هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

تابناک

هرانا - ۵ اسفند ۱۴۰۰

خانه > slide, بهداشت و محیط زیست > هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبر اختصاصی
تاریخ : ۱۴۰۰/۱۲/۰۵
دسته : slide,بهداشت و محیط زیست
لینک کوتاه :
کد خبر : ۴۱۳۳۳

چاپ خبر

هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۲ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است. در هفته‌ای که گذشت، دستکم ۱۶ صیاد و شکارچی غیرمجاز بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند.

"اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است"بعلاوه بیش از ۳۸ تن چوب جنگلی قاچاق در شهرهای درگز، مینوشهر، دزفول، بویراحمد نکا و ممسنی کشف و ضبط شده و مجموعا ۲۰ متخلف قاچاق و یا قطع درختان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. در هفته ای که گذشت، بیش از ۱۴۰ هکتار از عرصه‌های طبیعی میانکاله طعمه حریق شد و بیش از هزار نخل در دهستان منیوحی از توابع اروندکنار در آتش سوخت. همچنین براساس گزارشات منتشر شده ده ها روستا در شهرستان ریگان بر اثر بی توجهی برای تثبیت شن‌های روان و توسعه بیابان ها در حال دفن شدن زیر خروارها خاک هستند و حالا تعداد قطعی روستاهایی که به صورت کلی زیر شن‌های منطقه مدفون شده‌اند و دیگر نشانی از دیوارها و نخلستان‌ها نیست به ۱۷ مورد رسیده است. طی هفته اخیر شاخص کیفی هوا دستکم در ۷ شهر ناسالم برای گروه‌های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها و ۸ شهر در شرایط خطرناک اعلام شد. در هفته ای که گذشت بحران‌های محیط زیستی ناشی از سو مدیریت در مقوله پسماند و آلاینده های محیط زیستی، در نقاطی از کشور تداوم داشت.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

بازداشت تخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۱۶ شکارچی متخلف که حاصل جمع آوری ۹ گزارش منابع رسمی است، در استان های همدان، ایلام، لرستان، خوزستان، فارس، قزوین، گیلان، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

در همین زمینه شکارچیان متخلف در گروه‌های ده‌ها نفره به قصد شکار پرندگان مهاجر به آشوراده هجوم آورده و حتی به سمت ماموران محیط زیست مازندران و گلستان تیراندازی کرده‌اند.

درگزارشی دیگر مدیرکل حفاظت محیط‌ زیست آذربایجان غربی از بازداشت ۵۰۶ شکارچی غیرمجاز طی سال جاری در این استان خبر داد.

علاوه بر این طی هفته گذشته، دستکم ۳۸ تن چوب جنگلی قاچاق در شهرستان‌های درگز، مینوشهر، دزفول، بویراحمد نکا و ممسنی کشف و ضبط شده و ۹ متهم در این خصوص بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند.

در گزارشی دیگر روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی فارس از بازداشت دو نفر از عاملان و متخلفان قطع درختان جنگلی در منطقه کوهمره سرخی شیراز خبر داد و همچنین مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان از بازداشت ۲ متهم به قطع درختان روستای باولین در شهرستان دلفان خبر داد.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.

این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته‌ای گذشته، شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران ۱۱۴، مشهد ۱۰۵، تبریز ۱۳۰، اصفهان ۱۰۸، شادگان ۱۶۲، شاهین شهر ۱۱۰ و اراک ۱۱۰ ناسالم برای گروه هایحساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها و در اهواز ۵۰۰، دشت آزادگان ۵۰۰، شوش ۵۰۰، دزفول ۵۰۰، اندیمشک ۴۳۳، شوشتر ۵۰۰، بندر امام ۳۱۲ و رامشیر ۴۲۴ در شرایط خطرناک اعلام شد.

در همین راستا مدیر کل هواشناسی سیستان و بلوچستان گفت: میزان بیشترین غلظت آلاینده ها در روز دوشنبه دوم اسفند، در زاهدان ۲۲۵۷ میکروگرم بر مترمکعب بوده است که ۱۵ برابر حد مجاز است.

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حدمجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌است.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، بیش از هزار نخل در دهستان منیوحی از توابع اروندکنار طعمه حریق شد.

همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران از آتش سوزی در ۱۴۰ هکتار از عرصه‌های طبیعی میانکاله خبر داد.

بر اساس آمار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در ۱۵ سال گذشته روزانه حدود ۶۰۰ هکتار از جنگل‌ها و مراتع خود را از دست داده‌ایم که از این میزان حدود ۲۷۷ هکتار فقط جنگل بوده است، یعنی در ۱۵ سال اخیر یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از جنگل‌ها و یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار مرتع از بین رفت. سال ۹۵ طرحی با عنوان تنفس جنگل‌ها تصویب شد تا نجات‌دهنده باقی‌مانده جنگل‌های کشور باشد؛ طرحی که به‌دلیل کمبود اعتبارات به تاخیر افتاده است.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجهٔ آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

خشکسالی و کمبود آب در بسیاری از استان های کشور رو به افزایش است و خسارات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم این مناطق وارد کرده است. برخی از رودخانه ها و منابع آبی، در سایه کاهش باران و فقدان مدیریت بارش های حداقلی، کاملا خشک و یا در شرف از بین رفتن هستند و شماری از تالاب هایی که از جایگاه ویژه ای در اکوسیستم، محیط زیست و تامین معاش زندگی افراد ساکن منطقه داشتند، خشک شده اند.

"گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۲ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است"به عقیده برخی از کارشناسان، سد سازی های غیر مهندسی و بی رویه، از دلایل اصلی مشقت های وارده بر کشاورزان، دامداران، ساکنین و دیگر جانداران متعلق به منطقه است.

در این زمینه می توان به آمار دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور اشاره کرد که نشان می‌دهد، با سپری شدن ۱۵۰ روز از سال آبی تا ۳۰ بهمن‌ماه مجموع حجم ذخایر آب در مخازن سدهای کشور به حدود ۲۱.۷ میلیارد متر مکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته بیانگر ۲۰ درصد کاهش است.

همچنین به گفته محمدرضا کنعایی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان: تالاب گمیشان گلستان بدلایل کاهش تراز آب خزر، کم آبی و برداشت غیراصولی بتدریج در حال خشک شدن است و احیای این اکوسیستم به توجه ویژه دولت نیاز دارد.

در این زمینه مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان ضمن ابراز نگرانی از ادامه دار بودن روند خشکسالی در استان گفت: در مدت زمان یکساله تا پایان آذر سالجاری، ۳۶.۱ درصد از مساحت استان درگیر خشکسالی شدید و ۳۳.۱ درصد درگیر خشکسالی بسیار شدید بوده که این مقادیر در دی ۱۴۰۰ و با وجود بارندگی‌های سیل آسا به ترتیب به ۳۷.۳ درصد و ۲۱.۲ درصد تغییر پیدا کرده است.

در گزارشی دیگر مشاور وزیر جهاد کشاورزی گفت: ۳۸۰ دشت در مرحله فرونشست بین ۱۰ تا ۵۰ میلی‌متر قرار گرفتند.

از دیگر اخبار محیط زیستی میتوان به دفع غیراصولی روزانه ۶۰ تن پسماند در شهرستان سلسله و برداشت بیش از حد مجاز شن و ماسه از معادن منطقه خرگوشناب اشاره کرد.

براساس گزارشات منتشر شده ده ها روستا در شهرستان ریگان بر اثر بی توجهی برای تثبیت شن‌های روان و توسعه بیابان ها در حال دفن شدن زیر خروارها خاک هستند. حالا تعداد قطعی روستاهایی که به صورت کلی زیر شن‌های منطقه مدفون شده‌اند و دیگر نشانی از دیوارها و نخلستان‌ها نیست به ۱۷ مورد رسیده است.