دستور روحانی برای نادیده گرفتن مصوبه جنجالی شورای نگهبان

مناقشه بر سر مصوبه شورای نگهبان در مورد شرایط داوطلبان ثبت‌نام در انتخابات ریاست جمهوری وارد مرحله جدیدی شده و حسن روحانی به وزارت کشور دستور داده در ثبت‌نام از داوطلبان فقط قوانین موجود ملاک باشد.

شورای نگهبان که شش فقیه آن منصوب رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای هستند ۱۱ اردیبهشت مصوبه یادشده را برای اجرا به وزارت کشور ابلاغ و ۱۸ اردیبهشت متن کامل آن را در پایگاه اطلاع‌رسانی خود منتشر کرد.

یکی از مهم‌ترین انتقادهای منتقدان به این مسئله برمی‌گردد که شرایط داوطلبان شرکت در انتخابات ریاست جمهوری در اصل ۱۱۵ قانون اساسی تشریح شده و اقدام شورای نگهبان تغییر این قانون و فراتر از اختیاراتش است.

پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری عصر دوشنبه بیستم اردیبهشت اعلام کرد، حسن روحانی به وزارت کشور دستور داد در برگزاری انتخابات براساس جمع‌بندی نظریه تفسیری معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری اقدام کند.

بی‌اعتنایی به مصوبه شورای نگهبان

به عبارت دیگر روحانی به وزیر کشور، عبدالرضا رحمانی فضلی دستور داده مصوبه شورای نگهبان که اغلب حقوقدانان و حتی نجات‌الله ابراهیمیان، حقوقدان و سخنگوی سابق این شورا آن را غیرقانونی می‌دانند نادیده بگیرد.

پس از ابلاغ مصوبه شورای نگهبان به وزارت کشور، معاونت حقوقی ریاست جمهوری ماموریت یافت آن را بررسی و نظریه تفسیری خود را ارائه کند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به گزارش خبرگزاری ایرنا، در جمع‌بندی نظریه تفسیری این معاونت تاکید شده: «وزارت کشور مکلف است وظایف اجرایی خود در زمینه انتخابات ریاست‌جمهوری را بر اساس قوانین موجود و آئین‌نامه‌ها و مقررات مربوط به آنها انجام دهد.»

در این جمع‌بندی با اشاره به اصل ۷۱ قانون اساسی صلاحیت وضع معیارهای نوعی یا قانونگذاری "صرفا" در حیطه اختیارات مجلس شورای اسلامی عنوان شده و تاکید می‌شود که "در صورت تصویب قانون از سوی مجلس هم ابلاغ آن برای اجرا با رئیس ‌جمهور است".

خبر دستور روحانی به وزارت کشور چند ساعت پس از آن منتشر شد که  رحمانی فضلی در حاشیه حضور در شورای نگهبان اطمینان داد که مصوبه این شورا درباره شرایط داوطلبان "قطعا" اجرا می‌شود.

تذکر روحانی درباره مرجع ابلاغ قانون

این درحالی است که رحمانی فضلی روز یک‌شنبه در حاشیه نشست ستاد انتخابات در جمع خبرنگاران گفته بود ابلاغ قانون باید توسط رئیس جمهوری انجام شود و وزارت کشور منتظر دریافت نظریه تفسیری معاونت حقوقی درباره مصوبه شورای نگهبان است.

به نوشته پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، روحانی به وزیر کشور تذکر داده که "الزامات باید در چارچوب قانون و با ابلاغ رئیس‌ جمهور عملی گردد".

مطابق قانون اساسی رئیس جمهوری باید از میان "رجال مذهبی و سیاسی" انتخاب شود که این شرایط را داشته باشند: «ایرانی‌الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور.»

شورای نگهبان در مصوبه خود چند شرط جدید به اینها اضافه کرده که مهم‌ترین‌شان از این قرارند: حداقل سن ۴۰ و حداکثر آن ۷۵ سال، داشتن مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن، حداقل چهار سال سابقه کار در سمت‌های ارشد مدیریتی، اعتقاد به قانون اساسی و نداشتن سابقه محکومیت کیفری.

فرمان غیرقانونی خامنه‌ای

شورای نگهبان می‌گوید مبنای این مصوبه فرمان سال ۹۵ خامنه‌ای برای بررسی سیاست‌های کلی انتخابات و تعیین مصادیق "رجل سیاسی و مذهبی" است.

در حقیقت همین فرمان اقدامی غیرقانونی بوده زیرا این کار چون جنبه قانونگذاری دارد باید به مجلس شورای اسلامی ارجاع می‌شد. افزون بر این ظاهرا شورای نگهبان این فرمان را هم به میل خود تفسیر کرده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

معاونت حقوقی ریاست جمهوری در نظریه تفسیری خود می‌گوید مطابق سیاست‌های کلی انتخابات که خامنه‌ای ابلاغ کرده، شناسایی اولیه توانایی و شایستگی داوطلبان در مرحله ثبت نام صرفا از طریق "شیوه‌های مناسب قانونی" مجاز است و این یعنی در صورت خلاء و لزوم تعیین شرایط، این مسئله باید در قانون مصوب مجلس پیش‌بینی شود.

حمایت قانونگذاران از اقدام غیرقانونی

با وجود انتقاد بسیاری از حقوقدانان و فعالان سیاسی از مصوبه شورای نگهبان و مغایر قانون بودن ابلاغ آن، ۲۰۳ نماینده مجلس روز یک‌شنبه با امضای بیانیه‌ای از این مصوبه دفاع کردند و بر منتقدان آن تاختند.

در این بیانیه با اشاره به انتقادهای فراوان به مصوبه شورای نگهبان آمده است: «در این میان هیاهوهای رسانه‌ای دشمنان خارجی و برخی از منتقدان همیشگی شورای نگهبان در داخل نیز فرصت را برای تخریب نهاد ضامن سلامت انتخابات فراهم کرد تا به زعم خود خدشه‌ای در برگزاری پرشور انتخابات وارد نماید.»

اکثریت نمایندگان مجلس در بیانیه حمایتی خود تاکید کرده‌اند که مصوبه اخیر شورای نگهبان "گامی در جهت شفافیت انتخاباتی و حفظ حرمت داوطلبان واقعی و معتقد به رهنمودهای مقام معظم رهبری" است و بر اساس اختیارات این شورا مطابق قانون اساسی انجام شده است.

به این ترتیب بیش از دو سوم نمایندگان مجلس یازدهم جایگاه این نهاد در وضع قانون "در عموم مسائل" که در اصل ۷۱ قانون اساسی آمده را نادیده می‌گیرند و از اقدامی حمایت می‌کنند که در عمل ورود غیرقانونی به حیطه قانونگذاری است.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  تبلیغات انتخاباتی در ایران به مرور زمان از بسترهای رسمی یا "ارزشی" فاصله گرفته‌اند. کارزار‌ها و شعارهای نامزدهای انتخابات ۹۶ را می‌توان نقطه عطفی در شکسته شدن کلیشه‌های معمول سیاسی دانست.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  تبلیغات ادوار نخست انتخابات ریاست جمهوری به پوسترهایی سیاه و سفید با ادبیات مذهبی و ایدئولوژیک محدود بود. مثلا ابوالحسن بنی‌صدر مبشر اقتصاد توحیدی و علی خامنه‌ای، مرد محراب و جبهه معرفی می‌شدند. از دوره چهارم به بعد، دولت‌ها القابی عرفی چون سازندگی، اصلاحات، مهرورزی یا تدبیر و امید گرفتند. ابراهیم رئیسی نام دولت احتمالی خود را دولت کار و کرامت گذاشته است.

  " پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶ تبلیغات انتخاباتی در ایران به مرور زمان از بسترهای رسمی یا "ارزشی" فاصله گرفته‌اند"

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  با رشد وسایل ارتباط جمعی و به موازات مشارکت مستقیم شهروندان در خبررسانی، تبلیغات انتخابات مجلس، شوراهای شهر و روستا و ریاست جمهوری از جنبه خشک و "انقلابی" فاصله گرفته‌ و در فرم و محتوا دگرگون شده است. شعارها زمینی‌، غلو‌آمیز و "پوپولیستی‌" شده‌اند.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  دیده شدن: پدیده انتخابات دوازدهم از روز ثبت‌نام‌ها بروز کرد. هجوم و نام‌نویسی مردم عادی؛ نه برای نیل به دومین مقام سیاسی بلکه برای دیده شدن و به حساب آمدن. از میان ۱۶۳۶ نفر، شش داوطلب از فیلتر شورای نگهبان عبور کردند.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  جنگ دو دستار: نام و کنیه و رنگ عمامه دو رقیب اصلی انتخابات ۹۶ دستمایه تبلیغات و شعارهاست. حامیان رئیسی او را "ابراهیم زمان" و "سید مظلوم" می‌خوانند و خبرهای مربوط به این دو با عباراتی چون رویارویی"شیخ و سید" تیتر می‌خورند. شعار برخی هواداران رئیسی: «ابراهیم بت شکن، بت بزرگ رو بشکن»

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  همسران در برابر همسران: ابراهیم رئیسی در بخشی از فیلم تبلیغاتی خود همسرش را معرفی کرد تا اصولگراها روی عضویت جمیله علم‌الهدی در هیات علمی دانشگاه بهشتی سرمایه‌گذاری کنند و استادیاری دانشگاه و تالیفات او را امتیازی در برابر خانه‌دار بودن همسر روحانی بخوانند. همسر رئیسی در همایش‌های مربوط به شوهرش نیز سخنرانی کرد و از جمله در همدان، حق برابری جنسیتی برای زنان را به معنای پرداخت حق نفقه آنها دانست.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  حرف‌های جمیله علم‌الهدی پاسخی بود به روحانی که گفت برخی می‌خواهند در پیاده‌‌روها هم بین زن و مرد دیوار بکشند. حسین شریعتمداری در کیهان نوشت کسی چنین ادعایی را می‌کند که همسران رقیبانش استاد دانشگاه هستند اما همسر خودش خانه‌‌دار است.» صاحبه عربی فعالیت سیاسی ندارد.

  "کارزار‌ها و شعارهای نامزدهای انتخابات ۹۶ را می‌توان نقطه عطفی در شکسته شدن کلیشه‌های معمول سیاسی دانست"دیپلمه است و به گفته اطرافیانش در مسائل خیریه و نیکوکاری فعالیت می‌کند.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  زنان و جوانان: روحانی در ورزشگاه شیرودی از جناح رقیب پرسید: «حاضرید حرف‌هایی را که در جلسات خصوصی در باره اشتغال زنان می‌زنید به زبان بیاورید؟» تمرکز رئیسی روی کرامت زنان و حقوق اسلامی آنهاست. هر دو کاندیدا وعده کرده‌اند در کابینه‌شان وزیر زن داشته باشند. وزیر ورزش وعده کرده که دولت بعدی روحانی فرصت حضور زنان در ورزشگاه‌ها را فراهم کند.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  جلوه‌های ویژه: کاندیدای موتلفه در مناظره‌ها به تدریج تهاجمی‌تر شد اما ظاهر متفاوتش بیشتر مورد توجه بود. اگر کاپشن محمود احمدی‌نژاد به یک آرم داخلی و جهانی مبدل شد، کت مصطفی میرسلیم، لباس سیاستمداران هندی و پاکستانی را تداعی می‌کرد. مصطفی میرسلیم روز ثبت‌نام با کلاه ایمنی و لباس کار به وزارت کشور رفت و در اولین نشست مطبوعاتی خودش نیز پیامی به زبان فرانسه فرستاد.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  کنسرت زنده در مشهد: ورود سلبریتی‌ها به کارزار حمایت از این یا آن کاندیدا. اکثر هنرمندان، ورزشکاران و نویسندگان از کاندیداتوری روحانی حمایت کردند. بخشی با بیانیه و برخی در همایش‌ها و میتینگ‌های انتخاباتی. سالار عقیلی در همایش مشهد آواز خواند. اجرای موسیقی با پیامی ویژه در شهری که کنسرت در آن ممنوع و مذموم اعلام شده بود.

  " پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶ تبلیغات ادوار نخست انتخابات ریاست جمهوری به پوسترهایی سیاه و سفید با ادبیات مذهبی و ایدئولوژیک محدود بود"

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  موسیقی زیرزمینی: کمتر چهره‌ شناخته‌‌شده‌ هنری یا اجتماعی از رئیسی حمایت کرده و برای همین پشتیبانی امیر تتلو، خواننده جنجالی از او خبرساز شد. تتلو گفت انتخابش قالیباف بود اما «با اینکه همه چیزم و حتی پیج اینستامو از دست دادم، هنوزم به نظر ایشون احترام میذارم و رای بنده با وجود نداشتن اطلاعات کافی جناب آقای رئیسی هستند.» تتلو نوشته که در نهایت نوکر منتخب مردم خواهد بود.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  پاسخگویی مردمی: واکنش طرفداران رئیسی به انتقاد روحانی از جمع کردن مردم با اتوبوس و نهار دادن در پادگان‌ها. روحانی در مناظره سوم نیز به رئیسی گفته بود اگر نبات و پارچه سبز می‌خواهید برای روستاییان بفرستید بگذارید برای بعد انتخابات.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  ناکامی سه باره: آرای قالیباف پس از آن که روحانی به تلاش او برای "لوله کردن" دانشجویان اشاره کرد، ریزشی جدی داشت و او از رقابت‌ها کنار کشید. اصولگراها اقدام قالیباف را عملی انقلابی خواندند اما حسام‌الدین آشنا، مشاور روحانی نوشت: «شمع ریخته‌ای نذر امام زاده‌ای شد.

  آبروی رفته‌ای فدای آینده‌ای مبهم شد ولی معادل‌های چندمجهولی حل شد. عمل انقلابی یعنی یا معاون اولی یا نایب تولیتی».

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  دور زدن ممنوعیت‌ها: انتشار نام و تصویر خاتمی و یاد کردن از موسوی و رهنورد و کروبی در رسانه‌های رسمی قدغن است اما میتینگ‌های انتخاباتی روحانی در ورزشگاه شیرودی و آزادی، فرصتی برای طرح شعار رفع حصر، آزادی زندانیان سیاسی و حمایت از خاتمی بود. با این همه حتی رسانه‌های اصلاح‌طلب در پوشش خبری این میتینگ‌ها تصاویر افراد یاد شده را محو کردند.

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  تقدیر فرهنگی: ربنای شجریان و سرود ای ایران، در بحبوحه رقابت‌های انتخاباتی به عنوان میراث ملی ثبت شدند. همایون شجریان در اینستاگرام نوشت افرادی با روش خودجوش می‌کوشند من و پدرم را به اعلام موضع وادار کنند اما اجازه بدهید موضع من بماند برای خودم: «هرچند که مردم صلاح خود را بهتر می‌دانند زیرا این روزها و آن روزها هر آنچه که باید می‌دیدند و می‌شنیدند را دیده و شنیده‌اند و بر همان اساس تصمیم می‌گیرند.»

• پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶

  تیغ و تبلیغ: روحانی در میتینگ‌هایش با صراحتی غافلگیرکننده به کاسبان تحریم تاخته و از سپاه و بسیج خواسته که در انتخابات دخالت نکنند.

  " پدیده‌ها و عجایب انتخابات ۹۶ دیده شدن: پدیده انتخابات دوازدهم از روز ثبت‌نام‌ها بروز کرد"او در آخرین سخنرانی در اردبیل به دستگیری عوامل پاره کردن عکس‌هایش در استان‌های مختلف اشاره کرد و گفت: «دو چیز می‌خواهم بگویم. این چاقو‌کش‌هایی که فرستادید عکس را پاره کنند، چرا نرخ را بالا بردید آخر یک ساعت عکس پاره کردن یک میلیون تومان؟»
  
  نویسنده: مهیندخت مصباح