خشکسالی پی در پی عامل زوال جنگل‌های زاگرس

معاون امور جنگل‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با بیان اینکه بسیاری از گونه‌ها در کشور کمیاب و نادر و یا در حال انقراض هستند، اظهار کرد: خشکسالی پی‌درپی، آفات برگ‌خوار و جوانه‌خوار که در جنگل‌های زاگرس وجود دارند، موجب استرس‌های محیطی و جانوری می‌شوند و درختان و بلوط‌ ها را دچار زوال می‌کنند.

نقی شعبانیان در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه بسیاری از گونه‌ها در کشور ما همچون شمشاد، گردو، شاه بلوط و بادام جزو گونه‌های کمیاب، نادر و یا در حال انقراض هستند و احتمال نابودی آن‌ها وجود دارد، اظهار کرد: طبق ماده یک قانون حفظ ذخایر ژنتیکی، برداشت این گونه‌ها ممنوع است. سیاست و نوع فعالیت ما نیز به این گونه است که در چارچوب ذخیره‌گاه ژنتیکی، طرح حفاظتی خاصی برای آن‌ها آماده کنیم که این برنامه‌ها در برخی مناطق نیز اجرا شده است.

حفاظت از گونه‌ها در قالب «بانک ژن»

وی افزود: حفاظت از این گونه‌ها در قالب یک طرح حفاظتی و به‌صورت یک بانک ژن در دستور کار قرار گرفته است. ذخیره‌سازی به صورت «بانک ژن» به معنای ذخیره بذر و یا کاشت نهال در منطقه‌ای تحت عنوان بانک ژن است.

به گفته معاون امور جنگل‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری امروزه مسائلی همچون ریزگردها و خشکسالی پی در پی مورد اهمیت قرار قرار گرفته است که شاید ۲۰ سال گذشته مورد توجه قرار نمی‌گرفت. گونه‌های بلوط اصلا جزو ذخیره‌گاه‌های ما نبودند و گونه‌های دیگری در این ذخیره‌گاه بودند.

"سیاست و نوع فعالیت ما نیز به این گونه است که در چارچوب ذخیره‌گاه ژنتیکی، طرح حفاظتی خاصی برای آن‌ها آماده کنیم که این برنامه‌ها در برخی مناطق نیز اجرا شده است"ریزگردها با نشستن روی برگ‌ها به لحاظ فیزیولوژیکی به گیاهان استرس وارد و به لحاظ تنفس و فتوسنتز به گیاهان آسیب وارد می‌کنند.

وی ادامه داد: طبق مطالعات انجام شده خشکسالی پی‌درپی، آفات برگ‌خوار و جوانه‌خوار که در جنگل‌های زاگرس وجود دارند، برای گیاهان استرس ایجاد می‌کنند. تمام این عوامل موجب ایجاد استرس‌های محیطی و جانوری می‌شوند و درختان و بلوط‌ ها را دچار زوال می‌کنند.

نجات گونه‌ها از طریق ایجاد تعادل اکولوژیک

شعبانیان با بیان اینکه برای نجات گونه‌ها در بلندمدت باید تعادل اکولوژیک را بازگردانیم،درباره علل نابودی تعادل اکولوژیک اظهار کرد: علاوه بر مسائل خشکسالی که انسان کمتر در آن نقش دارد، مواردی همچون بهره‌برداری بی‌رویه و بهره برداری غلط در به هم ریختن تعادل اکولوژیک نقش زیادی دارند.

وی با اشاره به اینکه در ایجاد عدم تعادل دو بحث بهره‌برداری بی رویه و بهره‌برداری غلط وجود دارد، گفت: در زاگرس مسائلی همچون «کشت زیراشکوب»، قطع سرشاخه‌های درختان، بهره‌برداری برای تالیف دام و وجود دام‌های زیاد در عرصه طبیعی موجب به هم ریختگی تعادل اکولوژیک در زاگرس می‌شود.

معاون امور جنگل‌هاس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری افزود: در کوتاه مدت با روش‌هایی همچون سم‌پاشی با سموم بیولوژیک با آفات مبارزه می‌کنیم و عمدتا هم توصیه بر کنترل بیولوژیک است که عمدتا از باکتری‌ها و یا عصاره گیاهان تشکیل می‌شوند. شیوه دیگر استفاده از دشمنان طبیعی آفات است.

وی ادامه داد: در حال حاضر مبارزه‌ها با استفاده از عصاره باکتری‌ها انجام می‌شود که این کار باید اصولی صورت گیرد تا آسیبی به طبیعت وارد نشود. نباید این تصور را داشته باشیم مبارزه بیولوژیک، خالی از آسیب است. سم‌پاشی‌ها باید با دقت و همراه با مطالعات اولیه انجام شود تا بر حشرات و گیاهان تاثیرات جانبی نداشته باشد.

جهش‌های ژنتیک و کاهش مقاومت گونه‌ها با سم‌پاشی‌های بیولوژیک

 شعبانیان با بیان اینکه در بسیاری مواقع سموم بیولوژیک بی‌خطر عنوان می‌شوند،تصریح کرد: این سموم نیز می‌توانند جهش‌های ژنتیکی ایجاد کنند علاوه بر آن کاهش مقاومت گونه‌های گیاهی و نابودی بسیاری از حشرات را موجب شوند البته مطالعات علمی باید درباره همه این موضوع‌ها انجام شود.

وی افزود: در برنامه‌های بلندمدت نیز باید در زمینه ایجاد تعادل اکولوژیک و اصلاح اکوسیستم جنگل‌ها تلاش کنیم.

اگر اکوسیستم جنگل‌های زاگرس به تعادل اولیه دست یابد، مشکل زوال گونه‌ها از بین می‌رود و آن‌ها نجات می‌یابند.

معاون امور جنگل‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در پاسخ به سوال ایسنا که آیا گرد و غبار در گرده افشانی گیاهان تاثیر منفی دارد یا نه؟اظهار کرد:درختان با گرد و غبار ضعیف و دچار استرس و تغییرات فیزیولوژیکی می‌شوند. گرد و غبار تولید گرده، تولید گل و بخش نر و مادگی گیاهان را دچار مشکل می‌کند.
 
شعبانیان در پایان با اشاره به اینکه بلوط‌ها هر سال بذردهی ندارند و این فرایند هر چهارسال اتفاق می‌افتد، تصریح کرد: در سال‌هایی که گرد و غبار زیاد است و سال بذردهی بلوط ها باشد سال آینده بذر خوبی نخواهیم داشت و گرد و غبار در کیفیت و کمیت بذر تاثیر خواهد گذاشت. درنتیجه این بذرهای خاک خورده نهال خوبی هم نخواهد داد.

انتهای پیام