کردهای سوریه، نگرانِ تغییرات احتمالی پس از بهبود روابط آنکارا و دمشق

کردهای سوریه پس از گذشت یک دهه تلاش برای خودمختاری، از نزدیکی آشکار بین دمشق و دشمنشان، دولت ترکیه، خوف دارند و می‌گویند این روند به قیمت زندگی آنها تمام می‌شود.

قبل از شروع جنگ داخلی در سوریه، تقریباً دو میلیون کرد این کشور اجازه نداشتند زبان کردی را در مدرسه یاد بگیرند یا مناسبت‌های فرهنگی خود را جشن بگیرند.

یک سال پس از آغاز قیام سوریه در سال ۲۰۱۱، نیروهای دولتی از مناطق شمالی عقب‌نشینی کردند – و راه را برای نوعی خودمختاری به رهبری کردها برای اداره مؤسسات عمومی، از جمله مدارسی که زبان کردی در آنها تدریس می‌شد، هموار کرد.

اما بسیاری در دولت خودمختار کرد سوریه می‌گویند در صورت آشتی دولت سوریه با ترکیه، دستاوردهایشان بر باد خواهد رفت. ترکیه از سال ۲۰۱۱ از مخالفان بشار اسد حمایت می‌کرد و به مناطق تحت کنترل کردها در سوریه که آنکارا آن را تهدیدی برای امنیت ملی‌اش می‌داند هم بارها حمله کرده است.

سلیمان ابوبکر، یک ساکن ۵۵ ساله منطقه خودمختار کردی در شمال سوریه به روویترز گفت: «اگر فرض کنیم که این توافق اتفاق بیفتد، ضربه نهایی به دولت خودمختار خواهد بود که بر اساس سیستم برابری، دموکراسی و آزادی ساخته شده است.»

چهار منبع هفته گذشته به رویترز گفتند که این نگرانی‌ها ناشی از گرم شدن آشکار روابط بین دمشق و آنکارا است که با میانجی‌گری روسیه انجام می‌شود. هر گونه عادی‌سازی روابط بین آنکارا و دمشق، سرنوشت جنگ یک دهه گذشته در سوریه را تغییر می‌دهد.

رئیس اطلاعات ترکیه در ماه جاری مذاکرات محرمانه‌ای در دمشق انجام داد. وزیر امور خارجه ترکیه هم گفته است که مشوق رفع اختلافات میان جنگجویان شورشی و دولت اسد است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه هم گفته است که اگر اسد در نشست هفته گذشته اجلاس شانگهای در سمرقند شرکت می‌کرد، دوست داشت با اسد دیدار کند.

زبان مادری در معرض خطر

هر گونه مذاکره بین ترکیه و سوریه احتمالاً به موضوع ۳٫۶ میلیون پناهجوی سوری که هنوز در ترکیه اقامت دارند هم تسری خواهد یافت.

"هر گونه عادی‌سازی روابط بین آنکارا و دمشق، سرنوشت جنگ یک دهه گذشته در سوریه را تغییر می‌دهد.رئیس اطلاعات ترکیه در ماه جاری مذاکرات محرمانه‌ای در دمشق انجام داد"اردوغان مایل است قبل از انتخابات سال آینده، این پناهجویان را به سوریه بازگرداند. توافق با دولت اسد می‌تواند گام مهمی برای دستیابی اردوغان به این هدف باشد.

اسکان این شهروندان در مناطق عمدتا کردنشین در شمال سوریه می‌تواند بخشی از توافق آنکارا و دمشق باشد که سود دو طرفه‌ای را برای هر دو حکومت تضمین می‌کند. از یک سو، ترکیه به هدفش برای تشکیل نشدن یک اقلیم خودگردان کردی در شکال سوریه دست می‌یابد و از دیگر سو، دولت اسد هم می‌تواند ابزاری مستحکم برای مقابله با کردهای مخالف در شمال داشته باشد و بگوید که شما در این منطقه در اقلیت هستید و نمی‌توانید ادعای خودمختاری کنید.

برخی دستاوردهای یک دهه گذشته مانند آموزش به زبان مادری (کردی) و ترویج سنت‌های فرهنگی کردها در شمال سوریه نیز می‌تواند قربانی این مذاکرات شود.

در حالی که ترکیه دشمن آشکار دولت خودمختار کردی در شمال سوریه است، کردهای سوریه در عین حفظ روابط خوب با مسکو و ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده که با اسلامگراهای افراطی در سوریه می‌جنگند، با دمشق گفتگوی پرتنشی داشتند.

صالح مسلم، دبیرکل حزب اتحاد دموکراتیک، حزب اصلی در منطقه خودمختار شمال سوریه، می‌گوید که روسیه ممکن است استراتژی خودش در قبال کردها را تغییر داده باشد.

مسلم گفت: «این‌ مذاکرات به دعوت روسیه انجام می‌شود و مسکو مشوق آنکار و دمشق است.»