تجلیل طالبان از ۳۰ سالگی پیروزی مجاهدین؛ حقانی می‌گوید 'تهدیدی برای همسایگان نیستیم'
بی بی سی فارسی
تجلیل طالبان از ۳۰ سالگی پیروزی مجاهدین؛ حقانی می‌گوید 'تهدیدی برای همسایگان نیستیم'۳ ساعت پیش
منبع تصویر،
RTA
طالبان در مراسمی از سالگرد سی سالگی "پیروزی مجاهدین" در کابل تجلیل کردند.
در این مراسم شماری از رهبران طالبان از جمله سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان و رئیس شبکه حقانی شرکت و سخنرانی کردند.
سراج‌الدین حقانی در سخنان خود هشتم ثور/اردیبهشت را "روز ثمره جهاد مردم افغانستان" خواند. او اما تاکید کرد که به جهان تعهد داده‌اند که تهدیدی به هیچ کشوری نخواهند بود. او اضافه کرد که طالبان به خصوص برای همسایه‌های افغانستان هیچ‌گونه تهدیدی نخواهند بود و انتظار متقابل از آنها دارند.
"در این مراسم شماری از رهبران طالبان از جمله سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان و رئیس شبکه حقانی شرکت و سخنرانی کردند"
گروه‌های مختلف مجاهدین با سقوط دولت به رهبری دکتر نجیب الله، در هشتم ثور/اردیبهشت سال ۱۳۷۱ وارد کابل شدند و تشکیل"دولت اسلامی افغانستان" را اعلام کردند. اولین رئیس دولت آنها صبغت‌الله مجددی بود. طالبان هم نیروهای خود را "مجاهدین" می‌خوانند.
برهان‌الدین ربانی دومین رئیس دولت اسلامی افغانستان که ریاست این دولت را تا سال ۱۳۸۲ و سقوط طالبان به عهده داشت، در سال ۱۳۹۰ در یک حمله انتحاری که بیشتر طالبان مسئول آن دانسته می‌شود، کشته شد.
منبع تصویر،
RTA
توضیح تصویر،
سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان
آقای حقانی گفت "مجاهدین" را گروه‌هایی بدنام کرده‌اند و "وقتی نام مجاهدین را که بگیرید به ذهن مردم ناامنی و منبع شر و فساد تعبیر می‌شود، اما چنین نیست".
او گفت که طالبان می‌خواستند، قدرت به طور صلح‌آمیز به آنها منتقل شود، اما "دشمنان این کشور" آن را نخواستند و "برای جلوگیری از بی‌نظمی" نیروهای طالبان وارد کابل شدند.
«شیرازه» پادکستی درباره کتاب‌ها است که سام فرزانه تهیه می‌کند
پادکست
پایان پادکست
او همچنین گفت برخی کارهای خودسرانه از طرف "افراد مغرض" انجام می‌شود ولی ربطی به مقام‌ها و رهبری طالبان ندارد.
در این مراسم که از تلویزیون دولتی تحت کنترل طالبان پخش می‌شد، همچنین چند ترانه بدون موسیقی در وصف "جهاد و طالبان" اجرا شد. هیچ زنی در این مراسم حضور نداشت و در مراسم طالبان کف زدن پس از سخنرانی مرسوم نیست.
''''اشغال از هر آدرسی باشد مذموم است ''''
همزمان "جبهه مقاومت ملی" ضد طالبان به رهبری احمد مسعود نیز در اعلامیه‌ای به این مناسبت آن را تبریک گفته است.
در اعلامیه این نهاد آمده است: "اشغال، ظلم و بی‌عدالتی از هر آدرس و رسمی که باشد مذموم و در خور نکوهش است و با پرداخت هر قیمتی باید در برابر آن ایستاد."
"جبهه مقاومت ملی" در ادامه بر ایستادگی بر ضد گروه طالبان که آن را "مزدور" خوانده تاکید کرده و افزوده است: "چنان‌که مردم ما دیروز در برابر تجاوز سرخ ایستادند، امروز در برابر تجاوز سیاه هرگز سکوت نخواهند کرد، و آزادی را با پایمردی جوانان سلحشور این مرز و بوم به کشور بر می گردانند."
منبع تصویر،
AFP
توضیح تصویر،
اولین رئیس دولت اسلامی افغانستان صبغت‌الله مجددی بود
طالبان همچنین در یک اعلامیه به همین مناسبت "پیروزی مجاهدین" را "روز آزادی و نجات افغان‌ها" خوانده و گفته از این روز تجلیل می‌کنند.
طالبان در این اعلامیه گفته‌اند:"ما اراده تجاوز بر حریم و خاک هیچ کشوری را نداریم و از سایر کشورها نیز امید احترام متقابل و زندگی در سایه امن را داریم."
حکومت طالبان همچنین این روز را تعطیلی عمومی در افغانستان اعلام کرده است.
"سراج‌الدین حقانی در سخنان خود هشتم ثور/اردیبهشت را "روز ثمره جهاد مردم افغانستان" خواند"
در اعلامیه امروز طالبان آمده است:"۸ ثور ۱۳۷۱ هجری شمسی روز پیروزی، آزادی و نجات افغان هاست، که قربانی‌های ملت مجاهد ما نتیجه داد و مردم و کشور ما از اژدهای کمونیسم نجات یافت."
پیشینه تجلیل از «پیروزی مجاهدین»
در سال‌های گذشته نیز از سالگرد "پیروزی مجاهدین" همه ساله در افغانستان طی مراسم رسمی تجلیل می‌شد. اکثر رهبران مجاهدین در دولت پیشین حضور و سهم داشتند و از این روز گرامیداشت می‌شد.
منبع تصویر،
Farsnews
توضیح تصویر،
برهان‌الدین ربانی دومین رئیس دولت اسلامی افغانستان که ریاست این دولت را تا سال ۱۳۸۲ و سقوط طالبان به عهده داشت، در سال ۱۳۹۰ در یک حمله انتحاری که بیشتر طالبان مسئول آن دانسته می‌شود، کشته شد.
در سال‌های اول بعد از سقوط دور اول حاکمیت طالبان، مراسم تجلیل از "پیروزی مجاهدین" در "خیابان چمن حضوری" کابل برگزار می‌شد، اما پس از یک حمله به این مراسم در سال ۱۳۸۷، تجلیل از آن محدودتر شد. در سال‌های گذشته این مراسم تنها در داخل کاخ ریاست جمهوری و بدون تشریفات معمول برگزار می‌شد که دلیل اصلی آن نگرانی از حملات مخالفان مسلح دولت و جلوگیری از تلفات احتمالی عنوان شد.
سال گذشته در چنین روزی محمد اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین، این روز را تبریک گفت ولی افزود که"مردم افغانستان پس از پیروزی جهاد روزهای سخت و تلخی را تجربه کرده‌اند که طعم پیروزی تلخ شد."
او از طالبان خواسته بود که از ناکامی‌های بعد از آن رویداد درس بگیرند و در تلاش تصاحب قدرت از طریق زور و خشونت نباشند. اما در ماه‌های پس از آن که آمریکا تصمیم خروج تمام نیروهایش را نهایی کرد طالبان توانستند، شهرهای مهم افغانستان را یکی پی دیگر تصرف کردند و بالاخره در پانزدهم آگوست ۲۰۲۱ با فرار آقای غنی از کابل وارد کابل شدند و تسلط کامل افغانستان را به دست آوردند.
دیدگاه طالبان درباره کودتای هفت ثور
طالبان اما در این اعلامیه کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ را "کودتای کمونیست‌ها" و "سرآغاز بدبختی‌ها، مصائب و فجایع" توصیف کرده است و درباره این کودتا گفته:"چند تن [از] چهره‌های بیگانه پرور به حمایت اتحاد شوروی وقت و با تحمیل ایدیولوژی کفری، دست به هرگونه جنایات در برابر ملت مسلمان و مجاهد افغانستان و مقدسات، باورها و ارزش های اسلامی آنها زدند."
چهل و چهار سال قبل کودتای هفت ثور در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های چپگرا که تحت حمایت اتحاد جماهیر شوروی بودند، واگذار شد.
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
نیروهای مجاهدینی که علیه دولت‌های چپگرا می‌جنگیدند
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
جنگ میان گروه‌های مجاهدین در کابل شدیدتر شد و سپس به شهرها و مناطق دیگر هم گسترش یافت
طالبان همچنین گفته‌اند که در یک قرن اخیر "اکنون" افغانستان برای سومین بار "از اشغال آزاد شده و نظام اسلامی در آن قایم شده است".
در اعلامیه طالبان همچنین آمده که این گروه تلاش می‌کند تا " تمامی آرمان‌های جهادهای افغان‌ها" را برآورده کند.
آغاز جنگ‌های داخلی در افغانستان
چند هفته پس از هشتم ثور سال ۱۳۷۱ و در پی تشکیل دولت اسلامی، میان گروه‌های مختلف مجاهدین جنگ داخلی در گرفت و این جنگ با ورود گروه طالبان به صحنه جنگ تقریباً ده سال ادامه یافت.
جنگ‌های داخلی بیشتر در کابل متمرکز بود و پس از حضور طالبان در میدان‌های نبرد، این جنگ ها کم‌کم شماری دیگر از شهرها و مناطق افغانستان را هم فرا گرفت.
منبع تصویر،
Getty Images
- غنی: بعد از پیروزی جهاد مردم روزهای سخت و تلخی را تجربه کردند
- در روزهای منتهی به 'کودتای هفت ثور' در افغانستان چه گذشت؟
منبع تصویر، Getty Images
چهل و چهار سال قبل در چنین روزی، کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ خورشیدی در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های جدیدی واگذار شد.
پس از این کودتا دولت‌های چپگرا به حمایت اتحاد جماهیر شوروی وقت رویکار آمدند و پس آن این کشور دچار جنگ‌های خونین و درازمدت شد که تاکنون ادامه دارد.
در این مطلب به کارنامه چند چهره تاثیرگذار این کودتا پرداخته شده است.
نور محمد ترهکی
منبع تصویر، Getty Images
نور محمد ترهکی
نورمحمد ترهکی، یکی از بنیانگذاران حزب دمکراتیک خلق افغانستان بود که بعد از کودتای هفت ثور قدرت را به دست گرفت. نور محمد از قبیله ترهکی بود و در روستای ناوه مقر، از توابع ولایت غزنی به دنیا آمد. تاریخ دقیق تولد ترهکی معلوم نیست، ولی در برخی از منابع، تولد او ۲۳ سرطان/تیر سال ۱۲۹۶خورشیدی ذکر شده است.
در ۱۱جدی/دی سال ۱۳۴۴خورشیدی و در نخستین کنگره حزب دموکراتیک خلق افغانستان که در خانه نورمحمد تره کی در کارته ۴ کابل برگزار شد، او به عنوان منشی عمومی (دبیرکل) حزب انتخاب شد.
پس از کودتای هفت ثور، ترهکی رئیس دولت شد.
نورمحمد ترهکی در ماه سنبله/شهریور ۱۳۵۸ جهت شرکت در کنفرانس غیر متعهدها به هاوانا رفت و در راه بازگشت، در شوروی با برژنف و سایر مقامات آن کشور دیدار کرد.
منبع تصویر، Getty Images
نور محمد ترهکی (نفر وسط) یک هفته پیش از کشته شدنش با لئونید برژنف (راست)، رهبر شوروی و آندره گرومیکو (چپ) وزیر خارجه شوروی در مسکو دیدار کرده بود
گفته می‌شود مقامات شوروی نارضایتی خود را از گسترش مقاومت و سخت گیری‌های حفیظ الله امین به ترهکی اطلاع می‌دهند و از او می‌خواهند که از امین دوری گزیند.
حفیظ الله امین که گویا از این موضوع آگاه شده بود، بعد از بازگشت تره کی از شوروی، ابتدا او را از قدرت خلع کرد و سپس در قصر ریاست جمهوری به وسیله افراد خود به قتل رساند.
درباره نورمحمد ترهکی بیشتر بخوانید: زندگینامه تره کی: از کارمند اخراجی تا رهبر حزب
حفیظ‌الله امین
منبع تصویر، Getty Images
حفیظ‌الله امین
حفیظ الله امین در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در روستای "قاضی خیل" پغمان، در شمال غرب کابل به دنیا آمد. امین تحصیلات ابتدایی خود را در پغمان فراگرفت و برای ادامه تحصیلات به کابل رفت و بعد از آن به شغل معلمی روی آورد.
در سال ۱۳۳۶ خورشیدی، حفیظ الله امین برای ادامه تحصیلات به آمریکا رفت و پس از دریافت فوق لیسانس در رشته تعلیم و تربیت به کابل بازگشت و در یک موسسه آموزشی آمریکایی در کابل مشغول به کار شد و آنگونه که در برخی از منابع آمده است، در همین زمان با نور محمد ترهکی آشنا شد.
حفیظ‌الله امین در سال ۱۳۴۳ خورشیدی که در سفر دوم تحصیلی‌اش در آمریکا به سر می‌برد، به افغانستان بازگشت و به عنوان یک عضو عادی به عضویت حزب دموکراتیک در آمد. او در سال ۱۳۴۵ خورشیدی با پیشنهاد تره کی به عنوان عضو کمیته مرکزی حزب تعیین شد و سه سال بعد از حوزه پغمان به مجلس نمایندگان افغانستان راه پیدا کرد.
منبع تصویر، Getty Images
حفیظ‌الله امین در زمانی که رئیس دولت بود
در سال ۱۳۵۲ از طرف جناح خلق ماموریت کار سازمانی در ارتش را بر عهده گرفت و مسئول بخش نظامی حزب شد.
در ۲۵ سنبله/شهریور سال ،۱۳۵۸ حفیظ‌الله امین، ترهکی را به قتل رساند و به حاکمیت مطلق دست پیدا کرد. اما چند ماه بعد در ۶ جدی سال ۱۳۵۸ بنا به روایت‌ها، حفیظ الله‌امین و همه اعضای دفتر سیاسی که در اقامتگاهش در "تپه تاج بیگ" دعوت شده بودند، توسط آشپز روس او مسموم شد و روس‌ها در یک عملیات نظامی ۴۵ دقیقه‌ای که به کاخ محل استقرار وی یورش بردند و او را با رگبار مسلسل کشتند.
درباره حفیظ‌الله امین بیشتر بخوانید: زندگینامه حفیظ الله امین، از تولد تا مرگ
ببرک کارمل
منبع تصویر، Getty Images
ببرک کارمل
ببرک کارمل در ۱۶ جدی/دی ۱۳۱۶ خورشیدی در کابل به دنیا آمد، در لیسه/دبیرستان آلمانی‌زبان امانی در کابل درس خواند و در سال ۱۹۴۷ وارد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل شد.
کارمل در ۱۳۳۴ خورشیدی به دلیل فعالیت‌های چپگرایانه و ضد دولتی به زندان افتاد، اما یک سال بعد که از زندان آزاد شد، به استخدام وزارت پلان/برنامه ریزی دولت ظاهر شاه درآمد.
ببرک کارمل در نخستین انتخابات پارلمانی پس از تصویب قانون اساسی ۱۳۴۳ به عضویت مجلس نمایندگان رسید و در سخنرانی‌های خود در مجلس به گونه علنی مواضع ایدئولوژیک خود را مطرح کرد.
منبع تصویر، Getty Images
ببرک کارمل در یک نشست خبری
کارمل پس از کودتای هفتم ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ به رهبری حزب دموکراتیک خلق به معاونت شورای انقلابی و معاونت نخست وزیری رسید و عملاً فرد شماره دوم نظام جدید شمرده می شد. اما چند ماه بعد در زمان ریاست جمهوری حفیظ الله امین، در پی افزایش اختلافات میان هر دو جناح حزب، که رهبران جناح پرچم کم کم از قدرت کنار گذاشته شدند، کارمل از معاونت نخست وزیری به سفارت جمهوری چکسلواکی سابق در پراگ فرستاده شد.
او در چکسلواکی وقت بود که به اتهام "خیانت ملی" به کشور فراخوانده شد و از عضویت حزب دموکراتیک خلق هم اخراج شد. در ششم جدی/دی ۱۳۵۸، همزمان با اشغال نظامی افغانستان توسط ارتش سرخ شوروی سابق بار دیگر به قدرت بازگشت و به عنوان رئیس دولت آغاز به کار کرد.
با رویکار آمدن میخائیل گورباچف به عنوان رئیس جمهوری شوروی سابق، سیاست‌های این کشور هم در مورد افغانستان تغییر کرد و مقدمات کنار زدن ببرک کارمل از قدرت هم در افغانستان آغاز شد.
منبع تصویر، Getty Images
ببرک کارمل (سمت چپ) از رهبران کودتای هفت ثور در افغانستان و لئونید برژنف (رهبر پیشین اتحاد جماهیر شوروی وقت) در کاخ کرملین (دسامبر ۱۹۸۱)
کارمل در ثور/اردیبهشت ۱۳۶۵ خورشیدی از دبیر کلی حزب دموکراتیک خلق کنار زده شد و در عقرب/آبان همان سال مجبور به کناره گیری از ریاست جمهوری شد و بعد از آن نجیب الله رئیس‌جمهور افغانستان شد.
او پس از استعفایش چند سال در مسکو بود تا این که در سال ۱۳۷۱ تحت حمایت عبدالرشید دوستم به شمال افغانستان بازگشت، اما دیگر هرگز سهمی در سیاست پرآشوب کشور به دست نیاورد.
کارمل پس از چند سال به مسکو برگشت و سرانجام در ۱۳ قوس/آذر ۱۳۷۵ در مسکو درگذشت و جسد او را در شهرک بندری حیرتان، در شمال افغانستان به خاک سپردند.
درباره ببرک کارمل بیشتر بخوانید: زندگینامه ببرک کارمل
میر اکبر خیبر
منبع تصویر، .
میر اکبر خیبر
میر اکبر خیبر در سال ۱۳۰۴ خورشیدی در ولایت لوگر در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد. او بعد از تحصیلات ابتدایی وارد دبیرستان/لیسه نظامی شد و بعد تحصیلات عالی را در دانشکده افسری (حربی پوهنتون) ادامه داد.
او یکی از افرادی بوده است که چه به شکل مخفیانه و چه علنی به نفع جریان‌های فکری طرفدار سوسیالیسم و مارکسیسم فعالیت کرد. این فعالیت‌ها باعث شد که به زندان بیفتد و در زندان نیز با شماری دیگر از چهره سیاسی چپگرا آشنا شود.
میراکبر خیبر، یکی از نظریه پردازان برجسته حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود. این حزب که همان "حزب دموکراتیک خلق افغانستان" بود به زودی دچار اختلاف شد و دو سال بعد جناحی از آن به نام جناح "پرچم" تحت رهبری ببرک کارمل انشعاب کرد. خیبر عضو کمیته مرکزی این جناح و رئیس شاخه نظامی آن بود.
میر اکبر خیبر در ۲۸ حمل/فروردین ۱۳۵۷ در کابل ترور شد. در آن زمان ۱۴ سال از تشکیل حزب دموکراتیک خلق افغانستان و نزدیک به چهار دهه از فعالیت سیاسی او می‌گذشت.
درباره میر اکبر خیبر بیشتر بخوانید: میر اکبر خیبر، نظریه پرداز سوسیالیست
محمد اسلم وطنجار
منبع تصویر، Getty Images
محمد اسلم وطنجار
محمد اسلم وطنجار در سال ۱۳۲۵ خورشیدی در ولایت پکتیا به دنیا آمد. او از افراد کلیدی در کودتای ۱۳۵۷بود.
او در رشته نظامی تحصیل کرد و در سال ۱۳۴۶ از دانشگاه نظامی کابل فارغ شد.
دگروال (سرهنگ) وطنجار و ژنرال عبدالقادر در ششم ثور ۱۳۵۷رهبری نیروهای هوایی و زمینی را برای آغاز کودتا بر عهده گرفتند و همه تدابیر برای درهم کوبیدن وزارت دفاع، فرودگاه کابل و کاخ ریاست جمهوری اتخاذ شد و نیروها در انتظار فردای آن روز و آغاز کودتا ماندند.
وطنجار همچنین از یاران محمد داوود خان در کودتای پنج سال قبل از کودتای هفت ثور (۱۳۵۲) بود.
منبع تصویر، .
محمد اسلم وطنجار
به گفته عبدالقادر، وطنجار در روز کودتا از منطقه پلچرخی با زره‌پوش‌ها (نفربرهای زرهی) به سمت ارگ حرکت کرد. ساعت ده و نیم صبح اولین توپ را به وزارت دفاع شلیک کرد. او همچنین کسی بود که پیروزی کودتا و شکست داوود را از طریق رادیو اعلام کرد.
پس از به قدرت رسیدن حزب دموکراتیک خلق افغانستان، وطنجار به سمت معاون نخست و وزیر مخابرات گماشته شد. پس از خیزش‌های مردمی در هرات، ترهکی مجبور شد او را در سال ۱۳۵۸ وزیر دفاع افغانستان تعیین کند. اما حفیظ الله امین، او را از سمتش برکنار کرد و او به جمع کسانی دیگری که برای براندازی قدرت امین می‌کوشیدند، پیوست.
پس از کشته شدن حفیظ الله امین از سوی روس‌ها و شروع ریاست‌جمهوری ببرک کارمل، وطنجار دوباره وزیر مخابرات شد. وطنجار بعد از آن سمت‌های وزارت داخله و دفاع را به عهده داشت.
در سال ۱۳۶۹ در دوره ریاست جمهوری نجیب الله، به دلیل این که کودتای شهنواز تنی را "خنثی" کرد، از سوی نجیب تقدیر شد و به عنوان وزیر دفاع افغانستان تعیین شد. بعد از سقوط حکومت نجیب الله، وطنجار از افغانستان فرار کرد.
در سال ۱۳۷۹ خورشیدی در شهر اودسا در اوکراین در اثر بیماری سرطان درسن ۵۶ سالگی درگذشت.
ژنرال عبدالقادر
منبع تصویر، .
ژنرال عبدالقادر
عبدالقادر در سال ۱۳۲۳ خورشیدی در هرات، در غرب افغانستان متولد شد. او پس از پایان کلاس ششم به کابل رفت و وارد مدرسه نظامی مهتاب قلعه در غرب کابل شد.
ژنرال عبدالقادر در سال ۱۹۶۰ به همراه یک تیم ۶۰ نفره به کشور قرقیزستان رفت و در آنجا در رشته خلبانی هواپیماهای نظامی درس خواند.
او در کودتای محمد داوود (۱۳۵۲ خورشیدی) فرد کلیدی بود. آقای قادر پس از روی کار آمدن محمد داوود، به مقام معاونت فرماندهی کل نیروهای هوایی افغانستان رسید.
او در کودتای چپگرایان در هفتم ثور سال ۱۳۵۷ خورشیدی نیز رهبری نیروهای نظامی هوایی این کودتا را به عهده داشت.
عبدالقادر پس از پیروزی این کودتا برای مدت سه ماه وزیر دفاع افغانستان شد. اما به اتهام همکاری در طرح‌ریزی کودتا علیه دولت دستگیر و روانه زندان شد.
آقای عبدالقادر پس از به قدرت رسیدن ببرک کارمل، رهبر جناح پرچم حزب دموکراتیک خلق افغانستان، از زندان آزاد و بار دیگر به عنوان وزیر دفاع این کشور مشغول به کار شد. در اواخر دوران دولت چپگرا در افغانستان، ژنرال قادر به عنوان سفیر این کشور در پولند/لهستان معرفی شد.
منبع تصویر، .
از راست: سلطان‌علی کشتمند، ببرک کارمل، اناهیتا راتب‌زاده و میراکبر خیبر
آقای قادر در سال ۲۰۱۳، پس از یک دوره طولانی زندگی در بلغارستان، به افغانستان بازگشت.
ژنرال قادر در همان سال در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفته بود که در کودتای هفتم ثور او "فرد پیشتاز بود و فرماندهی این کودتا را از یک هلیکوپتر از هوا به عهده داشت".
او در این مصاحبه گفت که پدرش چوپان بوده و مادرش از منطقه برنا آباد درحد فاصل ولسوالی غوریان و ولسوالی زنده جان در هرات بود.
ژنرال عبدالقادر در سال ۱۳۹۳ در سن ۷۰ سالگی، در بیمارستان نظامی سردار محمد داوود کابل به علت خونریزی مغزی درگذشت.
غلام محمد غبار
منبع تصویر، .
میر غلام محمد غبار
میرغلام محمدغبار، سیاستمدار، مورخ و نویسنده، در سال ۱۲۷۶ خورشیدی در منطقه "دروازه لاهوری" شهر کابل زاده شد. او در خانواده‌ای بزرگ و سرشناس به دنیا آمد و بزرگ شد و آموزش‌های ابتدایی را در نزد خانواده خود فرار گرفت.
غبار، چند سال در سمت‌های مختلف اداره‌های دولتی کار کرد. او در اواخر پادشاهی امیر حبیب الله خان، به جنبش جوانان افغان پیوست. غبار چند سال بعد پس از مطالعه و تحقیق تاریخ، یکی از صاحب نظران مطرح افغانستان در زمینه تاریخ شد. در سال ۱۳۱۰ هم سر منشی سفارت افغانستان در برلین شد.
او سپس در سال ۱۳۲۹ حزب وطن را تأسیس کرد. او همچنین از نخستین بنیانگذران جنبش چپ افغانستان شمرده می‌شود.
غلام محمد غبار با نور محمد ترهکی، ببرک کارمل، میر اکبر خیبر و شماری دیگر، راس حلقات مطالعاتی مخفی قرار داشتند، آنها بیش از یک دهه فعالیت فکری و سیاسی کردند و در این مدت صدها جوان تحصیلکرده و پرشور را با اندیشه‌های مارکسیستی آشنا و همنوا کردند.
در اوایل دهه چهل شمسی هواداران این تفکر ایجاد تحولات دموکراتیک به منظور رسیدن به جامعه سوسیالیستی را هدف خود عنوان کردند و "جمعیت دموکراتیک خلق افغانستان" را بنیان نهادند.
غبار همچنین از بنیانگذاران انجمن ادبی کابل بود. هنوز یک سال از تاسیس انجمن ادبی کابل نگذشته بود که نادر خان نتوانست فعالیت های غبار و یارانش را تحمل کند و او را به همراه تعدادی دیگر از روشنفکران در سال ۱۳۱۱ به دلایل سیاسی بازداشت و زندانی کرد. غبار چهار سال را در زندان سپری کرد. او در سال ۱۳۲۸ خورشیدی به نمایندگی از مردم کابل به شورای ملی راه یافت.
"افغانستان در مسیر تاریخ" یکی از مهم‌ترین آثار آقای غبار است که تاکنون چندین نوبت در داخل و خارج از افغانستان به چاپ رسیده است.
غلام محمد غبار در ماه های آخر حکومت داوود خان، به بیماری زخم معده مبتلا شد و برای معالجه به آلمان رفت و در یکی از بیمارستان‌های شهر برلین بستری شد و در ۱۶ دلو/بهمن سال ۱۳۵۶ خورشیدی درگذشت.
پیکرش چهار روز بعد، در تاریخ ۲۲ دلو/بهمن به کابل منتقل شد و در گورستان شهدای صالحین کابل به خاک سپرده شد.
منبع تصویر، Getty Images
عکاس‌خانه‌ای در کابل، سال ۱۳۵۸
منبع تصویر، Getty Images
سربازان شوروی در خیابان‌های کابل (۱۳۶۷)
______________
این مطلب قبلا در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۷منتشر شده بود. اکنون به مناسبت چهل و چهارمین سالگرد کودتای هفت ثور، بازنشر می‌شود.&config=http://www.bbc.co.uk/worldservice/scripts/core/2/emp_jsapi_config.xml?212&relatedLinksCarousel=false&embedReferer=http://www.bbc.co.uk/persian/&config_settings_language=en&config_settings_showFooter=false&domId=emp-15228070&config_settings_autoPlay=true&config_settings_displayMode=standard&config_settings_showPopoutButton=true&uxHighlightColour=0xff0000&showShareButton=true&config.plugins.fmtjLiveStats.pageType=t2_eav1_Started&embedPageUrl=$pageurl&messagesFileUrl=http://www.bbc.co.uk/worldservice/emp/3/vocab/en.xml&config_settings_autoPlay=false" />
منبع تصویر، Getty Images
چهل و چهار سال قبل در چنین روزی، کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ خورشیدی در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های جدیدی واگذار شد.
پس از این کودتا دولت‌های چپگرا به حمایت اتحاد جماهیر شوروی وقت رویکار آمدند و پس آن این کشور دچار جنگ‌های خونین و درازمدت شد که تاکنون ادامه دارد.
در این مطلب به کارنامه چند چهره تاثیرگذار این کودتا پرداخته شده است.
نور محمد ترهکی
منبع تصویر، Getty Images
نور محمد ترهکی
نورمحمد ترهکی، یکی از بنیانگذاران حزب دمکراتیک خلق افغانستان بود که بعد از کودتای هفت ثور قدرت را به دست گرفت. نور محمد از قبیله ترهکی بود و در روستای ناوه مقر، از توابع ولایت غزنی به دنیا آمد. تاریخ دقیق تولد ترهکی معلوم نیست، ولی در برخی از منابع، تولد او ۲۳ سرطان/تیر سال ۱۲۹۶خورشیدی ذکر شده است.
در ۱۱جدی/دی سال ۱۳۴۴خورشیدی و در نخستین کنگره حزب دموکراتیک خلق افغانستان که در خانه نورمحمد تره کی در کارته ۴ کابل برگزار شد، او به عنوان منشی عمومی (دبیرکل) حزب انتخاب شد.
پس از کودتای هفت ثور، ترهکی رئیس دولت شد.
نورمحمد ترهکی در ماه سنبله/شهریور ۱۳۵۸ جهت شرکت در کنفرانس غیر متعهدها به هاوانا رفت و در راه بازگشت، در شوروی با برژنف و سایر مقامات آن کشور دیدار کرد.
منبع تصویر، Getty Images
نور محمد ترهکی (نفر وسط) یک هفته پیش از کشته شدنش با لئونید برژنف (راست)، رهبر شوروی و آندره گرومیکو (چپ) وزیر خارجه شوروی در مسکو دیدار کرده بود
گفته می‌شود مقامات شوروی نارضایتی خود را از گسترش مقاومت و سخت گیری‌های حفیظ الله امین به ترهکی اطلاع می‌دهند و از او می‌خواهند که از امین دوری گزیند.
حفیظ الله امین که گویا از این موضوع آگاه شده بود، بعد از بازگشت تره کی از شوروی، ابتدا او را از قدرت خلع کرد و سپس در قصر ریاست جمهوری به وسیله افراد خود به قتل رساند.
درباره نورمحمد ترهکی بیشتر بخوانید: زندگینامه تره کی: از کارمند اخراجی تا رهبر حزب
حفیظ‌الله امین
منبع تصویر، Getty Images
حفیظ‌الله امین
حفیظ الله امین در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در روستای "قاضی خیل" پغمان، در شمال غرب کابل به دنیا آمد. امین تحصیلات ابتدایی خود را در پغمان فراگرفت و برای ادامه تحصیلات به کابل رفت و بعد از آن به شغل معلمی روی آورد.
در سال ۱۳۳۶ خورشیدی، حفیظ الله امین برای ادامه تحصیلات به آمریکا رفت و پس از دریافت فوق لیسانس در رشته تعلیم و تربیت به کابل بازگشت و در یک موسسه آموزشی آمریکایی در کابل مشغول به کار شد و آنگونه که در برخی از منابع آمده است، در همین زمان با نور محمد ترهکی آشنا شد.
حفیظ‌الله امین در سال ۱۳۴۳ خورشیدی که در سفر دوم تحصیلی‌اش در آمریکا به سر می‌برد، به افغانستان بازگشت و به عنوان یک عضو عادی به عضویت حزب دموکراتیک در آمد. او در سال ۱۳۴۵ خورشیدی با پیشنهاد تره کی به عنوان عضو کمیته مرکزی حزب تعیین شد و سه سال بعد از حوزه پغمان به مجلس نمایندگان افغانستان راه پیدا کرد.
منبع تصویر، Getty Images
حفیظ‌الله امین در زمانی که رئیس دولت بود
در سال ۱۳۵۲ از طرف جناح خلق ماموریت کار سازمانی در ارتش را بر عهده گرفت و مسئول بخش نظامی حزب شد.
در ۲۵ سنبله/شهریور سال ،۱۳۵۸ حفیظ‌الله امین، ترهکی را به قتل رساند و به حاکمیت مطلق دست پیدا کرد. اما چند ماه بعد در ۶ جدی سال ۱۳۵۸ بنا به روایت‌ها، حفیظ الله‌امین و همه اعضای دفتر سیاسی که در اقامتگاهش در "تپه تاج بیگ" دعوت شده بودند، توسط آشپز روس او مسموم شد و روس‌ها در یک عملیات نظامی ۴۵ دقیقه‌ای که به کاخ محل استقرار وی یورش بردند و او را با رگبار مسلسل کشتند.
درباره حفیظ‌الله امین بیشتر بخوانید: زندگینامه حفیظ الله امین، از تولد تا مرگ
ببرک کارمل
منبع تصویر، Getty Images
ببرک کارمل
ببرک کارمل در ۱۶ جدی/دی ۱۳۱۶ خورشیدی در کابل به دنیا آمد، در لیسه/دبیرستان آلمانی‌زبان امانی در کابل درس خواند و در سال ۱۹۴۷ وارد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل شد.
کارمل در ۱۳۳۴ خورشیدی به دلیل فعالیت‌های چپگرایانه و ضد دولتی به زندان افتاد، اما یک سال بعد که از زندان آزاد شد، به استخدام وزارت پلان/برنامه ریزی دولت ظاهر شاه درآمد.
ببرک کارمل در نخستین انتخابات پارلمانی پس از تصویب قانون اساسی ۱۳۴۳ به عضویت مجلس نمایندگان رسید و در سخنرانی‌های خود در مجلس به گونه علنی مواضع ایدئولوژیک خود را مطرح کرد.
منبع تصویر، Getty Images
ببرک کارمل در یک نشست خبری
کارمل پس از کودتای هفتم ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ به رهبری حزب دموکراتیک خلق به معاونت شورای انقلابی و معاونت نخست وزیری رسید و عملاً فرد شماره دوم نظام جدید شمرده می شد. اما چند ماه بعد در زمان ریاست جمهوری حفیظ الله امین، در پی افزایش اختلافات میان هر دو جناح حزب، که رهبران جناح پرچم کم کم از قدرت کنار گذاشته شدند، کارمل از معاونت نخست وزیری به سفارت جمهوری چکسلواکی سابق در پراگ فرستاده شد.
او در چکسلواکی وقت بود که به اتهام "خیانت ملی" به کشور فراخوانده شد و از عضویت حزب دموکراتیک خلق هم اخراج شد. در ششم جدی/دی ۱۳۵۸، همزمان با اشغال نظامی افغانستان توسط ارتش سرخ شوروی سابق بار دیگر به قدرت بازگشت و به عنوان رئیس دولت آغاز به کار کرد.
با رویکار آمدن میخائیل گورباچف به عنوان رئیس جمهوری شوروی سابق، سیاست‌های این کشور هم در مورد افغانستان تغییر کرد و مقدمات کنار زدن ببرک کارمل از قدرت هم در افغانستان آغاز شد.
منبع تصویر، Getty Images
ببرک کارمل (سمت چپ) از رهبران کودتای هفت ثور در افغانستان و لئونید برژنف (رهبر پیشین اتحاد جماهیر شوروی وقت) در کاخ کرملین (دسامبر ۱۹۸۱)
کارمل در ثور/اردیبهشت ۱۳۶۵ خورشیدی از دبیر کلی حزب دموکراتیک خلق کنار زده شد و در عقرب/آبان همان سال مجبور به کناره گیری از ریاست جمهوری شد و بعد از آن نجیب الله رئیس‌جمهور افغانستان شد.
او پس از استعفایش چند سال در مسکو بود تا این که در سال ۱۳۷۱ تحت حمایت عبدالرشید دوستم به شمال افغانستان بازگشت، اما دیگر هرگز سهمی در سیاست پرآشوب کشور به دست نیاورد.
کارمل پس از چند سال به مسکو برگشت و سرانجام در ۱۳ قوس/آذر ۱۳۷۵ در مسکو درگذشت و جسد او را در شهرک بندری حیرتان، در شمال افغانستان به خاک سپردند.
درباره ببرک کارمل بیشتر بخوانید: زندگینامه ببرک کارمل
میر اکبر خیبر
منبع تصویر، .
میر اکبر خیبر
میر اکبر خیبر در سال ۱۳۰۴ خورشیدی در ولایت لوگر در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد. او بعد از تحصیلات ابتدایی وارد دبیرستان/لیسه نظامی شد و بعد تحصیلات عالی را در دانشکده افسری (حربی پوهنتون) ادامه داد.
او یکی از افرادی بوده است که چه به شکل مخفیانه و چه علنی به نفع جریان‌های فکری طرفدار سوسیالیسم و مارکسیسم فعالیت کرد. این فعالیت‌ها باعث شد که به زندان بیفتد و در زندان نیز با شماری دیگر از چهره سیاسی چپگرا آشنا شود.
میراکبر خیبر، یکی از نظریه پردازان برجسته حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود. این حزب که همان "حزب دموکراتیک خلق افغانستان" بود به زودی دچار اختلاف شد و دو سال بعد جناحی از آن به نام جناح "پرچم" تحت رهبری ببرک کارمل انشعاب کرد. خیبر عضو کمیته مرکزی این جناح و رئیس شاخه نظامی آن بود.
میر اکبر خیبر در ۲۸ حمل/فروردین ۱۳۵۷ در کابل ترور شد. در آن زمان ۱۴ سال از تشکیل حزب دموکراتیک خلق افغانستان و نزدیک به چهار دهه از فعالیت سیاسی او می‌گذشت.
درباره میر اکبر خیبر بیشتر بخوانید: میر اکبر خیبر، نظریه پرداز سوسیالیست
محمد اسلم وطنجار
منبع تصویر، Getty Images
محمد اسلم وطنجار
محمد اسلم وطنجار در سال ۱۳۲۵ خورشیدی در ولایت پکتیا به دنیا آمد. او از افراد کلیدی در کودتای ۱۳۵۷بود.
او در رشته نظامی تحصیل کرد و در سال ۱۳۴۶ از دانشگاه نظامی کابل فارغ شد.
دگروال (سرهنگ) وطنجار و ژنرال عبدالقادر در ششم ثور ۱۳۵۷رهبری نیروهای هوایی و زمینی را برای آغاز کودتا بر عهده گرفتند و همه تدابیر برای درهم کوبیدن وزارت دفاع، فرودگاه کابل و کاخ ریاست جمهوری اتخاذ شد و نیروها در انتظار فردای آن روز و آغاز کودتا ماندند.
وطنجار همچنین از یاران محمد داوود خان در کودتای پنج سال قبل از کودتای هفت ثور (۱۳۵۲) بود.
منبع تصویر، .
محمد اسلم وطنجار
به گفته عبدالقادر، وطنجار در روز کودتا از منطقه پلچرخی با زره‌پوش‌ها (نفربرهای زرهی) به سمت ارگ حرکت کرد. ساعت ده و نیم صبح اولین توپ را به وزارت دفاع شلیک کرد. او همچنین کسی بود که پیروزی کودتا و شکست داوود را از طریق رادیو اعلام کرد.
پس از به قدرت رسیدن حزب دموکراتیک خلق افغانستان، وطنجار به سمت معاون نخست و وزیر مخابرات گماشته شد. پس از خیزش‌های مردمی در هرات، ترهکی مجبور شد او را در سال ۱۳۵۸ وزیر دفاع افغانستان تعیین کند. اما حفیظ الله امین، او را از سمتش برکنار کرد و او به جمع کسانی دیگری که برای براندازی قدرت امین می‌کوشیدند، پیوست.
پس از کشته شدن حفیظ الله امین از سوی روس‌ها و شروع ریاست‌جمهوری ببرک کارمل، وطنجار دوباره وزیر مخابرات شد. وطنجار بعد از آن سمت‌های وزارت داخله و دفاع را به عهده داشت.
در سال ۱۳۶۹ در دوره ریاست جمهوری نجیب الله، به دلیل این که کودتای شهنواز تنی را "خنثی" کرد، از سوی نجیب تقدیر شد و به عنوان وزیر دفاع افغانستان تعیین شد. بعد از سقوط حکومت نجیب الله، وطنجار از افغانستان فرار کرد.
در سال ۱۳۷۹ خورشیدی در شهر اودسا در اوکراین در اثر بیماری سرطان درسن ۵۶ سالگی درگذشت.
ژنرال عبدالقادر
منبع تصویر، .
ژنرال عبدالقادر
عبدالقادر در سال ۱۳۲۳ خورشیدی در هرات، در غرب افغانستان متولد شد. او پس از پایان کلاس ششم به کابل رفت و وارد مدرسه نظامی مهتاب قلعه در غرب کابل شد.
ژنرال عبدالقادر در سال ۱۹۶۰ به همراه یک تیم ۶۰ نفره به کشور قرقیزستان رفت و در آنجا در رشته خلبانی هواپیماهای نظامی درس خواند.
او در کودتای محمد داوود (۱۳۵۲ خورشیدی) فرد کلیدی بود. آقای قادر پس از روی کار آمدن محمد داوود، به مقام معاونت فرماندهی کل نیروهای هوایی افغانستان رسید.
او در کودتای چپگرایان در هفتم ثور سال ۱۳۵۷ خورشیدی نیز رهبری نیروهای نظامی هوایی این کودتا را به عهده داشت.
عبدالقادر پس از پیروزی این کودتا برای مدت سه ماه وزیر دفاع افغانستان شد. اما به اتهام همکاری در طرح‌ریزی کودتا علیه دولت دستگیر و روانه زندان شد.
آقای عبدالقادر پس از به قدرت رسیدن ببرک کارمل، رهبر جناح پرچم حزب دموکراتیک خلق افغانستان، از زندان آزاد و بار دیگر به عنوان وزیر دفاع این کشور مشغول به کار شد. در اواخر دوران دولت چپگرا در افغانستان، ژنرال قادر به عنوان سفیر این کشور در پولند/لهستان معرفی شد.
منبع تصویر، .
از راست: سلطان‌علی کشتمند، ببرک کارمل، اناهیتا راتب‌زاده و میراکبر خیبر
آقای قادر در سال ۲۰۱۳، پس از یک دوره طولانی زندگی در بلغارستان، به افغانستان بازگشت.
ژنرال قادر در همان سال در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفته بود که در کودتای هفتم ثور او "فرد پیشتاز بود و فرماندهی این کودتا را از یک هلیکوپتر از هوا به عهده داشت".
او در این مصاحبه گفت که پدرش چوپان بوده و مادرش از منطقه برنا آباد درحد فاصل ولسوالی غوریان و ولسوالی زنده جان در هرات بود.
ژنرال عبدالقادر در سال ۱۳۹۳ در سن ۷۰ سالگی، در بیمارستان نظامی سردار محمد داوود کابل به علت خونریزی مغزی درگذشت.
غلام محمد غبار
منبع تصویر، .
میر غلام محمد غبار
میرغلام محمدغبار، سیاستمدار، مورخ و نویسنده، در سال ۱۲۷۶ خورشیدی در منطقه "دروازه لاهوری" شهر کابل زاده شد. او در خانواده‌ای بزرگ و سرشناس به دنیا آمد و بزرگ شد و آموزش‌های ابتدایی را در نزد خانواده خود فرار گرفت.
غبار، چند سال در سمت‌های مختلف اداره‌های دولتی کار کرد. او در اواخر پادشاهی امیر حبیب الله خان، به جنبش جوانان افغان پیوست. غبار چند سال بعد پس از مطالعه و تحقیق تاریخ، یکی از صاحب نظران مطرح افغانستان در زمینه تاریخ شد. در سال ۱۳۱۰ هم سر منشی سفارت افغانستان در برلین شد.
او سپس در سال ۱۳۲۹ حزب وطن را تأسیس کرد. او همچنین از نخستین بنیانگذران جنبش چپ افغانستان شمرده می‌شود.
غلام محمد غبار با نور محمد ترهکی، ببرک کارمل، میر اکبر خیبر و شماری دیگر، راس حلقات مطالعاتی مخفی قرار داشتند، آنها بیش از یک دهه فعالیت فکری و سیاسی کردند و در این مدت صدها جوان تحصیلکرده و پرشور را با اندیشه‌های مارکسیستی آشنا و همنوا کردند.
در اوایل دهه چهل شمسی هواداران این تفکر ایجاد تحولات دموکراتیک به منظور رسیدن به جامعه سوسیالیستی را هدف خود عنوان کردند و "جمعیت دموکراتیک خلق افغانستان" را بنیان نهادند.
غبار همچنین از بنیانگذاران انجمن ادبی کابل بود. هنوز یک سال از تاسیس انجمن ادبی کابل نگذشته بود که نادر خان نتوانست فعالیت های غبار و یارانش را تحمل کند و او را به همراه تعدادی دیگر از روشنفکران در سال ۱۳۱۱ به دلایل سیاسی بازداشت و زندانی کرد. غبار چهار سال را در زندان سپری کرد. او در سال ۱۳۲۸ خورشیدی به نمایندگی از مردم کابل به شورای ملی راه یافت.
"افغانستان در مسیر تاریخ" یکی از مهم‌ترین آثار آقای غبار است که تاکنون چندین نوبت در داخل و خارج از افغانستان به چاپ رسیده است.
غلام محمد غبار در ماه های آخر حکومت داوود خان، به بیماری زخم معده مبتلا شد و برای معالجه به آلمان رفت و در یکی از بیمارستان‌های شهر برلین بستری شد و در ۱۶ دلو/بهمن سال ۱۳۵۶ خورشیدی درگذشت.
پیکرش چهار روز بعد، در تاریخ ۲۲ دلو/بهمن به کابل منتقل شد و در گورستان شهدای صالحین کابل به خاک سپرده شد.
منبع تصویر، Getty Images
عکاس‌خانه‌ای در کابل، سال ۱۳۵۸
منبع تصویر، Getty Images
سربازان شوروی در خیابان‌های کابل (۱۳۶۷)
______________
این مطلب قبلا در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۷منتشر شده بود. اکنون به مناسبت چهل و چهارمین سالگرد کودتای هفت ثور، بازنشر می‌شود.&config=http://www.bbc.co.uk/worldservice/scripts/core/2/emp_jsapi_config.xml?212&relatedLinksCarousel=false&embedReferer=http://www.bbc.co.uk/persian/&config_settings_language=en&config_settings_showFooter=false&domId=emp-15228070&config_settings_autoPlay=true&config_settings_displayMode=standard&config_settings_showPopoutButton=true&uxHighlightColour=0xff0000&showShareButton=true&config.plugins.fmtjLiveStats.pageType=t2_eav1_Started&embedPageUrl=$pageurl&messagesFileUrl=http://www.bbc.co.uk/worldservice/emp/3/vocab/en.xml&config_settings_autoPlay=false">
منبع تصویر، Getty Images
پس از کشته شدن محمد داوود خان، در افغانستان دولت‌های چپگرا به حمایت جماهیر شوروی وقت روی کار آمدند
چهل و چهار سال قبل در چنین روزی، کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ خورشیدی در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های جدیدی واگذار شد.
کودتای هفت ثور نقطه عطفی در تاریخ افغانستان به حساب می‌آید. پس از این کودتا دولت‌های چپگرا به حمایت اتحاد جماهیر شوروی وقت رویکار آمدند و پس آن این کشور دچار جنگ‌های خونین و درازمدت شد که تاکنون ادامه دارد.
در این گاهشمار به خلاصه برخی از وقایع در روزهای منتهی به این تحول بزرگ تاریخی افغانستان پرداخته شده است.
منبع تصویر، .
محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور افغانستان
۲۸ حمل/فروردین ۱۳۵۷
میر اکبر خیبر، یکی از رهبران حزب دموکراتیک خلق، در منطقه مکروریان دوم کابل، پایتخت به ضرب گلوله یک فرد ناشناس کشته شد.
با این رویداد شمارش معکوس کودتا و سرنگونی محمد دولت داوود خان آغاز شد.
۲۹ حمل ۱۳۵۷
یک روز پس از کشته شدن میر اکبر خبیر، حفیظ الله امین که مسئول سازمان نظامی جناح خلق بود، با آن که تحت نظارت قرار داشت، وارد عمل شد و وضعیت را در داخل سازمان نظامی به حالت آماده باش درآورد.
منبع تصویر، Aselat
محلی که میراکبر خیبر به قتل رسید
۳۰ حمل ۱۳۵۷
مراسم خاکسپاری میر اکبر خیبر از سوی حزب دموکراتیک خلق باشکوه برگزار شد که یک نمایش قدرت نیز به حساب می‌آمد با سخنرانی‌های پرهیجان چهره‌های مهم این حزب از جمله نور محمد ترهکی و ببرک کارمل همراه بود.
برخی شاهدان و نویسندگان می‌گویند، در این روز نزدیک به پانزده هزار نفر که همه از اعضا و یا طرفداران حزب بودند، در این مراسم شرکت کردند. آنها در راه به سوی گورستان "شهدای صالحین" در شمال شرقی شهر کابل، زمانی که از برابر ساختمان سفارت آمریکا می‌گذشتند، شعارهای ضد آمریکایی سر دادند.
۵ ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷
رادیوی دولتی افغانستان خبر بازداشت شماری از رهبران حزب دموکراتیک خلق از جمله نور محمد ترهکی و ببرک کارمل را پخش کرد.
منبع تصویر، Getty Images
حفیظ الله‌امین
برخی دیگر از رهبران جناح خلق نیز در خانه‌هایشان توقیف شدند و عده‌ای دیگر در جاهای مختلفی خود را پنهان کردند.
حفیظ الله امین، رهبر سازمان نظامی جناح خلق، از جمله کسانی بود که در منزلش تحت مراقبت قرار گرفت، اما این مراقبت او را از طراحی و صدور دستور کودتا باز نماند.
۶ ثور ۱۳۵۷
عبدالرحمان، پسر حفیظ الله امین، دستور آغاز کودتا را از پدرش به سید محمد گلاب‌زوی، عضو کمیته مرکزی رساند.
محمد اسلم وطنجار و عبدالقادر، رهبری نیروهای هوایی و زمینی را برای آغاز کودتا بر عهده گرفتند و همه تدابیر برای درهم کوبیدن وزارت دفاع، فرودگاه کابل و کاخ ریاست جمهوری گرفته شد و نیروها در انتظار سپیده دم و آغاز کودتا ماندند.
منبع تصویر، Getty Images
ببرک کارمل، از رهبران کودتای هفت ثور در افغانستان و لئونید برژنف (رهبر پیشین اتحاد جماهیر شوروی وقت) در کاخ کرملین (دسامبر ۱۹۸۱)
۷ ثور ۱۳۵۷ (روز کودتا)
صبحگاه، کاروان تانک‌های قوای چهار زرهدار، از بیست کیلومتری شرق شهر کابل به سوی مرکز شهر حرکت کردند. بنا بر بعضی روایت‌ها، فرمانده گارد ریاست جمهوری، نخستین کسی بود که به داوود خان از "تحرکات مظنون" خبر داد.
قوای پانزده زرهدار، از سوی وزارت دفاع دستور گرفت که مانع از پیشروی تانک‌ها به سوی مرکز شهر شوند، اما فرمانده این قوا در جواب گفت که نیروهایش از صبح زود در محاصره قوای چهار زرهدار قرار گرفته‌اند.
تلاش‌های وزارت دفاع برای سد کردن راه تانک‌های قوای چهار زرهدار به جایی نرسید و حوالی ظهر، نخستین گلوله تانک، ساختمان وزارت دفاع را هدف قرار داد و این حمله، رابطه میان رئیس جمهور، وزارت دفاع و فرماندهان ارتش را قطع کرد.
اما حملات هوایی که به رهبری عبدالقادر، از فرودگاه بگرام به هدف کاخ ریاست جمهوری صورت گرفت، ضربه‌های سنگینی بود که سرانجام، مقاومت داوود خان را که خود اسلحه به‌دست گرفته و علیه کودتاگران می‌جنگید، در هم شکست.
به این ترتیب، کودتای هفتم ثور به شکل غافلگیرکننده‌ای به پیروزی رسید و عصر همین روز، حفیظ الله امین، "سقوط خاندان سلطنتی" و به قدرت رسیدن شورای نظامی را از طریق رادیوی دولتی افغانستان اعلام کرد.
منبع تصویر، .
از راست: سلطان‌علی کشتمند، ببرک کارمل، اناهیتا راتب‌زاده و میراکبر خیبر
مطالب مرتبط:
منبع تصویر، Getty Images
پس از کشته شدن محمد داوود خان، در افغانستان دولت‌های چپگرا به حمایت جماهیر شوروی وقت روی کار آمدند
چهل و چهار سال قبل در چنین روزی، کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ خورشیدی در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های جدیدی واگذار شد.
کودتای هفت ثور نقطه عطفی در تاریخ افغانستان به حساب می‌آید. پس از این کودتا دولت‌های چپگرا به حمایت اتحاد جماهیر شوروی وقت رویکار آمدند و پس آن این کشور دچار جنگ‌های خونین و درازمدت شد که تاکنون ادامه دارد.
در این گاهشمار به خلاصه برخی از وقایع در روزهای منتهی به این تحول بزرگ تاریخی افغانستان پرداخته شده است.
منبع تصویر، .
محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور افغانستان
۲۸ حمل/فروردین ۱۳۵۷
میر اکبر خیبر، یکی از رهبران حزب دموکراتیک خلق، در منطقه مکروریان دوم کابل، پایتخت به ضرب گلوله یک فرد ناشناس کشته شد.
با این رویداد شمارش معکوس کودتا و سرنگونی محمد دولت داوود خان آغاز شد.
۲۹ حمل ۱۳۵۷
یک روز پس از کشته شدن میر اکبر خبیر، حفیظ الله امین که مسئول سازمان نظامی جناح خلق بود، با آن که تحت نظارت قرار داشت، وارد عمل شد و وضعیت را در داخل سازمان نظامی به حالت آماده باش درآورد.
منبع تصویر، Aselat
محلی که میراکبر خیبر به قتل رسید
۳۰ حمل ۱۳۵۷
مراسم خاکسپاری میر اکبر خیبر از سوی حزب دموکراتیک خلق باشکوه برگزار شد که یک نمایش قدرت نیز به حساب می‌آمد با سخنرانی‌های پرهیجان چهره‌های مهم این حزب از جمله نور محمد ترهکی و ببرک کارمل همراه بود.
برخی شاهدان و نویسندگان می‌گویند، در این روز نزدیک به پانزده هزار نفر که همه از اعضا و یا طرفداران حزب بودند، در این مراسم شرکت کردند. آنها در راه به سوی گورستان "شهدای صالحین" در شمال شرقی شهر کابل، زمانی که از برابر ساختمان سفارت آمریکا می‌گذشتند، شعارهای ضد آمریکایی سر دادند.
۵ ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷
رادیوی دولتی افغانستان خبر بازداشت شماری از رهبران حزب دموکراتیک خلق از جمله نور محمد ترهکی و ببرک کارمل را پخش کرد.
منبع تصویر، Getty Images
حفیظ الله‌امین
برخی دیگر از رهبران جناح خلق نیز در خانه‌هایشان توقیف شدند و عده‌ای دیگر در جاهای مختلفی خود را پنهان کردند.
حفیظ الله امین، رهبر سازمان نظامی جناح خلق، از جمله کسانی بود که در منزلش تحت مراقبت قرار گرفت، اما این مراقبت او را از طراحی و صدور دستور کودتا باز نماند.
۶ ثور ۱۳۵۷
عبدالرحمان، پسر حفیظ الله امین، دستور آغاز کودتا را از پدرش به سید محمد گلاب‌زوی، عضو کمیته مرکزی رساند.
محمد اسلم وطنجار و عبدالقادر، رهبری نیروهای هوایی و زمینی را برای آغاز کودتا بر عهده گرفتند و همه تدابیر برای درهم کوبیدن وزارت دفاع، فرودگاه کابل و کاخ ریاست جمهوری گرفته شد و نیروها در انتظار سپیده دم و آغاز کودتا ماندند.
منبع تصویر، Getty Images
ببرک کارمل، از رهبران کودتای هفت ثور در افغانستان و لئونید برژنف (رهبر پیشین اتحاد جماهیر شوروی وقت) در کاخ کرملین (دسامبر ۱۹۸۱)
۷ ثور ۱۳۵۷ (روز کودتا)
صبحگاه، کاروان تانک‌های قوای چهار زرهدار، از بیست کیلومتری شرق شهر کابل به سوی مرکز شهر حرکت کردند. بنا بر بعضی روایت‌ها، فرمانده گارد ریاست جمهوری، نخستین کسی بود که به داوود خان از "تحرکات مظنون" خبر داد.
قوای پانزده زرهدار، از سوی وزارت دفاع دستور گرفت که مانع از پیشروی تانک‌ها به سوی مرکز شهر شوند، اما فرمانده این قوا در جواب گفت که نیروهایش از صبح زود در محاصره قوای چهار زرهدار قرار گرفته‌اند.
تلاش‌های وزارت دفاع برای سد کردن راه تانک‌های قوای چهار زرهدار به جایی نرسید و حوالی ظهر، نخستین گلوله تانک، ساختمان وزارت دفاع را هدف قرار داد و این حمله، رابطه میان رئیس جمهور، وزارت دفاع و فرماندهان ارتش را قطع کرد.
اما حملات هوایی که به رهبری عبدالقادر، از فرودگاه بگرام به هدف کاخ ریاست جمهوری صورت گرفت، ضربه‌های سنگینی بود که سرانجام، مقاومت داوود خان را که خود اسلحه به‌دست گرفته و علیه کودتاگران می‌جنگید، در هم شکست.
به این ترتیب، کودتای هفتم ثور به شکل غافلگیرکننده‌ای به پیروزی رسید و عصر همین روز، حفیظ الله امین، "سقوط خاندان سلطنتی" و به قدرت رسیدن شورای نظامی را از طریق رادیوی دولتی افغانستان اعلام کرد.
منبع تصویر، .
از راست: سلطان‌علی کشتمند، ببرک کارمل، اناهیتا راتب‌زاده و میراکبر خیبر
مطالب مرتبط:
منبع تصویر، RTA
طالبان در مراسمی از سالگرد سی سالگی "پیروزی مجاهدین" در کابل تجلیل کردند.
در این مراسم شماری از رهبران طالبان از جمله سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان و رئیس شبکه حقانی شرکت و سخنرانی کردند.
سراج‌الدین حقانی در سخنان خود هشتم ثور/اردیبهشت را "روز ثمره جهاد مردم افغانستان" خواند. او اما تاکید کرد که به جهان تعهد داده‌اند که تهدیدی به هیچ کشوری نخواهند بود. او اضافه کرد که طالبان به خصوص برای همسایه‌های افغانستان هیچ‌گونه تهدیدی نخواهند بود و انتظار متقابل از آنها دارند.
گروه‌های مختلف مجاهدین با سقوط دولت به رهبری دکتر نجیب الله، در هشتم ثور/اردیبهشت سال ۱۳۷۱ وارد کابل شدند و تشکیل"دولت اسلامی افغانستان" را اعلام کردند. اولین رئیس دولت آنها صبغت‌الله مجددی بود. طالبان هم نیروهای خود را "مجاهدین" می‌خوانند.
برهان‌الدین ربانی دومین رئیس دولت اسلامی افغانستان که ریاست این دولت را تا سال ۱۳۸۲ و سقوط طالبان به عهده داشت، در سال ۱۳۹۰ در یک حمله انتحاری که بیشتر طالبان مسئول آن دانسته می‌شود، کشته شد.
منبع تصویر، RTA
سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان
آقای حقانی گفت "مجاهدین" را گروه‌هایی بدنام کرده‌اند و "وقتی نام مجاهدین را که بگیرید به ذهن مردم ناامنی و منبع شر و فساد تعبیر می‌شود، اما چنین نیست".
او گفت که طالبان می‌خواستند، قدرت به طور صلح‌آمیز به آنها منتقل شود، اما "دشمنان این کشور" آن را نخواستند و "برای جلوگیری از بی‌نظمی" نیروهای طالبان وارد کابل شدند.
او همچنین گفت برخی کارهای خودسرانه از طرف "افراد مغرض" انجام می‌شود ولی ربطی به مقام‌ها و رهبری طالبان ندارد.
در این مراسم که از تلویزیون دولتی تحت کنترل طالبان پخش می‌شد، همچنین چند ترانه بدون موسیقی در وصف "جهاد و طالبان" اجرا شد. هیچ زنی در این مراسم حضور نداشت و در مراسم طالبان کف زدن پس از سخنرانی مرسوم نیست.
''''اشغال از هر آدرسی باشد مذموم است ''''
همزمان "جبهه مقاومت ملی" ضد طالبان به رهبری احمد مسعود نیز در اعلامیه‌ای به این مناسبت آن را تبریک گفته است.
در اعلامیه این نهاد آمده است: "اشغال، ظلم و بی‌عدالتی از هر آدرس و رسمی که باشد مذموم و در خور نکوهش است و با پرداخت هر قیمتی باید در برابر آن ایستاد."
"جبهه مقاومت ملی" در ادامه بر ایستادگی بر ضد گروه طالبان که آن را "مزدور" خوانده تاکید کرده و افزوده است: "چنان‌که مردم ما دیروز در برابر تجاوز سرخ ایستادند، امروز در برابر تجاوز سیاه هرگز سکوت نخواهند کرد، و آزادی را با پایمردی جوانان سلحشور این مرز و بوم به کشور بر می گردانند."
منبع تصویر، AFP
اولین رئیس دولت اسلامی افغانستان صبغت‌الله مجددی بود
طالبان همچنین در یک اعلامیه به همین مناسبت "پیروزی مجاهدین" را "روز آزادی و نجات افغان‌ها" خوانده و گفته از این روز تجلیل می‌کنند.
طالبان در این اعلامیه گفته‌اند:"ما اراده تجاوز بر حریم و خاک هیچ کشوری را نداریم و از سایر کشورها نیز امید احترام متقابل و زندگی در سایه امن را داریم."
حکومت طالبان همچنین این روز را تعطیلی عمومی در افغانستان اعلام کرده است.
در اعلامیه امروز طالبان آمده است:"۸ ثور ۱۳۷۱ هجری شمسی روز پیروزی، آزادی و نجات افغان هاست، که قربانی‌های ملت مجاهد ما نتیجه داد و مردم و کشور ما از اژدهای کمونیسم نجات یافت."
پیشینه تجلیل از «پیروزی مجاهدین»
در سال‌های گذشته نیز از سالگرد "پیروزی مجاهدین" همه ساله در افغانستان طی مراسم رسمی تجلیل می‌شد. اکثر رهبران مجاهدین در دولت پیشین حضور و سهم داشتند و از این روز گرامیداشت می‌شد.
منبع تصویر، Farsnews
برهان‌الدین ربانی دومین رئیس دولت اسلامی افغانستان که ریاست این دولت را تا سال ۱۳۸۲ و سقوط طالبان به عهده داشت، در سال ۱۳۹۰ در یک حمله انتحاری که بیشتر طالبان مسئول آن دانسته می‌شود، کشته شد.
در سال‌های اول بعد از سقوط دور اول حاکمیت طالبان، مراسم تجلیل از "پیروزی مجاهدین" در "خیابان چمن حضوری" کابل برگزار می‌شد، اما پس از یک حمله به این مراسم در سال ۱۳۸۷، تجلیل از آن محدودتر شد. در سال‌های گذشته این مراسم تنها در داخل کاخ ریاست جمهوری و بدون تشریفات معمول برگزار می‌شد که دلیل اصلی آن نگرانی از حملات مخالفان مسلح دولت و جلوگیری از تلفات احتمالی عنوان شد.
سال گذشته در چنین روزی محمد اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین، این روز را تبریک گفت ولی افزود که"مردم افغانستان پس از پیروزی جهاد روزهای سخت و تلخی را تجربه کرده‌اند که طعم پیروزی تلخ شد."
او از طالبان خواسته بود که از ناکامی‌های بعد از آن رویداد درس بگیرند و در تلاش تصاحب قدرت از طریق زور و خشونت نباشند. اما در ماه‌های پس از آن که آمریکا تصمیم خروج تمام نیروهایش را نهایی کرد طالبان توانستند، شهرهای مهم افغانستان را یکی پی دیگر تصرف کردند و بالاخره در پانزدهم آگوست ۲۰۲۱ با فرار آقای غنی از کابل وارد کابل شدند و تسلط کامل افغانستان را به دست آوردند.
دیدگاه طالبان درباره کودتای هفت ثور
طالبان اما در این اعلامیه کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ را "کودتای کمونیست‌ها" و "سرآغاز بدبختی‌ها، مصائب و فجایع" توصیف کرده است و درباره این کودتا گفته:"چند تن [از] چهره‌های بیگانه پرور به حمایت اتحاد شوروی وقت و با تحمیل ایدیولوژی کفری، دست به هرگونه جنایات در برابر ملت مسلمان و مجاهد افغانستان و مقدسات، باورها و ارزش های اسلامی آنها زدند."
چهل و چهار سال قبل کودتای هفت ثور در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های چپگرا که تحت حمایت اتحاد جماهیر شوروی بودند، واگذار شد.
منبع تصویر، Getty Images
نیروهای مجاهدینی که علیه دولت‌های چپگرا می‌جنگیدند
منبع تصویر، Getty Images
جنگ میان گروه‌های مجاهدین در کابل شدیدتر شد و سپس به شهرها و مناطق دیگر هم گسترش یافت
طالبان همچنین گفته‌اند که در یک قرن اخیر "اکنون" افغانستان برای سومین بار "از اشغال آزاد شده و نظام اسلامی در آن قایم شده است".
در اعلامیه طالبان همچنین آمده که این گروه تلاش می‌کند تا " تمامی آرمان‌های جهادهای افغان‌ها" را برآورده کند.
آغاز جنگ‌های داخلی در افغانستان
چند هفته پس از هشتم ثور سال ۱۳۷۱ و در پی تشکیل دولت اسلامی، میان گروه‌های مختلف مجاهدین جنگ داخلی در گرفت و این جنگ با ورود گروه طالبان به صحنه جنگ تقریباً ده سال ادامه یافت.
جنگ‌های داخلی بیشتر در کابل متمرکز بود و پس از حضور طالبان در میدان‌های نبرد، این جنگ ها کم‌کم شماری دیگر از شهرها و مناطق افغانستان را هم فرا گرفت.
منبع تصویر، Getty Images
منبع تصویر، RTA
طالبان در مراسمی از سالگرد سی سالگی "پیروزی مجاهدین" در کابل تجلیل کردند.
در این مراسم شماری از رهبران طالبان از جمله سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان و رئیس شبکه حقانی شرکت و سخنرانی کردند.
سراج‌الدین حقانی در سخنان خود هشتم ثور/اردیبهشت را "روز ثمره جهاد مردم افغانستان" خواند. او اما تاکید کرد که به جهان تعهد داده‌اند که تهدیدی به هیچ کشوری نخواهند بود. او اضافه کرد که طالبان به خصوص برای همسایه‌های افغانستان هیچ‌گونه تهدیدی نخواهند بود و انتظار متقابل از آنها دارند.
گروه‌های مختلف مجاهدین با سقوط دولت به رهبری دکتر نجیب الله، در هشتم ثور/اردیبهشت سال ۱۳۷۱ وارد کابل شدند و تشکیل"دولت اسلامی افغانستان" را اعلام کردند. اولین رئیس دولت آنها صبغت‌الله مجددی بود. طالبان هم نیروهای خود را "مجاهدین" می‌خوانند.
برهان‌الدین ربانی دومین رئیس دولت اسلامی افغانستان که ریاست این دولت را تا سال ۱۳۸۲ و سقوط طالبان به عهده داشت، در سال ۱۳۹۰ در یک حمله انتحاری که بیشتر طالبان مسئول آن دانسته می‌شود، کشته شد.
منبع تصویر، RTA
سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان
آقای حقانی گفت "مجاهدین" را گروه‌هایی بدنام کرده‌اند و "وقتی نام مجاهدین را که بگیرید به ذهن مردم ناامنی و منبع شر و فساد تعبیر می‌شود، اما چنین نیست".
او گفت که طالبان می‌خواستند، قدرت به طور صلح‌آمیز به آنها منتقل شود، اما "دشمنان این کشور" آن را نخواستند و "برای جلوگیری از بی‌نظمی" نیروهای طالبان وارد کابل شدند.
او همچنین گفت برخی کارهای خودسرانه از طرف "افراد مغرض" انجام می‌شود ولی ربطی به مقام‌ها و رهبری طالبان ندارد.
در این مراسم که از تلویزیون دولتی تحت کنترل طالبان پخش می‌شد، همچنین چند ترانه بدون موسیقی در وصف "جهاد و طالبان" اجرا شد. هیچ زنی در این مراسم حضور نداشت و در مراسم طالبان کف زدن پس از سخنرانی مرسوم نیست.
''''اشغال از هر آدرسی باشد مذموم است ''''
همزمان "جبهه مقاومت ملی" ضد طالبان به رهبری احمد مسعود نیز در اعلامیه‌ای به این مناسبت آن را تبریک گفته است.
در اعلامیه این نهاد آمده است: "اشغال، ظلم و بی‌عدالتی از هر آدرس و رسمی که باشد مذموم و در خور نکوهش است و با پرداخت هر قیمتی باید در برابر آن ایستاد."
"جبهه مقاومت ملی" در ادامه بر ایستادگی بر ضد گروه طالبان که آن را "مزدور" خوانده تاکید کرده و افزوده است: "چنان‌که مردم ما دیروز در برابر تجاوز سرخ ایستادند، امروز در برابر تجاوز سیاه هرگز سکوت نخواهند کرد، و آزادی را با پایمردی جوانان سلحشور این مرز و بوم به کشور بر می گردانند."
منبع تصویر، AFP
اولین رئیس دولت اسلامی افغانستان صبغت‌الله مجددی بود
طالبان همچنین در یک اعلامیه به همین مناسبت "پیروزی مجاهدین" را "روز آزادی و نجات افغان‌ها" خوانده و گفته از این روز تجلیل می‌کنند.
طالبان در این اعلامیه گفته‌اند:"ما اراده تجاوز بر حریم و خاک هیچ کشوری را نداریم و از سایر کشورها نیز امید احترام متقابل و زندگی در سایه امن را داریم."
حکومت طالبان همچنین این روز را تعطیلی عمومی در افغانستان اعلام کرده است.
در اعلامیه امروز طالبان آمده است:"۸ ثور ۱۳۷۱ هجری شمسی روز پیروزی، آزادی و نجات افغان هاست، که قربانی‌های ملت مجاهد ما نتیجه داد و مردم و کشور ما از اژدهای کمونیسم نجات یافت."
پیشینه تجلیل از «پیروزی مجاهدین»
در سال‌های گذشته نیز از سالگرد "پیروزی مجاهدین" همه ساله در افغانستان طی مراسم رسمی تجلیل می‌شد. اکثر رهبران مجاهدین در دولت پیشین حضور و سهم داشتند و از این روز گرامیداشت می‌شد.
منبع تصویر، Farsnews
برهان‌الدین ربانی دومین رئیس دولت اسلامی افغانستان که ریاست این دولت را تا سال ۱۳۸۲ و سقوط طالبان به عهده داشت، در سال ۱۳۹۰ در یک حمله انتحاری که بیشتر طالبان مسئول آن دانسته می‌شود، کشته شد.
در سال‌های اول بعد از سقوط دور اول حاکمیت طالبان، مراسم تجلیل از "پیروزی مجاهدین" در "خیابان چمن حضوری" کابل برگزار می‌شد، اما پس از یک حمله به این مراسم در سال ۱۳۸۷، تجلیل از آن محدودتر شد. در سال‌های گذشته این مراسم تنها در داخل کاخ ریاست جمهوری و بدون تشریفات معمول برگزار می‌شد که دلیل اصلی آن نگرانی از حملات مخالفان مسلح دولت و جلوگیری از تلفات احتمالی عنوان شد.
سال گذشته در چنین روزی محمد اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین، این روز را تبریک گفت ولی افزود که"مردم افغانستان پس از پیروزی جهاد روزهای سخت و تلخی را تجربه کرده‌اند که طعم پیروزی تلخ شد."
او از طالبان خواسته بود که از ناکامی‌های بعد از آن رویداد درس بگیرند و در تلاش تصاحب قدرت از طریق زور و خشونت نباشند. اما در ماه‌های پس از آن که آمریکا تصمیم خروج تمام نیروهایش را نهایی کرد طالبان توانستند، شهرهای مهم افغانستان را یکی پی دیگر تصرف کردند و بالاخره در پانزدهم آگوست ۲۰۲۱ با فرار آقای غنی از کابل وارد کابل شدند و تسلط کامل افغانستان را به دست آوردند.
دیدگاه طالبان درباره کودتای هفت ثور
طالبان اما در این اعلامیه کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ را "کودتای کمونیست‌ها" و "سرآغاز بدبختی‌ها، مصائب و فجایع" توصیف کرده است و درباره این کودتا گفته:"چند تن [از] چهره‌های بیگانه پرور به حمایت اتحاد شوروی وقت و با تحمیل ایدیولوژی کفری، دست به هرگونه جنایات در برابر ملت مسلمان و مجاهد افغانستان و مقدسات، باورها و ارزش های اسلامی آنها زدند."
چهل و چهار سال قبل کودتای هفت ثور در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های چپگرا که تحت حمایت اتحاد جماهیر شوروی بودند، واگذار شد.
منبع تصویر، Getty Images
نیروهای مجاهدینی که علیه دولت‌های چپگرا می‌جنگیدند
منبع تصویر، Getty Images
جنگ میان گروه‌های مجاهدین در کابل شدیدتر شد و سپس به شهرها و مناطق دیگر هم گسترش یافت
طالبان همچنین گفته‌اند که در یک قرن اخیر "اکنون" افغانستان برای سومین بار "از اشغال آزاد شده و نظام اسلامی در آن قایم شده است".
در اعلامیه طالبان همچنین آمده که این گروه تلاش می‌کند تا " تمامی آرمان‌های جهادهای افغان‌ها" را برآورده کند.
آغاز جنگ‌های داخلی در افغانستان
چند هفته پس از هشتم ثور سال ۱۳۷۱ و در پی تشکیل دولت اسلامی، میان گروه‌های مختلف مجاهدین جنگ داخلی در گرفت و این جنگ با ورود گروه طالبان به صحنه جنگ تقریباً ده سال ادامه یافت.
جنگ‌های داخلی بیشتر در کابل متمرکز بود و پس از حضور طالبان در میدان‌های نبرد، این جنگ ها کم‌کم شماری دیگر از شهرها و مناطق افغانستان را هم فرا گرفت.
منبع تصویر، Getty Images
- ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱
- ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱
- ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ 
