تبرئه متهم به «سقط جنین غیرقانونی»؛ مروری بر یکی از تاریخی ترین اتفاقات جنبش زنان در فرانسه

بیش از ۵۰ سال پیش، در بزنگاهی تاریخی، یک وکیل زن، دادگاهی در پاریس را برای اولین بار متقاعدکرد که دختری نوجوانی متهم به «سقط جنین مخفیانه» را تبرئه کند. حکم این دادگاه در سال ۱۹۷۱، راه آزادی حق سقط جنین در فرانسه را هموار کرد.

ماری کلر شوالیه، ۱۶ سال بیشتر نداشت که مورد تجاوز جنسی قرارگرفت و باردارشد. مادر او که زنی بیوه و کم درآمد بود سعی کرد تا برای سقط جنین کمک کند. 

در سال ۱۹۷۱، بدلیل غیرقانونی بودن سقط جنین زنان فرانسوی دو راه بیشتر نداشتند، یا باید به بعضی کشورهای اروپایی چون بریتانیا و سوئد می رفتند یا اینکه بصورت مخفیانه و غیرقانونی و اغلب در مکان های غیربهداشتی سقط را انجام می دادند. مادرماری کلر که بیوه و کم درآمد بود مجبور بود دست به دامن افرادی شود که بصورت غیرقانونی این کار را انجام می دادند. چرا که پول سفر خارجی را نداشت. 

با این حال،  ماری کلر در روند سقط جنین غیرقانونی دچار خونریزی شدید شد و خانواده ناگزیر او را به بیمارستان منتقل کرد.

"بیش از ۵۰ سال پیش، در بزنگاهی تاریخی، یک وکیل زن، دادگاهی در پاریس را برای اولین بار متقاعدکرد که دختری نوجوانی متهم به «سقط جنین مخفیانه» را تبرئه کند"در بیمارستان پرونده سقط جنین مخفیانه او باز شد و بعدها دادگاهی که مرد متجاوز را نیز بازداشت کرده بود مادر و سه خواهر ماری کلر شوالیه را بدلیل «همکاری در انجام عمل غیرقانونی سقط جنین» فراخواند.

پس از فراخوان این خانواده به دادگاه، ژیزل حلیمی، یکی از معدود وکلای زن آنزمان فرانسه پرونده دادخواهی این خانواده را در دست گرفت. 

ژیزل حلیمی در آنزمان انجمن فمینیستی «انتخاب» را با سیمون دوبووار نویسنده و فیلسوف فرانسوی دایر کرده بود و مصاحبه های متعدد سیمون دوبووار و خانم حلیمی با رسانه ها، روند دادگاهی شدن ماری کلر را به مهم ترین خبر فرانسه بدل کرد. 

ژیزل حلیمی در دادگاه هم از شاهدانی چون سیمون دوبووار دعوت کرد و موفق شد در ۱۱ اکتبر سال ۱۹۷۲ موکل خود را از تمامی اتهامات تبرئه کند. 

لحظه صدور این حکم برای تمام زنان فرانسوی تاریخی توصیف می شود. میلیونها زن فرانسوی از پای تلویزیون ها و در نزدیکی دادگاه روز پایانی صدور حکم را دنبال کردند. این حکم روند قانونی کردن سقط جنین در فرانسه را هموار کرد. تنها دو سال پس از برگزاری این دادگاه، به همت انجمن « انتخاب» و کمک بی شایان نماینده مجلس ملی فرانسه، سیمون وی،‌ برای همیشه سقط جنین به عنوان یک حق مسلم زنان شناخته شد.

ژیزل حلیمی که سال ۲۰۲۱ دیده از جهان فرو بست، در مصاحبه ای به یک نویسنده فرانسوی گفت که «دادگاه ماری کلر فرصتی طلایی بود تا نشان دهیم همواره حق با قانون نیست و بسیاری از قوانین تبعیض‌آمیز هستند.»

• چالش سلبریتی‌ها و چهره‌ها برای حاکمیت؛ ورزشکاران و هنرمندانی که با مرگ مهسا امینی منتقد شدند
• گیسوبریدن، سنتی دیرینه که با مرگ مهسا امینی جهانی شد

در طول هفته های برگزاری دادگاه ماری کلر، زنان و جنبش های فمینیستی فرانسوی تظاهرات های گسترده ای را در سراسر کشور برگزار کردند. بسیاری از زنان در این تظاهرات توسط نیروهای پلیس سرکوب شدند و بیش از ۵۰ نفر هم مدتها در بازداشت بودند.

کلودین مونتیل، مورخ و دیپلمات بازنشسته که در اغلب این تظاهرات ها حاضر شده می گوید: « محاکمه ماری کلر، محاکمه حق علیه بی عدالتی بود.

او چون پول زیاد نداشت تا به دکترهای مشهور آنزمان بدهد و یا اینکه بتواند به سوئد یا بریتانیا برود، به دادگاه فراخوانده شده بود.» 

در آنزمان برخی از کشورهای اروپایی از جمله سوئد، بلژیک و بریتانیا سقط جنین را قانونی کرده بودند.

خانم مونتیل می گوید: «نیروهای پلیس ما را زدند، موهایمان را کشیدند. وحشتناک بود، صدای جیغ می آمد، زنان روی زمین می افتادند.» 

با این حال به گفته این مورخ، «مقامات فرانسوی دچار اشتباه بزرگی شدند. چرا که سرکوب وحشیانه نه تنها فایده‌ای نداشت بلکه تمرکز افکار عمومی بر پرونده ماری کلر را افزایش داد» و در روزهای آخر دادگاه ده ها هزار نفر در بیرون از دادگاه به تماشا و حمایت از ماری کلر آمدند. تجمع هایی که زنان زیادی در آن حضور داشتند و بسیاری فریاد می زدند: « همه ما سقط جنین کرده‌ایم.»

ژیزل حلیمی، پس از اعلام حکم تبرئه موکلش گفت: « ما در این دادگاه ممنوعیت سقط جنین را محاکمه کردیم و امروز عدالت پیروز میدان بود.» خانم حلیمی در بیرون دادگاه و در جمع زنانی که در مقابل دادگستری پاریس تجمع کرده بودند، گفت که «این حکم گامی غیرقابل برگشت در جهت تغییر قانون است.»

مجلس ملی فرانسه در ژانویه ۱۹۷۵ برای همیشه «سقط جنین را قانونی کرد.‌»