مروری بر اقدامات آژانس انرژی اتمی/هدف سفر گروسی به تهران چیست؟

خبرگزاری مهر، گروه سیاست؛ رافائل گروسی مدیرکل سازمان انرژی اتمی شامگاه دیروز برای سفری سه روزه وارد تهران شد؛ این سفر در حالی صورت می‌گیرد که کمتر از دو هفته پیش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران به دنبال تصویب یک قطعنامه در شورای امنیت بود ولی در نهایت به شکستی درماتیک برای کاخ سفید تبدیل شد، اما آمریکا در کنار تلاش برای استفاده از سازوکار حقوقی در سازمان ملل متحد برای اعمال فشار علیه ایران، از مدت‌ها پیش تلاش کرده است تا بار دیگر پرونده PMD که بر طبق برجام بسته شده بود را مجدداً بازگشایی کرده و با امنیتی کردن پرونده کشورمان، اجماع جهانی را مجدداً ایجاد کند و آژانس انرژی اتمی در این زمینه با سیاست‌های مقامات کاخ سفید همراهی داشته است؛ بنابراین این سوال مطرح می‌شود در شرایطی که آمریکا در تکاپوی طرح‌های مختلف خود در شورای امنیت و سازمان ملل متحد است، رافائل گروسی چرا مقصد سفر خود را به تهران انتخاب کرده است؟

آژانس در مسیر امنیتی کردن پرونده ایران

برای پاسخ به این پرسش بهتر است به حافظه تاریخی پرونده هسته‌ای کشور رجوع کنیم. به تاریخ ۳۰ خرداد ماه برگردیم که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تصویب قطعنامه‌ای خواستار همکاری بیشتر ایران با این نهاد و ایجاد امکان دسترسی آژانس به تمام سایت‌های به اصطلاح هسته‌ای کشورمان شد.

باید به این نکته توجه داشت که درخواست شورای حکام دارای یک ایراد حقوقی بود که بر اساس آن، آژانس نمی‌تواند برای بازرسی و یا پرسشگری از یک کشور، به اسناد و مدارکی استناد کند که از منابع غیرمعتبری همچون جاسوسی به دست آمده است و با توجه به اینکه درخواست آژانس برای بازرسی، مربوط به مکان‌هایی بود که رژیم صهیونیستی مدعی فعالیت پنهان در آنها بود و این نهاد، جز این ادعای اثبات نشده مدرکی ندارد، درخواست بازرسی و همکاری بیشتر از ایران غیرقانونی است.

پس از اقدامات آژانس، بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران معتقد هستند که آمریکا تلاش می‌کند تا با اعمال فشار به آژانس، پرونده هسته‌ای ایران را دقیقاً در مسیر پیشین خود که از آژانس به شورای امنیت ارجاع داده شد و در این مسیر، با امنیتی سازی پرونده کشورمان یک اجماع بین‌المللی حول موضوع ایران شکل گرفت، به پیش برده تا یک گره امنیتی در مناسبات میان تهران با جهان ایجاد کند. موضوعی که پیش از این نیز در دور اول گفتگوهای ایران با آژانس و سه کشور اروپایی در موضوع هسته‌ای، اتفاق افتاده بود.

نباید از یاد برد که در دور اول مذاکرات هسته‌ای در دولت هشتم، ایران تمامی همکاری‌های لازم را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام داد؛ ولی به رغم وجود حسن نیت از سوی کشورمان و تمامی همکاری‌ها، آژانس پرونده ایران را به شورای امنیت فرستاد که خروجی آن تصویب چند دور تحریم از سوی شورای امنیت و همچنین قرارگیری نام ایران ذیل فصل هفتم و ماده ۴۱ بود.

علاوه بر این تجربه تاریخی نیز سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه در نشست مدیران ارشد دستگاه دیپلماسی با معاون اول رئیس جمهور با اشاره به اتفاقات شورای حکام و صدور قطعنامه علیه ایران، اظهار داشت: در حال حاضر مهمترین هدف آمریکا بردن مجدد پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت است و در همین راستا آنها تمامی توان خود را بسیج کرده‌اند.

وی افزود: یک مسیر آمریکایی‌ها از شورای حکام است. اسرائیلی‌ها مدعی اسنادی شده‌اند که آژانس بر اساس آن اسناد جعلی، درخواست‌هایی را مطرح کرده است.

مارک فیتزپاتریک معاون اسبق وزارت خارجه آمریکا نیز در همین رابطه در گفتگو با بی‌بی‌سی عنوان کرد که ایران باور دارد که اگر با آژانس همکاری کند، نه تنها ابهامات ادعایی برطرف نمی‌شود، حتی ممکن است تهران به پنهان کاری متهم شود.

جاسوسان در لباس بازرس

باز از این موضوع هم که بگذریم و در مورد فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی در تاریخ تورقی کنیم به این موضوع می رسیم که ردپای آژانس پیش‌تر در انجام اقدامات خرابکارانه علیه صنعت هسته‌ای ایران هم وجود دارد که به‌طور مشخص می‌توان به اقدام خرابکارانه‌ای که سال گذشته یک بازرس این نهاد تصمیم داشت تا با وارد کردن مواد ممنوعه به سایت غنی‌سازی نطنز انجام دهد و با هوشمندی نیروهای حفاظت عقیم ماند، اشاره کرد. بنابراین بر همین اساس بود که کارشناسان بسیاری تحلیل کردند که امکان دارد درخواست آژانس برای بازرسی‌های جدید در راستای جاسوسی از توانمندی‌های جدید ایران و حتی کسب اطلاع برای انجام خرابکاری باشد.

باز هم یادمان نرود که تنها چند ماه پیش بود که یک انفجار در سایت غنی سازی نطنز رخ داد که ارزیابی برخی رسانه‌های خارجی از آسیب جدی به برخی تأسیسات آزمایش ماشین‌های جدید حکایت می‌کرد و با توجه به بازرسی‌های مکرر بازرسان آژانس از این سایت، این امکان وجود دارد که اطلاعات این موضوع که خسارت به کدام بخش می‌تواند بیشترین خسارت را به پیشرفت صنعت اتمی کشورمان وارد کند را بازرسان آژانس در اختیار خرابکاران داده باشند.

همکاری رژیم صهیونیستی و آژانس علیه پرونده ایران

با توجه به اینکه مسئولان کشورمان به صراحت بیان کرده‌اند که پشت روند جاری علیه پرونده هسته‌ای ایران، رژیم صهیونیستی قرار داشته که با ارائه اسناد جعلی سعی در حاشیه سازی و محکوم کردن کشورمان دارد، باید توجه داشت که این سناریوسازی آژانس در راستای آن است که موساد با همکاری بازرسان این نهاد زیر مجموعه سازمان ملل به کسب اطلاعات درباره ایران بپردازند و حلقه‌های اطلاعاتی خود را نسبت به ایران تکمیل کنند.

روزنامه دیلی تلگراف چاپ لندن روز گذشته در گزارشی با اشاره به سفر رافائل گروسی به ایران مدعی شد که مدیرکل آژانس در این سفر برای جلب موافقت تهران برای بازرسی از دو سایت ادعایی این نهاد مذاکره خواهد کرد و ظاهراً ایران با این بازرسی‌ها به شرط بسته شدن دائمی پرونده PMD موافقت کرده است.

بنا بر آنچه از تجربه‌های تاریخی در همکاری ایران با آژانس در بالا به رشته تحریر در آمده است همکاری کامل با آژانس انرژی اتمی نه‌تنها به حل مسئله کمک نمی‌کند، بلکه ظرف مقابل را در زیاده‌خواهی‌های خود ثابت قدم نیز می‌کند و از سوی دیگر این سابقه تاریخی می‌تواند یکی از پاسخ‌های اصلی به سوال «چرایی سفر گروسی به تهران باشد».

از همین رو باید با اتخاذ مقاومت هوشمندانه و بهره گیری از ضوابط و قوانین حقوقی، مقابل درخواست غیرموجه آژانس برای بازرسی بیشتر از کشورمان ایستاد و مانع از آن شد که این نهاد به ظاهر بین‌المللی و در خدمت منافع استکبار، زمینه جاسوسی و یا خرابکاری را علیه منافع ملی ایران فراهم کند.