گلایه از بی‌توجهی‌ها به یک درخواست/انجمن علم و دین راه‌اندازی شود

به گزارش خبرنگار مهر، موضوع علم و دین همیشه از موضوعات مناقشه برانگیز بوده و در سال‌های اخیر مواضع اهالی علم و دین گاهی به هم نزدیک و گاهی از هم دور شده است.

مهدی گلشنی، استاد بازنشسته فلسفه علم استاد دانشگاه شریف از جمله کسانی است که سالهاست مشغول پژوهش و سخنرانی در حوزه علم و دین است. به عقیده او علم و دین چهار نوع رابطه با هم دارند که عبارت است از تعارض، استقلال، گفتگو و یکپارچگی. گلشنی معتقداست به طور کلی علم و دین خیلی با هم متفاوت نیستند و یکسری مشترکات دارند، مثلاً ایمان هم در علم و هم در دین نقش دارد و بسیار مهم است زیرا جوینده علم باید ایمان داشته باشد که جهان نظم دارد و یا الهام که در هر دو مشترک است. کشفیات دین از طریق وحی صورت می‌گیرد اما بسیاری از مهمترین مسائل علمی از طریق شهود و الهام به دست آمده است، چنانکه بسیاری از فیزیکدانان و ریاضیدانان اعتراف کردند که بعضی از کشفیات آنها الهام یا وحی بوده است و آنها توانسته‌اند با یک جرقه به جواب سوال خود برسند. جالب اینکه خیلی از ملحدها هم به این کشفیات و الهام اعتراف می‌کنند.

"به عقیده او علم و دین چهار نوع رابطه با هم دارند که عبارت است از تعارض، استقلال، گفتگو و یکپارچگی"اثبات پذیری و آزمون پذیری نیز از دیگر مشترکات علم و دین است.

کتابهای هاوکینگ منتشر می‌شود اما پاسخ به آنها نه!

گلشنی که عضو مؤسس انجمن بین‌المللی علم و دین کمبریج است، مدتی است که پیشنهاد تاسیس انجمن علم و دین در ایران را داده و با اینکه مجوزش را هم از وزارت علوم گرفته ولی هیچ حمایتی برای راه اندازی آن از مرکز، نهاد یا موسسه‌ای برای راه اندازی و تاسیس آن صورت نگرفته است. این در حالیست که بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی چنین انجمنی را دارند.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: از اوایل قرن بیستم، حضور دین و فلسفه در محیط‌های علمی خیلی ضعیف و کمرنگ شد ولی در نیمه دوم قرن بیستم به دلیل برخی تحولات که بنده در مقالات و کتاب‌هایم توضیح دادم دین دوباره به آکادمی‌ها برگشت ولی شبهات ملحدینی مثل هاوکینگ و داوکینز در غرب منتشر شد و به کشور ما هم رسید. با این حال در غرب برخی از دانشمندان تراز اول و زیست شناسان و فیلسوفان به ایرادات خداناباورانی مثل هاوکینگ جواب دادند ولی این جواب‌ها منتقل نشد، دلیلش هم نفوذ عجیب و غریب غرب در کشور ماست.

گلشنی افزود: بنابراین در دانشگاه‌های ما که بنده مدت طولانی است حضور دارم این شبهات وجود دارد و فرهنگ اسلامی دیگر حاکم نیست ولی در غرب تازه در این زمینه بیدار شدند و فعالیت‌های خوبی در حال انجام است و انگلیس و آمریکا و امثال کارهای قابل قبولی در این حوزه انجام داده‌اند و بیداری حاصل شده است. مثلاً دانشگاه کمبریج، آکسفورد و برکلی بخش‌هایی مثل انجمن الهیات دارند و کارهای خوبی انجام می‌دهند. در اروپا هم انجمن الهیات است که هر دو سال یک بار جلسه دارد و فیزیکدانان، فیلسوفان و کشیشان شرکت می‌کنند و بنده هم در چند دوره شرکت کردم.

یک انجمن بین‌المللی علم و دین هم است که حدود ۱۷ سال پیش تاسیس شده و بنده هم جزو هیئت موسس آن بودم و بسیار هم فعال است.

چهره ماندگار عرصه فیزیک ادامه داد: در ایران اما هنوز چنین چیزی وجود ندارد در عوض کتاب‌های علم الحادی و امثال اینها خیلی شایع است. من به اتفاق یکسری از اساتید حوزه و دانشگاه دو سال پیش تقاضای تاسیس انجمن علم و دین را به وزارت علوم دادیم و آنها هم مجوز موقت صادر دادند ولی ما فقط یک حقوق بگیر ساده هستیم و منبع مالی آن‌چنانی برای راه اندازی یک انجمن نداریم که بخواهیم منابع مالی آن تامین کنیم. چون چنین انجمنی، کلاس، کتاب، مجله، کارگاه آموزشی، سخنرانی و… خواهد داشت. بنابراین از برخی موسسات تقاضای کمک کردیم که یک مکانی برای راه اندازی این انجمن به ما اختصاص دهند اما هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است با اینکه می‌دانم خیلی از نهادها و موسسات در کشور هستند که ساختمان‌های بسیاری دارند که بتوانند در اختیار ما قرار دهند.

در انتخابات هم صحبت از اقتصاد و سیاست بود نه فرهنگ

برنده دو جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: سراغ خیرین هم رفتیم ولی اغلب آنها سراغ تاسیس مدارس و بیمارستان می‌روند و هنوز اهمیت این موضوع را متوجه نیستند. با برخی مراجع هم صحبت کردیم ولی در کشور ما مسئولین خیلی به مسائل فرهنگی اهمیت نمی‌دهند، سیاست و اقتصاد مطرح است ولی فرهنگ اهمیت ندارد.

"مثلاً دانشگاه کمبریج، آکسفورد و برکلی بخش‌هایی مثل انجمن الهیات دارند و کارهای خوبی انجام می‌دهند"در انتخابات ریاست جمهوری اخیر هم دیدیم که نامزدهای بیشتر به مسائل سیاسی و اقتصادی می‌پرداختند تا موضوعات فرهنگی. به همین خاطر هم در حال حاضر خبری از فرهنگ اسلامی در جامعه نیست. خبرنگار آمریکایی CNN به تهران آمد و بعد گفت: تهران آمریکایی‌ترین شهری است که من دیدم.

گلشنی با تاکید بر اینکه در کشور اسلامی تقاضای کمک برای تاسیس چنین انجمنی را کردیم ولی با سکوت و انفعال مواجه شدیم گفت: افرادی هم که تقاضای تاسیس انجمن را کردند ناشناخته نیستند به همین دلیل هم من در حیرتم که ما ادعای پایتخت جهان اسلام و همه اینها را داریم ولی در برابر چنین خواسته‌هایی اینقدر منفعلیم و اقدامی صورت نمی‌گیرد. مگر ما الان انجمن‌هایی مثل انجمن فیزیک و شیمی و مهندسی و اینها نداریم این انجمن هم یکی مثل آنها.

قرار بر جوان‌گرایی در شورای عالی انقلاب فرهنگی بود

وی در پایان درباره اینکه عضو شورای جدید انقلاب فرهنگی نیست توضیح داد: در این دوره قرار بر جوان‌گرایی بود. از دفتر رهبر معظم انقلاب هم از من خواستند که لیستی را پیشنهاد دهم و بنده هم حدود ۱۵- ۱۰ نفر را برای شورای جدید معرفی کردم.