دریاچه ارومیه چگونه احیا می‌شود؟

ایسنا/خراسان رضوی عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه نمی‌توان گفت تغییر اقلیم ظرف ۵ سال دریاچه ارومیه را خشک کرده است، گفت: آنچه که اتفاق افتاده این است که ورودی‌های دریاچه بسته شده و این مربوط به مدیریت آب منطقه است یعنی به دلیل مدیریت آب و تخصیص نامناسب منابع آب بالادست خشک شده؛ اگر همین لحظه بندها وسدهای بالادست را بشکنید دریاچه ارومیه احیا می‌شود.

سید حسین ثنایی‌نژاد در نشست هم اندیشی «بررسی سازوکارهای وقوع بارش در ایران» که در آمفی تئاتر دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، با اشاره به این موضوع که عمده بارندگی‌های ما به خصوص بارندگی‌های زمستانه و بهاره از سیکلونهایی است که منشاء آن از دریای مدیترانه شروع می‌شوند، اظهار کرد: مسیر بیشترین سیکلونها در زمستان از بالاترین نقطه مرز ایران در آذربایجان خیلی بالاتر است، در تابستان بالاتر از دریای کاسپین است یعنی اصلا مسیر حداکثر سیکلونها هیچوقت از کشور ما عبور نمی‌کند.

وی ادامه داد: بنابراین واقعیت این است که ما در مسیر اصلی عبور سیکلون‌های مدیترانه‌ای قرار نداریم به همین دلیل هم اقلیم منطقه ما خشک و نیمه خشک است. جایی که سیکلونها تشکیل می‌شوند آغاز حیاتشان است و در طی ۲۴ساعت به اوج خود می‌رسند. بسته به انرژی سیکلون می‌تواند تا ۷۲ ساعت یا حداکثر به ۵ روز برسد.

ثنایی‌نژاد با توضیح اینکه در چرخه حیات سیکلون‌ها طبیعتا بیشترین بارندگی را در ۲۴ الی ۴۸ ساعت بعد از ایجاد آن‌ها داریم و بعد از آن شروع به افول می‌کنند، ادامه داد: تصور کنید سیکلون در مدیترانه تشکیل شده از همانجا بارشش شروع می‌شود و هرچه به سمت ما می‌آید دوره حیات سیکلونها به سمت نزول پیش می‌رود و هرچه به سمت صحرای چین و مغولستان می‌رسیم به بارندگی ۵۰ میلی‌متر در سال می‌رسیم.

وی خاطرنشان کرد: سهم ما از آسمان همین است یعنی سالانه بین ۲۵۰ میلی متر تا ۲۰۰ میلی‌متر برای کل کشور و این میزان از ۲۰۰۰میلی متر در رامسر تا ۵۰میلیمتر در زاهدان و طبس متغیر است.

"تغییر اقلیم صرفا خشک نمی‌کند بلکه الگوی بارش را تغییر می‌دهد یعنی بعضی مناطق ممکن است پرباران یا کم باران شود، همچنین در بعضی نقاط باعث تغییر الگوی زمانی بارش می‌شود"خشکی واقعیت اقلیمی ما است. ما در سرزمینی زندگی می‌کنیم که از نظر جغرافیایی خواسته یا ناخواسته دچار خشکسالی و خشکی هستیم.

وی با اشاره به اینکه بحث تغییر اقلیم بسیارجدی است و وجود دارد و با همان گلوبال وارمینگ شروع می‌شود، ادامه داد: ولی اینکه این تغییر اقلیم آنقدر برجسته شده باشد که بارندگی را از ۲۵۰میلی متر در دو سال قبل ناگهان به زیر ۱۰۰میلی متر برساند درست نیست. تغییر اقلیم یک فرآیند بسیار تدریجی و آرام است و البته آثار مختلفی دارد.

عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد در رابطه با تاثیر تغییرات اقلیمی بر خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: نمی‌توان گفت تغییر اقلیم ظرف ۵ سال آن را خشک کرده است، اگر تغییر اقلیم با چنین شدتی در حال رشد بود ما تا کنون مرده بودیم به دلیل اینکه تغییر اقلیم فقط نمی‌آید دریاچه ارومیه را خشک کند بلکه تمام دنیا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تغییر اقلیم صرفا خشک نمی‌کند بلکه الگوی بارش را تغییر می‌دهد یعنی بعضی مناطق ممکن است پرباران یا کم باران شود، همچنین در بعضی نقاط باعث تغییر الگوی زمانی بارش می‌شود.

سیل‌هایی که در سال ۹۸ اتفاق افتاد مشخصا نشان از تغییر اقلیم بود.

وی افزود: تغییر اقلیم باعث ایجاد بی‌نظمی‌هایی می‌شود که این بی نظمی‌ها در آینده تکرارش زیاد و زیادتر خواهد شد. نگرانیی که ما از لحاظ تغییر اقلیم داریم نگرانی مربوط به اتفاق همین امروز نیست، این‌ها تغییرات در حال وقوع هستند اما این‌ها پدیده‌های کوتاه مدت است، دریاچه حسابش جدا است برای خشک شدن دریاچه باید یک تغییر الگوی بارش بسیار عظیمی اتفاق بیفتد که ورودی‌های دریاچه بسیار کم شود و آن هم ناشی از کمبود بارش باشد.

مسبب خشک شدن دریاچه ارومیه مدیریت آب است

وی ادامه داد: اما آنچه که اتفاق افتاده این است که ورودی‌های دریاچه بسته شد و این مربوط به مدیریت آب منطقه است یعنی به دلیل مدیریت آب و تخصیص نامناسب منابع آب بالادست خشک شده است. اگر همین لحظه بندها و سدهای بالادست را بشکنید دریاچه ارومیه احیا می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا باران و برف تا قوچان می‌آید ولی در مشهد نمی‌بارد، بیان کرد: احساس فردی را برای پارامترهای جوی و محیطی قرار ندهید.

"وی افزود: تغییر اقلیم باعث ایجاد بی‌نظمی‌هایی می‌شود که این بی نظمی‌ها در آینده تکرارش زیاد و زیادتر خواهد شد"طبق آمار مرکز اقلیم شناسی میزان بارندگی در سه دهه اخیر تغییر معناداری پیدا نکرده است، بنابراین طبق اسناد و مدارک موجود این موضوع صحت ندارد و قابل بحث نیست.

افزایش سرعت باد و فرسایش پذیری سطح خاک؛ دو عامل مهم در ایجاد ریزگردها

ثنایی‌نژاد با بیان اینکه بحث ریزگردها متفاوت است و دو دلیل در این بحث وجود دارد، افزود: یکی سرعت باد در سطح زمین و دوم فرسایش پذیری سطح خاک؛ هردوی این‌ها افزایش پیدا کرده است. اگر دقت کنید بیشتر به دلیل تملک اراضی هم بوده است و مردم در هرکجا توانستند به جان خاک افتادند و آن را شخم زدند و رها کردند. کشت هم نمی‌کنند یا کشت ناقصی انجام می دهند؛ بنابراین فرسایش پذیری سطح خاک به شدت نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است و با توجه به افزایش دمایی که اتفاق افتاده است میزان ریزگردها را به شکل قابل توجهی افزایش داده است.

وی در توضیح «یونسفر»، گفت: یونسفر لایه‌ای است در حدود ۸۰ تا ۸۵ کیلومتری از سطح زمین که در آنجا تمرکز یون‌های آزاد حاصل طوفان‌های خورشیدی که به سمت زمین حرکت می‌کند و حامل ذرات بارداری هستند و از کمربند مغناطیسی اول و دوم عبور می‌کنند و نهایتا در جو زمین به دام می‌افتند زیاد است. از این غلظت بیشتر یون‌ها به طور تکنیکالی به عنوان آنتن استفاده شده است، بعضی به آن «موج شب» می‌گفتند به دلیل اینکه در شب بهتر می‌توان از یونسفر استفاده کرد. این کل استفاده‌ای است که از لحاظ تئوریک می‌توان در مورد یونسفر آن را اجرایی کرد.

عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص پروژه«هارپ» و تاثیر آن بر خشکسالی‌های ایران و خشکی دریاچه ارومیه، تصریح کرد: بیایید علمی تخیلی فکر کنیم، اگر روزی کسی بتواند به این تکنولوژی دست پیدا کند ابرقدرت بلامنازع است و در همان روز می‌تواند کل دنیا را به تسخیر خود درآورد به دلیل اینکه هروقت بخواهد می‌تواند شرایط آب و هوایی را در هرکجا که بخواهد تغییر دهد.

وی افزود: دومین بحث درباره آن قدرت‌ها است که اجالتا منظورمان امریکا است، اگر همین امروز پراکندگی خشکسالی در آمریکا را ببینید متوجه می‌شوید که همواره مناطق وسیعی از امریکا در تمام سال دچار خشکسالی شدید است یا آتش‌سوزی کالیفرنیا در سال گذشته که ۴۰ روز ادامه پیدا کرد، چرا یک هارپ نفرستادند تا باران ببارد یا خشکسالی‌ها و طوفان‌ها را چاره کنند، خیلی روشن است به دلیل اینکه نمی‌توانند.

ثنایی‌نژاد خاطرنشان کرد: تمام پدیده‌های جوی بلا استثنا در تروپوسفر اتفاق می‌افتند و حداکثر در مناطق استوایی تا ارتفاع ۲۰کیلومتری در تابستان می‌رسند، یونسفر در ارتفاع ۸۵ کیلومتری است که در واقع مکانیزم به این شکل است که شما موجی را به یونسفر می‌فرستید و از آن فرکانس‌های بالا به روی تروپوسفر می‌آیند و انرژی‌هایی را جابه‌جا می‌کند بعد آن انرژی‌ها سیستم‌های جوی را جابه‌جا می‌کنند، از علمی تخیلی هم عجیب‌تر است ولی منطق علمی می‌گوید اگر کسی چنین تکنولوژیِ داشته باشد اول مشکلات خودش را حل می‌کند.

انتهای پیام