شهرداری، نهادی برای شهروند

روز شهرداری ها در گام نخست روز شهروندان است.  به این معنا که شهرداری  به مثابه نهادی مدنی/ اجرایی و غیر دولتی بیشترین ارتباط را با شهروندان دارد و سیاست های اتخاذ شده از سوی این نهاد می تواند  در حوزه های گوناگون شهری اثرات مثبت و سازنده یا منفی و مخربی را در زندگی شهری و اجتماعی شهروندان به دنبال داشته باشد.

واقعیت این است که شهرداری ها در سطح جهانی از جمله‌ نهاد هایی هستند که نقش آنها در توسعه پایدار و متوازن و تقویت و توسیع عرصه های مدنی و عمومی بی بدیل است . بدیهی است با توجه به پیچیدگی های زندگی شهری، افزایش انتظارات و نیاز های جامعه شهری، مسائل زیست محیطی شهری و توسعه و گسترش کالبدی نامتوازن و ناموزون شهری این نقش بی بدیل و تاریخی و استراتژیک در قیاس با سایر نهاد های اجرایی جایگاه بالاتر و خطیر تری پیدا می کند که لزوم توجه به آن از سوی حکومت و حاکمیت و تحلیل و تفسیر صحیح آن از ناحیه مدیران شهری، می تواند تلاقی «جامعه‌شهری» و «مدیریت شهری» را در «توسعه شهری» ممکن و میسور کند و آن را به  اساس و بنیان توسعه پایدار کشور تبدیل کند .

توسعه شهری به عنوان کلید و دروازه ورود به توسعه پایدار کشور زمانی محقق خواهد شد که شهرداری ها در جهت گیری ها و تصمیم سازی های خود ایجاد و تقویت جامعه شهری همگن، همبسته و هم افزا را هدف گذاری کنند و با توجه به تنوع فرهنگی و زیست فرهنگی در بطن و متن شهر بتوانند شهری را بازافرینی کنند که ساکنان آن با احساس «عدالت و برابری»  در بهره گیری از مواهب و فرصت های «زیست شهری» با رویکردی مشارکت گرا و تعامل گرا، به یاری  مدیریت شهری  در راستای غلبه بر بحران های متراکم و فرساینده شهری بشتابند.

اساسا مفهوم مدیریت شهری در تفسیر های کلان فراتر از اداره شهر است و با ارتباط با ساختار های اقتصاد شهری و فرهنگ شهری، نقشی پیچیده تر از تمرکز صرف بر اداره شهر پیدا می کند. بر بستر این دیدگاه می توان ادعا کرد نحوه و مکانیزم ارتباط دوسویه و تعاملی «نهاد مدیریت شهری» به عنوان ضرورتی ایدئولوژیک با منابع و نهاد های رسمی قدرت در بستر نگاهی رئالیستی،  میزان و قدرت تاثیر گذاری و تحول آفرینی آن در بهبود زیست شهری و زیست پذیر کردن شهر ها را تسریع یا کند می کند.  این نقش کلیدی که در قالب و قامت هم افزایی با قدرت رسمی رده بندی می شود ناشی از فهمی است که  حل نیاز های اکولوژیک و استراتژیک شهری را در شرایطی ممکن می داند که دامنه وسیع نیاز های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر  در قامت نگاه پروسه ای و در لایه بندی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تحلیل و چاره جویی شود.

فهمی که برآمده و برکشیده ی گفتمانی است که نهاد سیاست و نماد زمامداری را در تدبیر و اداره شهر می داند.

"روشن است  که لاجرم و ناگریز و ناگزیر، سیاست چه با مفهوم تدبیر شهری و چه با مضمون تدقیق دولتی  نه در مقابله و معارضه  که در مفاهمه و موازنه شکل می گیرد"روشن است  که لاجرم و ناگریز و ناگزیر، سیاست چه با مفهوم تدبیر شهری و چه با مضمون تدقیق دولتی  نه در مقابله و معارضه  که در مفاهمه و موازنه شکل می گیرد. بنا براین  مدیریت شهری به عنوان شاخه و شعبه ای از برنامه ریزی شهری و همچنین شهردادی ها به مثابه نهاد هایی اجرایی مدنی، نیازمند برنامه ریزی همسو نگر، منعطف،  پویا و تعاملی و مشارکتی  برای غلبه بر بحران هایی هستند که با تزاحم برای بهره وری، فقر شهری را افزایش داده و عدالت شهری را نحیف و لاغر کرده است.

تحقق این موضوع نیازمند بازنگری و ارتقا وظایف شهرداری از تقسیمات شهری از جمله شهر، حریم شهر، منطقه، ناحیه و محله بر حسب ابعاد و سطوح توسعه پایدار شهری در عرصه های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی است  که در نهایت به خلق"  شهر پایدار " ختم می شود که زیست شهری آن هم مناسب ساکنان حال شهر ها و هم  شهروندان آینده باشد.

*شهردار منطقه ۶ تهران

۴۷۲۳۱