نقش ساکنان خیابان شریعتی در پیروزی انقلاب

شاید برای عموم مردم شهر تهران جالب توجه باشد که بدانند ساکنان محله‌های پردرآمد که نوعا به بی‌تفاوتی نسبت به وضعیت اجتماعی طبقات میانی و فرودست شهر و غوطه‌ور بودن در ناز و نعمت متهم هستند، در فرآیند نهضت امام خمینی و به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی سهیم بودند. اما جالب توجه‌تر این است که اولین اعتراض سیاسی و تظاهرات عمومی مردم در خیابان کوروش کبیر(شریعتی فعلی) با ترکیب شهروندان مسیحی، یهودی و مسلمان، قبل از پیروزی انقلاب اتفاق افتاد.

به گزارش ایسنا، امروز چهارم آذر چهل و نهمین سالروز تعطیلی مسجد جاوید و دستگیری آیت‌الله مفتح و آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۵۳ است.

شرح ماجرا

آیت‌الله سید علی خامنه‌ای به دعوت آیت‌الله محمد مفتح امام جماعت مسجد جاوید تهران در روزهای ۱۸ و ۱۹ آبان ۱۳۵۳ برای سخنرانی در این مسجد دعوت شد. موضوع سخنرانی مسائل سیاسی روز و چگونگی سامان‌دهی مبارزه و استفاده از فرصتها برای پیشبرد اهداف نهضت اسلامی بود.

حساسیت ساواک به رفت و آمد شخصیت‌های روحانی و مردم به مسجد و برگزاری سخنرانی‌های پر جمعیت و ضد رژیم موجب جلب و دستگیری آیت‌الله خامنه‌ای و انتقال ایشان به زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری شد.

بعد از این اتفاق تلخ، دکتر محمد مفتح که خود ممنوع‌المنبر بود روی پله دوم منبر مسجد نشست و با اعلام اینکه اجازه سخنرانی ندارد با انتقاد و ابراز ناراحتی از دستگیری سخنران مسجد، از مردم خواست با آرامش مسجد خارج را ترک کنند اما مردم که از این اقدام اطلاعات و امنیت کشور – ساواک – ناراضی و ناراحت بودند هروله‌کُنان و با سر دادن شعار از مسجد خارج شدند و با اضافه شدن مردم محله به جمع‌شان رنگ راهپیمایی به خود گرفت و به این ترتیب اولین راهپیمایی سیاسی در محله‌های متمول و پردرآمد شهر تهران شکل گرفت.

تاسیس مسجد

منطقه «باغ‌صبا» ی تهران با غلبه ترکیب شهروندی یهودی و ارمنی در خیابان شمیران و کوروش کبیر به محلی برای برگزاری پیوسته نشست‌های دینی و روشنفکران کت و شلواری تبدیل شد. این اتفاق زمانی شدت گرفت که حاج عباس جاوید تجریشی برای ساخت خانه‌ای برای هم‌محله‌ای‌های مسلمانش، زمینی را در این محله وقف کرد و از حسین لرزاده معمار شهیرِ مسجد اعظم قم و مقبره فردوسی مشهد دعوت کرد تا در آن منطقه یک مسجد بسازد و وقف کند.

حاج عباس به نیت خیرات و مبرات در سال ۱۳۴۹ تصمیم گرفت با هزینه شخصی زمینی با متراژ ۲۵۰ متر در کوچه جوهرچی در خیابان شمیران را برای اقامه نماز و برگزاری عبادت‌های همشهریان مسلمانش، وقف کند.

او حسین لرزاده از معماران به‌نام تهرانِ قدیم که تجربه طراحی، ساخت و مرمت ۸۴۳ عمارت، مسجد، کاخ، مدرسه و بیمارستان به اضافه تعمیر و مرمت ایوان حرم امام حسین(ع) در کربلا، طراحی و ساخت مقبره فردوسی در شهر طوس و ساخت سر درِ بانک شاهی تهران – بانک تجارت – در میدان توپخانه (امام خمینی) در کارنامه حرفه‌ایش بود، دعوت به همکاری کرد.

"اما جالب توجه‌تر این است که اولین اعتراض سیاسی و تظاهرات عمومی مردم در خیابان کوروش کبیر(شریعتی فعلی) با ترکیب شهروندان مسیحی، یهودی و مسلمان، قبل از پیروزی انقلاب اتفاق افتاد"بنای مسجد بعد از سه سال در اردیبهشت ۱۳۵۲ به بهره‌برداری رسید و حاج عباس، نام فامیلش را بر مسجد گذاشت و به این ترتیب مسجد جاوید در منطقه هفت تهران تاسیس شد.

مراسم افتتاح مسجد پس از جلب رضایت آیت‌الله دکتر محمد مفتح برای قبول امام جماعت مسجد برگزار شد. بعد از افتتاح مسجد شیخ فضل‌الله محلاتی، حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی و فخرالدین حجازی از وعاظ ممنوع‌المنبر در این مسجد حضور یافتند.

در آغاز، جمعیت کمی به مسجد می‌رفت اما به مرور بر تعداد نمازگزارانش افزوده شد. نماز جماعت ظهر و عصر به دلیل قرار داشتن مسجد در محله‌ای با بافت تقریبا تجاری و نزدیکی به وزارت بهداری با حضور پر تعداد کسبه و کارمندان وزارتخانه برگزار می‌شد و از نماز مغرب و عشا پر شورتر و پر تعدادتر بود.