تشدید تنش‌ها در کوزوو؛ سایه یک نزاع دیگر بر بالکان

خبرگزاری میزان - به تازگی تنش‌ها در شمال کوزوو پس از انتخابات محلی مورد مناقشه شعله‌ور شده است.

با درگیری‌های بین صرب تبار‌ها و پلیس دولت آلبانیایی‎تبار، این نگرانی وجود دارد که خشونت تشدید شود یا به تجدید جنگ کوزوو در اواخر دهه ۱۹۹۰ تبدیل شود که جان بیش از ۱۰ هزار نفر را گرفت و بیش از یک میلیون نفر را بی‌خانمان کرد.

تنش‌ها به چه دلیل است؟

در پایان جنگ کوزوو در سال ۱۹۹۹، کوزوو، یک استان صربستان که از سوی آلبانیایی‎تبار‌ها تحت کنترل بود، تحت مدیریت انتقالی سازمان ملل توسط شورای امنیت قرار گرفت.

در سال ۲۰۰۸، کوزوو به طور یکجانبه از صربستان اعلام استقلال کرد. صربستان این اعلامیه را رد و اعلام کرد که کوزوو همچنان جزو استان‌های این کشور است.

استقلال کوزوو تا حدی توسط جامعه بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است.

کشور‌هایی از جمله روسیه، چین و پنج کشور اتحادیه اروپا، یعنی اسپانیا، رومانی، اسلواکی، یونان و قبرس، موضع صربستان را به رسمیت می‌شناسند.

پس از آن، تنش‌ها بین حاکمیت کوزوو تحت سلطه آلبانیایی‎تبار‌ها و ۵۰ هزار صربستانی تبار ساکن در منطقه حفظ شده است. 

از سال گذشته، صرب‌هایی که عمدتاً در شمال کوزوو زندگی می‌کنند، نهاد‌های محلی را به عنوان راهی برای اعتراض به هرگونه خشونت علیه آن‌ها و همچنین استفاده اجباری از شناسه‌های کوزوو، اسناد مسافرتی و پلاک خودرو در این منطقه تحریم کرده‌اند. 

چرا خشونت‌ها دوباره شعله‌ور شده است؟

صرب‌های کوزوو انتخابات محلی ۲۳ آوریل (سوم اردیبهشت) را در چهار شهرداری در شمال کوزوو تحریم کردند و این موضوع به احزاب آلبانیایی‎تبار اجازه داد تا با وجود گردش مالی کمتر از ۳.۵ درصد، کنترل ادارات محلی را در دست بگیرند. 

در ۲۶ می (پنجم خرداد)، پلیس در کوزوو به گروه‌های کوچکی از صرب‌ها که در تلاش بودند از ورود شهردار آلبانیایی‎تبار تازه انتخاب شده به دفتر وی در شهر «زوچان» که اکثریت صرب‌نشین دارد، جلوگیری کنند، یورش برد.

خودرو‌های نیرو‌های پلیس ویژه کوزوو ساختمان‌های شهرداری را در دیگر شهر‌های شمال کوزوو از جمله «کسووسکا میتروویکا»، «لپوساویچ» و «زوبین پوتوک» نیز محاصره کردند.

صرب‌های محلی با ایجاد موانعی به این اقدامات پاسخ دادند. 

در پی درگیری‌های اعتراضی، «الکساندر ووچیچ»، رئیس‌جمهور صربستان با امضای دستوری، آمادگی رزمی یگان‌های نیرو‌های مسلح صربستان را به بالاترین سطح رساند.

در ۲۹ می (هشتم خرداد)، بیش از ۵۰ غیرنظامی و بیش از ۴۰ نظامی ناتو در درگیری بین نیرو‌های ناتو و معترضان صرب در «زوچان» زخمی شدند.

این درگیری قومی تا چه حد عمیق است؟ 

کوزوو در اوایل قرن سیزدهم با جمعیتی مختلط از آلبانیایی‌ها، صرب‌ها و ولاخ‌ها بخشی از پادشاهی صربستان شد.

سلسله «نمانجیچ» کوزوو را به قلب معنوی صربستان تبدیل کرد و زمین‌هایی را به کلیسای ارتدکس داد و صومعه‌هایی ساخت که هنوز هم پابرجا هستند.

بسیاری از صرب‌ها طی پنج قرن پس از شکست صرب‌ها از سوی امپراتوری عثمانی به فرماندهی «لازار» در نبرد کوزوو در سال ۱۳۸۹ این منطقه را ترک کردند، در حالی که تعداد آلبانیایی تبار‌ها افزایش یافت.

اخراج و مهاجرت متقابل به و از کشور همسایه آلبانی در اوایل قرن بیستم ساختار قومی کوزوو را تغییر داد. 

شورشیان آلبانیایی‎تبار در کوزوو در سال ۱۹۹۸ شورشی را برای خلاصی از حاکمیت صربستان به راه انداختند.

بدون مجوز قبلی شورای امنیت سازمان ملل، ناتو با آغاز حمله هوایی ۷۸ روزه در مارس ۱۹۹۹، برای توقف حمله صربستان مداخله کرد.

شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ۱۲۴۴ را در ژوئن ۱۹۹۹ به تصویب رساند و کوزوو را تحت مدیریت موقت سازمان ملل قرار داد که از سوی هیئت اداره موقت سازمان ملل در کوزوو (UNMIK) انجام می‌شود. این سازمان همچنین به نیرو‌های حافظ صلح بین‌المللی با مشارکت قابل توجه ناتو در کوزوو مجوز داد.

طرفین چه می‌گویند؟

«ووچیچ»، رئیس جمهور صربستان از کوزوو خواست تا واحد‌های پلیس ویژه و چهار شهردار خود را به عنوان شرط حفظ صلح از منطقه خارج کند.

«ویوسا عثمانی»، رئیس کوزوو، گفت که آماده است تا انتخابات محلی جدید احتمالی را در نظر بگیرد، اما از طرف صرب خواست تا از تشویق صرب تبار‌ها در منطقه برای تحریم انتخابات دست بردارد.

جامعه جهانی چه می‌گوید؟

«ینس استولتنبرگ»، دبیرکل ناتو هفته گذشته، اعلام کرد که این ائتلاف آماده است تا نیرو‌های بیشتری را به کوزوو اعزام کند تا خشونت‌ها را مهار کنند و افزود که ۷۰۰ نیروی تقویتی در راه هستند. 

«امانوئل مکرون»، رئیس جمهور فرانسه و «اولاف شولتز»، صدراعظم آلمان نیز در حاشیه نشست جامعه سیاسی اروپا در مولداوی با «ووچیچ» و «عثمانی» دیدار کردند و از کوزوو خواستند اجازه برگزاری انتخابات جدید در چهار شهرداری شمالی را بدهد.

«آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه آمریکا هم در بیانیه‌ای گفت که اقدامات کوزوو به شدت و غیرضروری تنش‌ها را تشدید کرده است و از همه طرف‌ها خواست تا از هرگونه اقدام دیگری که به تنش‌ها و درگیری دامن می‌زند خودداری کنند.

«سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه، وضعیت کوزوو را نگران‌کننده توصیف کرد و آمریکا و ناتو را به دلیل ادعای تسلط بر آن بخش از جهان سرزنش کرد. 

به گزارش «سی‌جی‌تی‌ان»، وزارت خارجه چین هم اعلام کرد که پکن از تلاش صربستان برای حفاظت از حاکمیت و تمامیت ارضی کشورش حمایت می‌کند، با اقدامات یکجانبه مؤسسات موقت در «پریشتینا» مخالف است و از مقامات آن می‌خواهد که به وظایف خود در ایجاد انجمن-جامعه شهرداری‌های مورد قبول اکثریت صرب عمل کند. 

انتهای پیام/