچنین باید دست واسطه گران در این چرخه کوتاه شده تا کشاورزان متضرر نشوند.