قرآن «واضح» رونمایی شد/ مصحفی با جلوه‌های نو هنری و گرافیکی

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی قرآن «واضح» صبح سه‌شنبه ۲۸ مرداد با حضور هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی، مجتبی حسینی توسل مدیرعامل برج میلاد، حجت‌الاسلام صادق‌زاده رئیس مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری تهران، رحیم خاکی رئیس فرهنگسرای قرآن، ابوالفضل ذابح مدیر سابق موزه هنرهای کتابتی و گردآورنده راهنمای موزه هنرهای تزئینی ایران، فاطمه کرکه‌آبادی، مهردخت دارابی، فرزاد ادیبی رئیس و اعضای هیأت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، عبدالجبار کاکایی، وحید عزیزی‌نژاد بنیانگذار طرح مصحف با قلم واضح، محسن سلیمانی مدیر هنری و طراح، ناصر آذرشب، رضا بختیاری فرد و امید امامیان طراحان قلم واضح در سالن سعدی برج میلاد برگزار شد.

اجرای این مراسم بر عهده سعید اسلام‌زاده بود.

مجتبی حسینی توسل مدیرعامل برج میلاد به عنوان سخنران اول این مراسم گفت: هنر دینی معنایی عام و معنایی خاص دارد. هر فضیلت و کمالی در فرهنگ اسلامی، هنر محسوب می‌شود و این معنای عام آن است اما در معنای خاص، با صورت‏‌های خیالی و با زیبایی ارتباط می‌یابد. اگر بخواهیم تعریفی مشخص از این هنر داشته باشین باید بگوییم هنر دینی، هنری است که در آن عالم دینی با صورت خیالی و جلوه جمالی و جلالی، متجلی می‌شود. یعنی یک اثر هنری، مظهری از جمال و جلال الهی است در صورت خیالی و ذات هنر، همین صورت خیالی است و دین نیز با جلوه و جمال الهی معنا می‌یابد.

وی بیان کرد: هنر دارای ۲ عنصر است که در تمامی نظریه‌های هنری وجود این دو عنصر را می‌بینیم. اول عنصر زیبایی و دوم عنصر موضوعی.

"هر فضیلت و کمالی در فرهنگ اسلامی، هنر محسوب می‌شود و این معنای عام آن است اما در معنای خاص، با صورت‏‌های خیالی و با زیبایی ارتباط می‌یابد"به تعبیر دیگر، عناصر هنر، یکی صورت هنر است که جلوه زیبایی است و دیگری هم موضوع یا روایتی از ماجراست که جنبه توصیفی هنر و نهاده آن را دارد.

مدیرعامل برج میلاد با اشاره به موضوع مهم آموزش قرآن، گفت: در حال حاضر امر آموزش قرآن برای کودکان و نوجوانان دچار دشواری‌هایی شده و برای سنین بالاتر نیز با توقف آموزش و به تدریج در طول زمان، روان‌خوانی قرآن تحلیل رفته و به تبع آن انس با قرآن نیز کمتر شده است. این مساله در سال‌های اخیر دغدغه مسئولان و متصدیان آموزش و پرورش، متولیان فرهنگ کشور و همچنین مراجع تقلید، علما و سایر اندیشمندان و اساتید قرآن بوده و در راستای حل مساله تلاش‌هایی صورت گرفته و تمهیداتی اندیشیده شده است. در این مصحف شریف هدف سادگی، انتقال سریع و فهم درست آیات و از همه مهمتر آموزش به نسل‌های جوان است.

وی تاکید کرد: در این مسیر تلاش بر این بوده تا قلمی طراحی شود تا علاوه بر سهولت خواندن با روحیه مخاطب ایرانی سازگار بوده و از نظر فرمی نیز غامض و پیچیده نباشد. نقطه‌گذاری‌ها و اعراب‌ها به گونه‌ای طراحی و تنظیم شده تا سرعت خوانش و فهم سریع کلمات افزایش یابد.

حسینی توسل در پایان ابراز میدواری کرد که این تلاش مورد استفاده مفید مسلمانان سراسر جهان، بالاخص ایرانیان و مورد رضایت حضرت ولی عصر (عج) قرار گیرد.

وحید عزیزی نژاد طراح قرآن واضح نیز در این مراسم گفت: ما در شرایطی دو به شکی بودیم که این مراسم را چطور برگزار کنیم و چند ماهی نیز صبر کردیم البته برنامه‌ریزی‌هایی داشتیم و سعی کردیم برنامه را با حفظ پروتکل‌های بهداشتی برگزار کنیم.

وی درباره چرایی طراحی این قرآن بیان کرد: در حال حاضر بحث نیازهای مردم و روش پاسخ‌دهی به آنها مطرح است و در طول تاریخ همیشه ابزارها برای برطرف کردن نیازهای مردم روی کار آمدند و هر کدام تأثیر بر سبک زندگی و مردم گذاشتند.

عزیزی‌نژاد در ادامه گفت: تکنولوژی جدید و ظرفیت‌های جدید در آی‌تی برای برآورده کردن نیاز قرآنی نیز کاربرد دارد؛ برای این منظور نیاز به یکسری پلتفرم‌ها و زیرساخت‌ها داریم و ما به این موضوعات فکر کردیم و موارد مختلف را مورد بررسی قرار دادیم و پاسخ‌هایی نیز پیدا کردیم. اگر کارهای فرهنگی و قرآنی را با وجود اشتیاق مردم نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که هزینه‌های بسیاری در این زمینه صورت می‌گیرد اما مردم با محصولات خلاقانه مواجه نمی‌شوند.

وی تاکید کرد: رویکرد ما تیمی بود و با شبکه تیمی خوبی که در حوزه‌های متعدد داشتیم توانستیم قطعات پازلی که سال‌ها در ذهن داشتیم، کنار هم بگذاریم و پروژه تولید قرآن واضح را کلید بزنیم.

طراح قرآن واضح گفت: سبک و سیاقی که الان در کتابت قرآن‌ها متدوال است سبک عثمانی و عربی است و ارتباط گرفتن اکثر مردم ایران با آن سخت است و ما سعی کردیم از سلایق و ذائقه‌های مردم ایران فارسی زبان برای طراحی قرآن واضح استفاده کنیم.

اگر کنار قران واضح، ترجمه‌ای واضح نیز قرار بگیرد همگان به درک مفاهیم عمیق قرآنی نیز پی می‌برند.

لازم است تاکید کنم اگر جامعه ما قرآنی شود دیگر زشتی و پلیدی وجود نخواهد داشتحجت‌الاسلام صادق‌زاده رئیس مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری تهران نیز در سخنانی بیان کرد: هنر در مکتب اسلام خیلی ارزش دارد و مکتب ما، مکتب زیبایی‌هاست. نکته‌ای که مورد توجه است و در این مراسم نیز بر آن تاکید شد خواندن خط عربی برای مردم عادی سخت است و این ضرورت وجود داشت که کاری در این مورد انجام شود.

وی گفت: اگر کنار قران واضح، ترجمه‌ای واضح نیز قرار بگیرد همگان به درک مفاهیم عمیق قرآنی نیز پی می‌برند. لازم است تاکید کنم اگر جامعه ما قرآنی شود دیگر زشتی و پلیدی وجود نخواهد داشت.

فرزاد ادیبی هنرمند پیشکسوت طراح گرافیک نیز در این مراسم گفت: هر آنچه که باید در مورد این مصحف شریف بدانیم در آن موجود است و اجازه بدهید در این شرایط کرونا، زیاده صحبت نکنم.

امید امامیان و رضا بختیاری فرد در ادامه درباره ویژگی‌های فونت واضح و چگونگی طراحی و تدوین آن توضیحاتی ارائه کردند. رضا بختیاری‌فرد همچنین گفت: در نسخه چاپی، خوانایی فونت‌ها مهم بود و به همین دلیل فاصله‌ها و محدودیت‌ها برداشته شد. حضور قلم در واضح چاپی پررنگ و جزئیاتی که مربوط به خوشنویسی در خط بود، بیشتر شد.

"اگر بخواهیم تعریفی مشخص از این هنر داشته باشین باید بگوییم هنر دینی، هنری است که در آن عالم دینی با صورت خیالی و جلوه جمالی و جلالی، متجلی می‌شود"تاکید می‌کنم نسخ نی‌ریزی که ویژه قرآن‌نویسی است، تأثیر زیادی روی فونت واضح داشت. همچنین در طراحی نیز، تمهیدات ویژه‌ای در نظر گرفتیم.

ناصر آذرشب نیز در سخنانی کوتاه گفت: ما الان مجموعه‌ای از کاربردی‌ترین و زیباترین قلم‌هایی داریم که توسط هنرمندان طراحی شده است. ناشران نیز حاضرند هزینه کنند و این قلم را خریداری کنند؛ در واقع طراحان ما در حال رقابت با کالای رایگان و در دسترس بودند و تنها راهی که می‌توان با آن مقابله کرد، بالا بردن کیفیت است.

محسن سلیمانی طراح و مدیر هنری قرآن واضح نیز در سخنانی گفت: طی تماسی از سوی وحید عزیزی‌نژاد، کار طراحی مصحف شریف را شروع کردیم. طراحی یک مصحف شریف که کاری نو و جدید باشد، بسیار سخت بود چون پیشینه قدیمی داشت. از آنجایی که به معماری و خوشنویسی علاقه دارم سعی کردم در طراحی لوگوی این قرآن از این هنرها بهره بگیرم.

وی با اشاره به اینکه هنرهای اسلامی از هندسه نیز بهره بردند، بیان کرد: در طراحی لوگوی قرآن واضح از شکسته نستعلیق بهره بردم و هدفم این بودم که خط بنایی را به قرآن برگرداندم و به دنبال خط کوفی رفتم.

در نهایت به کلمات و قلمی رسیدیم که اسم آن را فلک گذاشتیم و تزئینات داخلی قرآن و سرسوره‌ها را با قلم فلک نوشتیم.

سلیمانی در پایان درباره تزئینات و صفحه‌آرایی این قرآن گفت: یکی از ویژگی‌های قرآن‌های قدیمی، حاشیه‌نویسی و قطع آنها بود؛ به دلیل کاربردی بودن قرآن واضح، به قطع خاصی که شاید به آن تبلتی می‌گویند، رسیدیم و برای حاشیه‌نویسی نیز فضایی قرار دادیم و روی آن تاکید داشتیم. این قرآن بسیار نفیس چاپ شد و برای صفحات و تزئینات آن، از چهار رنگ تفکیکی بهره گرفتیم.

ابوالفضل ذابح مدیر سابق موزه هنرهای کتابتی و گردآورنده راهنمای موزه هنرهای تزئینی ایران، نیز در ادامه مراسم توضیحاتی درباره تحولات نگارش قرآن در طول سال‌ها و رسیدن به نسخه‌های کنونی ارائه کرد و گفت: سهم ایرانیان در کتابت و کتاب‌آرایی قران بسیار زیاد است و اصلاً نتیجه طراحی قرآن واضح را اینگونه پیش‌بینی نمی‌کردم و امیدوارم موفق باشند.

در پایان مراسم نیز قرآن واضح رونمایی شد.