حریق به جنگل‌های بام ایران کشیده شد

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: آتش سوزی در جنگل‌ها این روزها از مهم‌ترین آسیب‌ها به بخش طبیعت است که در نقاط مختلف کشور در حال مشاهده است. آتش‌سوزی در بخش‌های مختلفی از جنگل‌های بلوط زاگرس، حریق قسمتی از جنگل‌های شمال، از بین رفتن مراتع بریخ استان‌ها در پی آتش‌سوزی‌های گسترده و… از مهم‌ترین مواردی است که بخشی از حیات طبیعی جنگلی و مرتعی کشور را از بین برده و آسیب‌های بسیاری به گونه‌های جانوری و گیاهی وارد کرده است.

چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های زاگرس جنوبی کشور است که این روزها موارد آتش سوزی در برخی مناطق این استان گزارش شده است.

این استان یک‌میلیون و ۶۵۳ هزار هکتار وسعت دارد که از این میزان یک‌میلیون و ۴۰۰ هکتار عرصه منابع طبیعی است که از کل وسعت این استان یک‌میلیون و ۹۳ هزار هکتار عرصه مرتعی و ۳۰۷ هزار هکتار عرصه جنگلی است.

جنگل‌های استان چهارمحال و بختیاری در گروه جنگل‌های جنوب غرب و غرب کشور قرار می‌گیرند. بخش زیادی از جنگل‌های این استان در پنج منطقه بازفت، اردل، ناغان، لردگان، دوراهان، و فلارد قرار گرفته اند. جنگل‌های این استان در حدود ۳۰۷ هزار هکتار به صورت نواری از کوه‌های بازفت در شهرستان کوهرنگ آغاز و به سمت کوه‌های فلارد در شهرستان لردگان کشیده می‌شوند. پوشش بیشتر جنگل‌های این استان بلوط است.

عوامل بسیاری در خصوص تخریب و از بین رفتن جنگل‌های استان چهارمحال و بختیاری وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از خشکسالی، ورود آفت‌ها، بریده شدن درختان برای تولید ذغال توسط سودجویان، استفاده جنگل‌نشینان از چوب درختان بلوط برای تولید حرارت، حریق و… است.

هم اکنون حریق به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌ها در این استان به شمار می‌رود که طی روزهای گذشته بخش از جنگل‌های این استان را از بین برده است.

در چند روز گذشته در ۱۰ نقطه از شهرستان اردل حریق رخ داده است که شدت آن در منطقه کارون چهار در سه مرحله بوده است مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در چند روز گذشته در ۱۰ نقطه از شهرستان اردل حریق رخ داده است که شدت آن در منطقه کارون چهار در سه مرحله بوده است.

مرتضی زمان‌پور بیان کرد: خوشبختانه حریق با حضور نیروهای مردمی و بخشداران منطقه منج شهرستان لردگان و میانکوه شهرستان اردل به موقع اطفا شد.

وی ایجاد آتش بر در برخی نقاط را از دیگر عواملی دانست که به کنترل و اطفای حریق در این مناطق کمک کرد و آتش مهار شد و اگر آتش بر ایجاد نمی‌شد در استان فاجعه‌ای بیش از استان‌های دیگر شکل می‌گرفت.

وی در خصوص کمبود تجهیزات اطفای حریق در استان، گفت: امکانات وجود دارد البته کافی نیست هر چند مهم‌ترین عامل حضور در ساعت‌های اولیه آتش‌سوزی است که مردم، عشایر، مرتع‌داران بتوانند آتش را در همان ابتدا خاموش کنند و اگر این مهم صورت نگیرد و حتی اگر بهترین امکانات در اختیار باشد، کنترل از دست خارج می‌شود و فاجعه رخ خواهد داد.

مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری ادامه داد: اکنون علوفه و چوب خشک در جنگل‌ها وجود دارد و همه چیز آماده است تا با یک جرقه یا بی احتیاطی کوچک فاجعه پیش آید.

دستگاه متولی جنگل‌ها و مراتع در استان اعتبارات اطفای حریق را جذب کند

وی با اشاره به اختصاص ۱۵ میلیارد تومان برای اطفای حریق در سطح کشور، گفت: باید دستگاه متولی مربوطه در استان تلاش کند تا سهم استان را دریافت کند.

مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری با اشاره به آتش‌سوزی محدود در تالاب گندمان، گفت: احتمال حریق در این تالاب وجود دارد و باید اقدامات پیشگیرانه انجام شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر مراتع، زمین‌های کشاورزی، جنگل‌ها و تالاب‌ها در استان در خطر آتش‌سوزی قرار دارند و محصولات کشاورزی به دلیل بارش مطلوب پوشش خوبی را دارند، بیان کرد: گرمی هوا و سهل انگاری گردشگران و کشاورزان می‌تواند موجب آتش‌سوزی شود و محصولات کشاورزی آسیب ببیند.

زمانپور با تاکید بر آموزش اطفای حریق، گفت: باید به کشاورزان و دامداران به درستی آموزش اطفای حریق داده شود تا بتوانند به موقع آتش را خاموش کنند و این آتش به کل منطقه منتقل نشده و گسترش نیابد.

هشت هکتار از جنگل‌های منطقه «بلیط بلند» در پی حریق از بین رفت

به گفته مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، در ۲ مورد آتش‌سوزی‌های رخ داده طی روزهای گذشته در استان هشت هکتار از جنگل‌های منطقه «بلیط بلند» در محدوده کارون ۴ از بین رفته است.

علی محمدی مقدم با بیان اینکه هیچ روستایی و دامداری به جنگل‌های بلیط بلند دسترسی ندارد و تنها گردشگران می‌توانند وارد این منطقه شوند، افزود: عامل اصلی حریق در این عرصه‌ها گردشگران هستند و ما در این خصوص از مدیریت سد کارون ۴ گلایه داریم.

وی با بیان اینکه به دلیل عدم دسترسی و صعب‌العبور منطقه زمان زیادی صرف خاموش کردن حریق شد و همین موضوع سبب شد تا هشت هکتار از اراضی جنگلی این منطقه را از دست بدهیم، بیان کرد: وجود سد کارون ۴ سبب ورود گردشگر به این منطقه شده است و هیچ گونه نظارتی در این خصوص صورت نمی‌گیرد.

محمدی‌مقدم با بیان اینکه دو مورد دیگر از آتش‌سوزی‌ها به صورت سطحی در منطقه خانمیرزا و لردگان رخ داده و خسارت چندانی نداشته است، بیان کرد: اولویت برنامه‌های منابع‌طبیعی در حوزه پیشگیری است.

اقدامات مدیریتی مقابله با آتش سوزی در استان صورت نگرفته که این مهم باید از سوی متولیان انجام شود عضو هیأت علمی دانشگاه شهرکرد در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تهیه طرح جامع حریق برای هر استان ضروری است، گفت: نباید تنها هنگام حریق به مدیریت آتش سوزی پرداخت بلکه باید طرح جامع حریق تهیه شده و آموزش‌ها برای کنترل آتش به صورت مستمر و جدی صورت گیرد.

بیت‌الله محمودی گفت: بعد از آتش سوزی‌ها باید مناطقی که دچار حریق شده، احیا شوند.

وی بیان کرد: یکی از دلایل اصلی حریق در زاگرس کف پوش جنگل‌ها هستند که به دلیل بارندگی‌های خوب، جنگل را برای آتش سوزی مستعد می‌کند، اما وجود بارندگی یک فرصت محسوب می‌شود و نباید اجازه دهیم این نعمت به زحمت تبدیل شود و بنابراین نیازمند اقدامات مراقبتی جدی هستیم تا از آتش‌سوزی جلوگیری شود.

رئیس انجمن جنگل‌بانی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: از طرف دیگر اقدامات مدیریتی مقابله با آتش سوزی در استان صورت نگرفته که این مهم باید از سوی متولیان انجام شود.

وی عوامل عمدی را از دیگر دلایل آتش سوزی در جنگل‌های استان دانست و گفت: گاهی مردم محلی به دلایل اینکه طرح‌های جنگلی منابع طبیعی با ساختار اجتماعی و اقتصادی آنان همخوانی ندارد و به دلیل این که سال‌های سال در یک منطقه زندگی کرده‌اند و معیشت خود را از آن تأمین کردند، این طرح‌ها را نمی‌پذیرند و با آن مقابله می‌کنند که این هم به مشکلات مدیریتی مربوط می‌شود.

محمودی در خصوص عوامل سهوی آتش سوزی گفت: طبق آمار سازمان جنگل‌ها ۴۰ تا ۵۰ درصد آتش‌سوزی در روزهای تعطیل رخ می‌دهد که بر اثر سهل‌چانگاری دامداران، کشاورزان و گردشگران صورت می‌گیرد.

وی با اینکه در کشور و به تبع آن در استان ۱۸ نوع تخریب جنگل وجود دارد، گفت: حذف جنگل، کم شدن تراکم جنگل، کاهش ارتفاع درختان و تغییر تیپ جنگلی برخی از انواع این تخریب‌ها هستند.

طبق آمار سازمان جنگل‌ها ۴۰ تا ۵۰ درصد آتش‌سوزی در روزهای تعطیل رخ می‌دهد که بر اثر سهل انگاری دامداران، کشاورزان و گردشگران صورت می‌گیرد وی یکی دیگر از انواع شکل تخریب جنگل را آتش سوزی دانست و گفت: این نوع تخریب ماهیت و ساختار جنگل را تغییر می‌دهد و ۱۷ عامل تخریب دیگر را نیز درون خود دارد که یک بحران اساسی برای جنگل است زیرا جنگل را از بین می‌برد که در حقیقت زیستگاه جانوران و گیاهان متعدد را نابود می‌کند.

رئیس انجمن جنگل‌بانی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: اگر به ویژه آتش‌سوزی عمیق باشد و تنه درخت را بسوزاند، ده‌ها سال طول می‌کشد تا در شرایط مستعد و با انجام حفاظت‌های مناسب، این مناطق دوباره احیا شوند.

وی با اشاره به اینکه جنگل ۵۳۹ خدمت به بشریت ارائه می‌دهد، افزود: کنترل فرسایش خاک، حفظ تنوع گونه‌ای و سیستمی، ارزش‌های فرهنگی و معنوی، تنفس، الهام معنوی و خدمات زیبایی شناختی از این خدمات هستند.

رئیس انجمن جنگل‌بانی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: وقتی جنگل آتش می‌گیرد تمام این موارد آسیب می‌بینند.

محمودی ادامه داد: زمانی که یک منطقه جنگلی از بین می‌رود، میزان فرسایش خاک حداقل ۲ برابر افزایش می‌یابد و اکنون در استان میزان فرسایش خاک از جهان بالاتر و ۲۰ تن در هکتار است.

وی بیان کرد: در حال حاضر با تغییرات اقلیمی مواجه هستیم و بارش‌ها با شدت زیاد در مدت کم، صورت می‌گیرد که منجر به سیلاب می‌شود بنابراین در جایی که پوشش جنگلی وجود نداشته باشد به راحتی سیلاب شکل می‌گیرد.

وی با تاکید بر اینکه گروه‌های مردمی باید در قالب برنامه جامع حریق سازماندهی شوند تا هنگام آتش سوزی آسیب نبیند، گفت: آموزش موجب می‌شود که این قشر وسعت حریق را گسترش ندهند و به موقع اقدام لازم را داشته باشند.

مسئولان منابع طبیعی استان در زمینه آتش‌سوزی روزهای گذشته در جنگل‌های استان، توپ را در زمینه مقابل می‌اندازند و از مسئولان سد کارون چهار برای آتش سوزی‌ها گلایه می‌کنند و این در حالی است که متولی حفاظت از جنگل‌ها منابع طبیعی است و کم کاری‌های این ارگان در زمینه پیشگیری و اطلاع رسانی به گردشگران از مهم‌ترین عوامل از بین رفتن هشت هکتار عرصه جنگلی به شمار می‌رود.

جنگل نقش بسیار مهمی برای زمین و بشریت دارد و در حقیقت تنفس در هوای پاک را ممکن می‌سازد لذا باید برای حفظ آن، از سوی متولیان تدابیر مناسب اندیشیده شده و اقدامات لازم به درستی صورت بگیرد نه اینکه در طول سال با عدم مدیریت آن‌را به حال خود رها کرد و هنگام بحران به دنبال راهکار فوری برای درمان بود که قطعاً این امر بدون خطا نبوده و آسیب‌های متعددی را به دنبال دارد.