چه کسانی بیش از دیگران در خطر خودکشی هستند؟

کاظم ملکوتی، با بیان اینکه یکی از استراتژی‌های پیشگیری از خودکشی که سازمان جهانی بهداشت معرفی کرده، آموزش مدیا و رسانه‌هاست، به این مفهوم که رسانه‌ها چگونه اخبار مربوط به خودکشی را درج کنند، اظهار کرد: این استراتژی برای سازمان جهانی بهداشت است که نسخه فارسی آن در سایت جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران قابل دسترسی است و چند سال گذشته نیز نسخه مشابهی در انجمن روانپزشکان منتشر شد که راهنماها و نکاتی را درخصوص نحوه انتشار اخبار در این راستا آموزش دادند.

وی با بیان اینکه انتشار اخبار مربوط به خودکشی قابل تسری و سرایت است و افرادی که مستعد هستند با مشاهده چنین اخباری برای اقدام به خودکشی ترغیب می‌شوند، گفت: به همین دلیل است که چنین دستورالعملی وجود دارد، زیرا افرادی هستند که با دیدن این اخبار ممکن است در آنها سرایت پیدا کند و اقدام به خودکشی کنند، به همین دلیل گفته می‌شود باید این دستورالعمل‌ها رعایت شود.

ملکوتی در پاسخ به این سوال که چه کسانی مستعد اقدام به خودکشی هستند؟ گفت: ریسک فاکتورها و عوامل خطری وجود دارد که یکی از آنها «داشتن فکر خودکشی» و «داشتن سابقه اقدام به خودکشی» است؛ این دو عامل و عوامل دیگر تشخیصی، روانشناسی، اجتماعی، جامعه‌شناختی، خانوادگی و فرهنگی افراد را مستعد اقدام به خودکشی می‌کند.

عضو جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران ادامه داد: درخصوص داشتن فکر به خودکشی یا سابقه اقدام به خودکشی در سال‌های گذشته تحقیقی در یکی از شهرستان‌ها با جمعیت سه میلیون نفر انجام شد که نشان داد این افراد در طول عمر، ۱۴ درصد فکر خودکشی داشتند، ۶ درصد برنامه‌ای برای اقدام و ۳ درصد اقدام به خودکشی در طول عمر داشتند. حدود ۶ درصد جمعیت آن جامعه طی یکسال فکر خودکشی، حدود ۳ درصد برنامه خودکشی بدون اقدام و حدود ۱ تا ۱.۵ درصد اقدام به خودکشی در طول یکسال داشتند.

بنابر اظهارات وی، افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند و سابقه اقدام به خودکشی دارند، ۹ برابر خطر فوت آنها بیشتر است.

ملکوتی در ادامه به تحلیلی از نحوه انتشار اخبار خودکشی توسط رسانه‌ها پرداخت و بیان کرد: رسانه‌ها طی دهه گذشته تاکنون در این خصوص بهتر شده‌اند، اما جای کار زیاد دارد. سازمان بهزیستی کارگاه‌های متعددی برگزار کرده است و ما نیز در این زمینه مشارکت داشتیم.

عضو جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران با اشاره به اینکه دو نوع اخبار در خصوص خودکشی وجود دارد، تصریح کرد: برخی از اخبار، گزارشات علمی و آماری هستند که به نظر روی مسئولان و مدیران بهداشتی و درمانی و برنامه‌ریزان اثرگذار است تا آگاه باشند که آمارها تغییر کرده است و گفت‌وگو در این زمینه منجر به روشن شدن جامعه و حساس شدن و به فکر فرو رفتن جامعه برای پیشگیری می‌شود لذا از این جهت اشکالی وجود ندارد، اما یکسری از اخبار فردی هستند که ممکن است تقلیدی باشد و افراد مستعد را برای اقدام به خودکشی ترغیب کند.

"سازمان بهزیستی کارگاه‌های متعددی برگزار کرده است و ما نیز در این زمینه مشارکت داشتیم"

وی به ارائه نکاتی درخصوص نحوه انتشار اخبار مربوط به خودکشی در رسانه‌ها پرداخت و افزود: درج اخبار خودکشی در صفحه اول ممنوع است؛ هدف این است که اخبار خودکشی را بزرگ نمایی و هیجانی نکنیم. قهرمان‌پروری و در بوق و کرنا نکنیم که افراد فکر کنند با خودکشی‌شان ممکن است روی صفحه اول بروند، لذا نباید اخبار خودکشی در صفحه اول منتشر شود. تیتر خودکشی نباید هیجان‌انگیز و دراماتیزه باشد؛ تیتر نباید حس غم، ترحم و شجاعت ایجاد کند و تنها خبر باشد. کلمات و جملات آکنده از هیجان و احساس نباشد.

ملکوتی با بیان اینکه در انتشار اخبار خودکشی به محل، نوع و روش اقدام نباید اشاره شود، به خودکشی سلبریتی‌ها اشاره کرد و افزود: سلبریتی‌ها طرفداران زیادی دارند و خطر خودکشی وجود دارد به همین دلیل باید خبر خودکشی سلبریتی‌ها با مراعات قوانین درج شود.

عضو جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران این را هم گفت که باید در پایان اخبار نوشته شود که خودکشی قابل پیشگیری است و اگر فکر خودکشی در فردی وجود دارد به مراکز متخصص مراجعه کنند تا افراد از خدمات موجود استفاده کنند.

۴۷۲۳۱