بی‌آبی شهرستانی که سرچشمه رودخانه‌ است! / امید به افتتاح پروژه انتقال آب از ایلام به ملکشاهی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو، افزایش تغییرات اقلیمی یکی از دلایل بروز خشکسالی‌ها در خاورمیانه است و طی سال‌های اخیر با کم شدن حجم منابع آب شیرین شاهد شکل گیری بحران‌های آب و تنش آبی در ایران و کشور‌های همسایه بودیم.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از شهر‌ها و روستا‌های ایران با اینکه در نزدیکی سد‌ها واقع شدند و در گذشته منابع آب زیرزمینی بسیاری در آن‌ها وجود داشته، اکنون با تنش آبی مواجه شدند و ساکنان این مناطق از کمبود منابع آب شیرین رنج می‌برند.

یکی از مناطقی که چند سالی است با بحرانی همچون تنش آبی در زمینه تامین آب شیرین مواجه است، شهرستان ملکشاهی واقع در استان ایلام است. با اینکه این شهرستان بیش از ۲۰ هزار نفر جمعیت دارد و در ۳۵ کیلومتری ایلام قرار دارد و سد چم گردلان (سد ایلام) در چند کیلومتری آن واقع شده، اما مردم این منطقه از آب شرب سالم بی بهره اند و برای تامین آب آشامیدنی ناچارند راهی چشمه‌های اطراف شهرستان شوند.

بی‌آبی شهرستانی که سرچشمه رودخانه‌ است!

شهرستان ملکشاهی شامل دو بخش گچی و مرکزی، سه شهر ارکواز، دلگشا و مهر، سه دهستان چمزی، شوهان و کبیرکوه و ۲۶ روستا می‌شود و با اینکه اکثریت این مناطق از آب لوله کشی بهره‌مند هستند، اما این آب غیرقابل شرب بوده و فقط برای استحمام و شستشو از آن استفاده می‌شود. مردم این منطقه بار‌ها خواستار رسیدگی به این معضل شدند و درخواست آبرسانی از سد ایلام را داشتند، اما با وجود وعده‌های بسیاری که برای حل این مشکل به آنان داده شده، هنوز هم این مسئله به صورت ریشه‌ای حل نشده است. اهالی ملکشاهی در حالی با مشکل کمبود آب شیرین دست و پنجه نرم می‌کنند که این شهرستان از نظر منابع آبی، منطقه‌ای غنی است و آب شهر ایلام از منابع آن تامین می‌شود و سرچشمه سه رودخانه از ملکشاهی گرفته می‌شود.

وعده بهره‌برداری از پروژه آبرسانی به ملکشاهی

پیگیری‌های اهالی شهرستان ملکشاهی در زمینه رفع معضل کمبود منابع آب شیرین در نهایت به وعده بهره برداری از پروژه آبرسانی به ملکشاهی (پروژه آب شیرین‌کن ملکشاهی) ختم شد و طی آن، معاونت برنامه ریزی و توسعه شرکت آب و فاضلاب کشور اواسط سال ۱۳۹۶ وعده بهره برداری از این پروژه تا سال ۱۳۹۷ را داد و اعلام کرد که با تزریق اعتبارات لازم، این طرح به سرعت اجرایی می‌شود.

البته برخی از اهالی شهرستان ملکشاهی معتقد بودند که با تکمیل پروژه انتقال آب از سد ایلام که سال ۱۳۹۲ کلنگ زنی شده و به سرانجام نرسیده بود، معضل کمبود آب شیرین این منطقه رفع می‌شود، اما این مهم هم طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ تحقق پیدا نکرده بود و ثمره‌ای نداشت و مردم همچنان ناچار به تامین آب شرب با هزینه‌های هنگفت و یا از چشمه‌های اطراف شهر بودند.

امید به افتتاح پروژه انتقال آب از ایلام به ملکشاهی

ناگفته نماند که طول پروژه انتقال آب از ایلام به ملکشاهی ۲۴ کیلومتر بوده که از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ با وجود اعتباراتی که به آن تخصیص یافته بود، فقط ۱۸ کیلومتر آن انجام شده بود و در سال ۱۳۹۸ هم فرماندار شهرستان ملکشاهی اعلام کرد: با توجه به اینکه اعتبار این پروژه ملی است، در صورت تخصیص به موقع اعتبار تا ۲ سال آینده شاهد بهره برداری از این پروژه خواهیم بود.

با اینکه معاونت برنامه ریزی و توسعه شرکت آب و فاضلاب کشور وعده افتتاح پروژه آب شیرین‌کن ملکشاهی تا سال ۱۳۹۷ را داده بود، همچنان خبری از افتتاح این پروژه نبود تا اینکه اواسط مردادماه ۱۳۹۹ نورالله تیموری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان ایلام از پیشرفت ۷۰ درصدی این پروژه خبر داد و اعلام کرد: فاز اول این پروژه با اعتبار ۷۰ میلیارد ریال و با ظرفیت یک هزار و ۲۰۰ مترمکعب هم اکنون آماده شده و به صورت آزمایشی در مدار آبرسانی شهرستان قرار گرفته است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان ایلام خاطرنشان کرد: با رایزنی‌های انجام شده تلاش خواهیم کرد بزودی و با تامین اعتبار فاز دوم این پروژه را اجرایی کنیم. البته برای تکمیل این پروژه آبرسانی در شهر ملکشاهی ۴۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.

در کنار این طرح، پروژه آبرسانی از سد ایلام نیز با پیشرفت ۷۰ درصد در حال اجراست که آب شرب شهرستان را در بلند مدت تامین می‌کند.

ضرب‌الاجل یک ماهه برای رفع مشکل کم آبی ملکشاهی

با این حال، قاسم سلیمانی دشتکی، استاندار سابق ایلام اوایل شهریورماه ۱۳۹۹ با تعیین ضرب الاجل یک ماهه برای رفع مشکل کم آبی مردم شهرستان ملکشاهی، تاکید کرد: آب و فاضلاب استان و فرمانداری ملکشاهی تا ۱۵ مهرماه ۱۳۹۹ فرصت دارند فاز دوم پروژه آب شیرین کن را افتتاح کنند.

در نهایت بعد از مدتی و اواخر سال ۱۳۹۹ فاز دوم پروژه آب شیرین کن ملکشاهی با اعتبار ۶۵ میلیارد ریال و ظرفیت ۲۸ لیتر در ثانیه و جمعیت تحت پوشش ۱۶ هزار نفر به مرحله اجرا رسید و با بهره برداری از آن، مشکل آب شهر ارکواز ملکشاهی برطرف شد.

جدای از بحث بهره برداری از پروژه آب شیرین کن ملکشاهی که منجر به تامین آب شرب یکی از شهر‌های ملکشاهی شد هنوز برخی شهر‌ها و روستا‌های این شهرستان با مشکل تامین منابع آب شیرین مواجه هستند. ناگفته نماند، با وجود اینکه مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان ایلام اواسط سال ۱۳۹۹ از پیشرفت ۷۰ درصدی پروژه آبرسانی از سد ایلام اطلاع داده بود، هنوز خبری مبنی بر بهره برداری کامل از این پروژه در رسانه‌ها منعکس نشده و مشخص نیست این پروژه در چه وضعیتی به سر می‌برد. در صورتی که این پروژه هم به بهره برداری برسد و مسئولان به وعده‌های خود در این بخش عمل کنند، می‌توان انتظار رفع کامل مشکل تامین آب شرب شهرستان ملکشاهی را داشت.

لزوم برنامه ریزی برای حل تنش آبی سه شهر ایلام

با این وجود، محمد نوذری استاندار ایلام اوایل اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ بر لزوم برنامه ریزی برای حل تنش آبی در سه شهر استان تاکید کرد و گفت: باید با برنامه‌ریزی و آینده نگری این بحران را مدیریت کرد. امسال با توجه به وضعیت کمبود بارش، کرونا، خشکسالی و... با مشکلات زیادی در استان مواجه هستیم.

وی شرکت‌های آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب استان را مامور به بررسی وضعیت آب استان و تنش‌های احتمالی در شهر‌های ایلام، ملکشاهی و چوار و اتخاذ برنامه ریزی لازم در این خصوص کرد و یادآور شد: به لحاظ شرایط بد جوی متاسفانه امسال در فصل بارندگی بارش باران بسیار پایینی نسبت به سال قبل در استان ثبت شده که همین امر باعث خشکسالی و کم آبی شده است.

با همه این اوصاف، بهتر است قبل از شروع فصل گرما مسئولان مربوطه اقدام به حل کامل مشکل تامین آب شرب شهرستان ملکشاهی و سایر مناطق استان که با تنش آبی مواجه هستند، کنند و به افتتاح پروژه‌های نیمه تمام خود در این حوزه بپردازند تا دیگر مردم مجبور نباشند برای تامین آب شرب هزینه‌های هنگفت پرداخت و مسافتی طولانی برای رسیدن به چشمه‌های اطراف شهر طی کنند.